Natuurgebied Hoge Berg

Op de Hoge Berg bevinden zich twee begraafplaatsen, Erebegraafplaats Hoge Berg Texel / Russenkerkhof en de begraafplaats van Oudeschild. Op de Erebegraafplaats Hoge Berg Texel liggen sinds 1945 militairen begraven die deel uitmaakten van het 822e Georgische bataljon in de Wehrmacht. De Georgische begraafplaats Loladze op Texel herbergt in twaalf lange rijen de graven van 476 gesneuvelde Georgiërs. Aan het hoofd van de troepen ligt, als enige in een eenvoudige houten kist, commandant Sjalwa Loladze. Alleen zijn graf is bedekt met een bronzen gedenkplaat. Het graf bevindt zich vlak voor het monument. Het monument is een muur van graniet, dat is voorzien van het wapen van Texel en dat van de Sovjet-Unie. Vlak voor de muur staan de rode geraniums en een paar kruisen. Luitenant Loladze was commandant van de 5e compagnie van het 822e infanteriebataljon en één van de leidinggevende Georgiërs. Hij vormde samen met enige andere officieren het kader dat de opstand leidde. Tijdens de grote zuiveringsactie die volgde op de herovering van Texel en waarbij Duitse soldaten heel Eierland uitkamden, kwam Loladze om. Hij werd doodgeschoten in een greppel nabij boerderij Plassendaal, nadat deze schuilplaats in brand was gestoken. Een curieuze bijzonderheid is dat de Duitsers ook nadien verwoed jacht op hem bleven maken. Kennelijk was hen niet duidelijk dat zij Loladze al dood was.

Een smeedijzeren hekwerk vormt de toegang tot het ereveld, dat op 1 juni 1945 officieel in gebruik werd genomen. Het hekwerk is voorzien van bronzen reliëfs en vervaardigd in Georgië. Dit hekwerk verving in 1973 het bestaande toegangshek. Het kopergeslagen naambord, dat bij de herdenking in 1970 werd aangebracht op het oude toegangshek, ziet u nu op het nieuwe toegangshek terug. In 1953 verving dit monument een rood geverfd houten monument. Deze was voorzien van de hamer en sikkel van de Sovjet-Unie, een foto achter glas van Loladze en een grafschrift in het Nederlands en het Georgisch. De gedenksteen is ingemetseld in de stenen muur aan beide kanten van het monument. De gedenksteen herinnert aan de linkerzijde aan de 65 Georgiërs, die op 21 april 1945 werden doodgeschoten bij de boerderij Buitenzorg aan de Vuurtorenweg bij De Cocksdorp. De gedenksteen aan de rechterzijde herinnert aan de 70 Georgiërs, die in april 1945 werden doodgeschoten bij het legerkamp De Mok. De gedenkstenen bevonden zich oorspronkelijk op de plekken waar de slachtpartijen zich voltrokken en zijn in 1947 bij het monument geplaatst. Van hun massagraven op genoemde plaatsen zijn de gefusilleerden overgebracht naar het ereveld bij de Hoge Berg, net als de omgekomen Georgiërs, die men later nog op verschillende plaatsen vond.
Cornelia Boon-Verberg, uit De Cocksdorp, heeft een bijzonder gedenkteken. De plaquette met haar beeltenis bevindt zich aan de linkerzijde van het ereveld in de buurt van het monument. Het gedenkteken werd in mei 1985 onthuld ter herinnering aan de grote inzet, die zij betoonde in haar steun aan en zorg voor de Georgiërs. Ze hebben haar als moeder gezien getuige het onderschrift op het gedenkteken: Aan Cornelia Boon-Verberg van haar Georgische zonen mei 1985.
Deze opstand van de Georgiërs kostte ook het leven aan een zeer groot aantal Texelaars. Hun namen staan te lezen op het oorlogsmonument bij de ingang van de Algemene begraafplaats te Den Burg.