De Historische Tuin Aalsmeer ligt in het centrum van Aalsmeer. De tuin is een botanische tuin en levend museum. Een leuk en leerzaam middagje uit. U leert veel over de geschiedenis van het telen en kweken van bloemen, groenten en planten. Er zijn oude gebouwen (zoals kassen, mattenschuur, het flettehok, een schuilhut en een bijenstal), er is het veilinggebouw met een originele ‘Jugendstil’ veilingklok uit 1930 en buiten groeien en bloeien mooie bloemen, bomen en planten.
Inhoudsopgave
Ligging
Museum de Historische Tuin staat op de grond van een voormalige kwekerij in het centrum van Aalsmeer.
Geschiedenis
De Stichting Historische Tuin Aalsmeer werd in 1978 opgericht om een aantal belangrijke facetten uit de rijke Aalsmeerse tuinbouwhistorie voor het nageslacht te bewaren. De Stichting zorgt en beheert de Historische Tuin en zorgt voor het onderhoud aan de tuin, de opstallen, bescheiden en de materialen.
De Historische Tuin werd in 1982 officieel geopend voor het publiek. De naam Historische Tuin verwijst naar het feit dat Aalsmeerse telers hun kwekerij vroeger ’tuin’ noemden.
Wat is er te zien
De Historische Tuin Aalsmeer is 13.000 m2 groot en naast de grote tuin met een wandelpad van 450 meter tot aan de Ringvaart (de grens tussen de gemeentes Aalsmeer en Haarlemmermeer) staan er verschillende kassen, een oude veilingklok en een expositieruimte. Het pad begint met planten en bloemen uit 1960 en gaat terug tot aan het jaar 1700.
Historische Tuin Aalsmeer is een ‘levend’ museum met de officiële status van botanische tuin. Het ‘levend tuinbouwmuseum’ geeft een overzicht van de Aalsmeerse tuinbouw vanaf 1700 tot 1960, teelten van fruit, bomen, aardbeien, vormculturen, sierheesters, rozen, trekheesters, buitenbloemen, perkgoed en de start van snij- en potplanten in bakken en kassen. De Historische Tuin vertelt het verhaal van de roemruchte tuinbouwgeschiedenis, maar is ook belangrijk als museum dat historische gewassen teelt en in stand houdt. Specialiteiten van de historische tuin zijn rozen, dahlia’s en seringen. Vaste planten, fruit- en vormbomen zijn ook een onderdeel van de collectie.
De naam Aalsmeer is verbonden aan planten en bloemen. In Aalsmeer staat de grootste en bekendste bloemenveiling ter wereld. Historische Tuin Aalsmeer laat de geschiedenis zien vanaf de 17e eeuw. Toen legde men zich toe op het telen van fruitbomen en op de grond werden aardbeien geteeld.
Het telen van buitenbloemen begon aan het eind van de 19 eeuw en daarna legden de telers zich toe op het telen van bloemen in kassen.
In de Historische Tuin ga je terug in de tijd en zie je de rijke geschiedenis van Aalsmeer. Op de Historische Tuin worden nog veel bloemen en planten van vroeger geteeld. De oude rozenkassen worden nog verwarmd met een cokeskachel. Ruik ook eens aan de rozen. Ze ruiken heerlijk. Wist je dat in 1896 in Aalsmeer de eerste rozenkas werd gebouwd? En dat al in 1650 werd begonnen met het telen van appels en peren?
Buiten staan mooie buxushagen waar mooie figuren in gemaakt zijn in het kader van de vormbomenteelt. Ook zijn er veel seringenbomen, die toen ik er was, niet bloeiden.
De Historische Tuin houdt vroeger geteelde gewassen in stand en bewaart historische interessante opstallen en oude teeltwijzen. De Historische Tuin bewaart ook voorwerpen en materialen die van belang zijn geweest voor de tuinbouwgeschiedenis van Aalsmeer. De belangrijkste onderdelen zijn: de bloemisterij, fruit- en boomteelt, kassen en materialen, rozen, trekheesters en vormcultuur.
Er zijn een paar oude opstallen te bekijken, zoals het fettehok, de kruipin en bakken die gebruikt worden voor de teelt van bloemen en planten.
Doelstelling van de Historische Tuin Aalsmeer is het in stand houden van vroeger geteelde gewassen en vroegere opstanden, het bewaren van oude teeltwijzen en het verzamelen van bescheiden, voorwerpen en materialen.
Tentoonstellingskas met de tentoonstelling Toen kweken een ambacht was
In de tentoonstellingskas, in het entreegebouw, krijgt u een overzicht van vijf eeuwen tuinbouwgeschiedenis. Hier staan gereedschappen, andere voorwerpen en foto’s die je een beeld geven van de wijze van werken aan het begin van de 20e eeuw in de kwekerijen in Aalsmeer. De historie van Aalsmeer wordt verteld. De tentoonstelling begint met het turfsteken in de 15e eeuw tot aan de teelt van potplanten en snijbloemen in de zeventiger jaren. Deze tentoonstelling is een mooie inleiding van een bezoek aan het ‘levende museum’ in de buitenlucht.
Veilingruimte
In de veilingruimte van de Historische Tuin Aalsmeer staat een originele ‘Jugendstil’ veilingklok uit 1930. Deze klok stond vroeger op de Aalsmeerse veiling Bloemenlust. De tribune en de loge van de veilingmeester zijn een replica. In de veilingruimte vindt tussen april en oktober elke laatste zaterdagmiddag van de maand om 15.00 uur een veiling plaats. Iedereen kan deze veiling bezoeken en bij afslag een bos bloemen, vers fruit of kamer- of tuinplanten kopen. U neemt plaats op de kopers tribune. De veilingmeester legt uit hoe het veilsysteem werkt en vertelt interessante anekdotes. Het is natuurlijk de kunst om zo voordelig mogelijk te kopen.
Als er geen veilingen gehouden worden, wordt in de veilingruimte een film over de geschiedenis van de Historische Tuin en de geschiedenis van het telen van bloemen en planten vertoond. Een interessante film. De film geeft ook een goed beeld van de Historische Tuin in alle jaargetijden. Deze film duurt ongeveer 25 minuten.
U hoeft voor de veiling geen apart entreekaartje te kopen. U entreebewijs geeft toegang tot de veiling.
Bloemisterijkassen
In de bloemisterijkassen staan o.a. moerplanten die niet te koop zijn. Met deze moerplanten van o.a. geraniums en fuchsia’s wordt gestekt.
In de chrysantenkas worden in de zomer chrysanten gekweekt. Vroeger was een chrysant een plant dat verkrijgbaar was van juli tot eind december maar tegenwoordig kun je het hele jaar door chrysanten kopen. De chrysantenteelt is een jaarrondcultuur geworden door belichting en verduistering.
De trekkassen zijn specifiek ingericht om seringen, prunus en sneeuwballen te forceren. De dubbele deuren zijn speciaal gemaakt om de kassen over het water te kunnen transporteren.
De zogenoemde stijlenkassen hebben 3 stijlen in het midden. Ze werden vroeger veel gebouwd in Aalsmeer, vooral omdat ze goedkoop waren. Omdat de stijlen in de weg stonden toen men overging op telen vanaf verhoogde tafels, ging men over op spantenkassen. De kassen op de Historische Tuin Aalsmeer dateren uit ongeveer 1935. In de kassen werden cyclamen geteeld.
In de kassen bloeien en groeien ook tomaten, clematis, anjers en kasrozen.
Museumstukken
Er zijn een aantal oude opstallen (bouwwerken) in de Historische Tuin. Deze opstallen kunt u bezoeken. De opstallen zijn snijbloemen- en potplantenkassen, bakken met ketelhuis en put, plank (draaibrug), de helling met vaartuigen en botenhuis, het cokeshok, het ramenhok (Barnum), de mattenschuur, het flettehok, de schuilhut en de bijenstal.
De bloemenschuur is een grote schuur met aarden vloer. In de bloemenschuur worden bloemen en planten gesorteerd voor verzending, verspenen en oppotten. Het is ook een bergplaats voor gereedschappen. De zolder wordt gebruikt als bergplaats. Hier worden rietmatten, stokken en andere materialen bewaard en ook spullen die men niet het hele jaar door nodig heeft, zoals windhekken, sleden en baggergereedschap. De schuur is in 1980 in oorspronkelijke stijl opgebouwd.
Het ketelhuisje werd gebruikt om maximaal 3 dubbele bakken met jonge potplanten te verwarmen met ketels die in een put stonden. Nu zijn er circulatiepompen maar tot de dertiger jaren in de vorige eeuw nog niet.
Een kruipin of lessenaar was een kweekkasje met een zeer laag aflopend dak. Deze kas werd gebruikt voor stekgoed van fuchsia’s en geraniums. De werkruimte werd door een verhoogde bak die gevuld was met turfmolm en het zeer laag aflopende dak beperkt.
In het water rond de plank liggen een paar pramen in water, waaronder een luikenpraam. Een luikenpraam is speciaal gebouwd met kistvormige houten opbouw en is afgedekt met afneembare luiken. Deze pramen zijn speciaal gebouwd door het transport van potplanten. In de praam konden met losse planken diverse ‘verdiepingen’ gemaakt worden. De luikenpraam werd als hij leeg en schoongemaakt was, ook wel als vakantieboot of weekendboot gebruikt.
Een praam is een plat vaartuig voor het transport en baggerwerk. De praam was het meest gebruikte transportmiddel in Aalsmeer. Soms werden pramen voorzien van een mast en een zeil.
De plank is een draaibrug voor het huiserf om het huis met de weg te verbinden. Er zijn helaas nog maar weinig planken over die vroeger in Aalsmeer gebruikt werden. De planken draaiden licht en werden door passerende vaartuigen opengevaren. Het voorsteven van de vaartuigen en de planken waren daarom voorzien van stevig ijzerbeslag.
Het cokeshok is de bergplaats van cokes. De grootte van het hok was gebaseerd op de voorraad brandstof die een bedrijf voor de verwarming van de kassen nodig had bij een normale winter. De cokes werden per boot aangevoerd. Het cokeshok ligt daarom ook altijd naast een sloot. De cokes werden met manden of per kruiwagen naar de kachels in de kas en de er naast staande kleine cokeshokken gebracht.
Een mattenschuur is een uit hout opgetrokken schuur met pannendak. De kieren laten de wind door om de matten, hekken en stokken sneller te laten drogen.
Een flettehok is een primitieve overwinteringsruimte voor vorstgevoelige gewassen zoals violen (fletten). Het hok werd door de kweker zelf gebouwd van materiaal dat aanwezig was, zoals essenstammen, wilgentenen en riet. De voorkant is open en gericht op het zuidoosten. In de winter wordt de open voorkant dichtgemaakt met rietmatten. Op het dak wordt een laagje grond aangebracht. Het laatste flettehok in Aalsmeer is in 1918 gesloopt. Kassen en schuren maakten deze ruimtes overbodig.
De schuilhut was een schuilgelegenheid en schaftlokaal op de akkers. Hier werden veel notities over het weer en de werkzaamheden gevonden. De schuilhut van de Historische Tuin stond op een akker in de Westeinderplas.
Het ramenhok/barnum is een noodkas die gebouwd is bakramen uit Aalsmeer. Een ramenhok werd gebruikt om chrysanten in de herfst in bloei te trekken en om getrokken seringenstruiken te laten overwinteren. Een ramenrok of of barnum is genoemd naar het circus Barnum en Bailey dat met oude tenten rondtrok. Het is zo genoemd vanwege het snel opbouwen en afbreken.
De helling werd gebruikt om vaartuigen op te knappen en te teren. De schoeiing steekt net boven het water uit. Er werden lange planken, losse rondhouten rollen en een lier gebruikt. De grond achter de schoeiing was verstevigd met potscherven.
Buiten
Buiten staan in september de dahlia’s in bloei.
Als het regent kunt u tijdens de bui schuilen in een van de kassen. Geen straf want in elke kas is wel iets te zien.
In de rozenkassen ruikt het heerlijk. En wat een soorten rozen in allerlei kleuren en groottes zijn er.
Andere planten en bloemen die je (naar gelang het seizoen) ziet zijn coniferen, groenen (bonen en koolsoorten), fruit (aardbeien, appels en peren), heesters, klim- slinger- en leiplanten, laanbomen, perkgoed, rozen, seringen, vaste planten en vormbomen zoals buxus en taxus.
Aan het hoofdpad ligt de bijenstal van de Historische Tuin. De verzorging van de bijen wordt gedaan door een imker. U kunt 2x per jaar een workshop honing slingeren volgen. Tijdens het honing slingeren wordt de oogst van het bijenvolk binnengehaald. De verse honing wordt ter plekke afgetapt en kun je kopen in de museumwinkel. De honing is te koop in verschillende groottes potten.
Hoe verder u de tuin in loopt, des te verder gaat u terug in de tijd. De kassen dateren uit 1960 en aan het einde van tuin bij de Ringvaart ben je in het begin van de 17e eeuw toen er veel handel was in bomen en vormbomen.
Er wordt op de Historische Tuin geprobeerd om zoveel mogelijk oude groentegewassen raszuiver te bewaren. In Aalsmeer-Oost werd begin 1900 veel soorten groenten gekweekt, zoals Stiense bonen, augurken en tomaten.
Hoe verder richting de Ringvaart hoe minder bloemen, maar meer struiken en bomen u ziet.
Er is een deel met fruitbomen en de buxussen die in allerlei vormen zijn geknipt.
Expositie Steengoed
Expositie Steengoed is te zien in het Historisch Centrum in de voormalige stal van boerderij Dahlia Maarse. Het gebouw staat los achter het entreegebouw.
U ziet een overzicht van overzicht van opgravingen uit de nederzetting Calslagen in het huidige Kudelstaart. De tentoonstelling is ingericht door de Stichting Oud Aalsmeer.
U ziet hier vondsten in vitrines en op grote foto’s die in 1986 naar boven kwamen bij opgravingen van Jan van Doesburg en de archeologiewerkgroep van Oud Aalsmeer. De voorwerpen dateren uit de 17e en 18e eeuw en geven een beeld van het dagelijks leven in die tijd.
Praktische informatie
Overige informatie
- De ingang van het museum is vanaf de ophaalbrug aan de linkerkant. De Historische Tuin Aalsmeer ligt wat verscholen bij de parkeerplaats. Aan de rechterkant bevindt zich de ingang van horecagelegenheid Tuinhuis Aalsmeer.
- In de kas bij de entree kunt u een kop koffie/thee kopen.
- In de entreehal is een museumwinkel gevestigd met eigen producten, cadeauartikelen en een ruim aanbod van bloemen en planten.
- In de tuinwinkel zijn bloemen en planten, biologisch geteelde groente en fruit, veelal oude soorten, diverse jams, chutneys, honing van het bijenvolk, stiense bonen en dahliaknollen te koop.
- In het voor- en najaar worden verkoopdagen georganiseerd. Tijdens deze dag kun je hier heesters, rozenstruiken, fruitbomen en andere plantenstruiken kopen.
- De Historische Tuin Aalsmeer ontvangt jaarlijks ongeveer 15.000 bezoekers
- Er is een gratis audiotour beschikbaar. Onderweg ziet u overal informatiebordjes met nummers (in totaal 57!) waar u informatie over de betreffende kavel kunt luisteren.
- De ontvangstruimte (corridor), veilingzaal en tentoonstellingskas zijn rolstoeltoegankelijk. Het pad op de Historische Tuin Aalsmeer is deels toegankelijk voor rolstoelen. Het achterste deel van het tuinpad is bedekt met houtsnippers. Er zijn soms opstapjes en drempels om in de kassen te komen.
- Aangelijnde honden zijn welkom op de Historische Tuin Aalsmeer.
- Elke laatste zaterdagmiddag van maand van april t/m oktober wordt om 15.00 uur een veiling georganiseerd waaraan elke bezoeker kan deelnemen.
- Op aanvraag is het mogelijk om op de Historische Tuin Aalsmeer een rondleiding te krijgen van 1.15 uur. U loopt via de kleinste bloemenveiling van Aalsmeer en de veilingzaal met de Jugendstil veilingklok naar de kweekkassen waar u ziet hoe er vroeger gewerkt werd. In de rozenkas groeien meer dan vijftig soorten. Buiten zie vele soorten fruitbomen, seringen en buxussen.
- Er zijn combinatietickets te koop voor de Historische Tuin en het Flower Art Museum in Aalsmeer. Dit het Combiticket Bloemen Musea. Het scheelt u € 2,– als u dit combinatieticket koopt.
- Voor leerlingen van de bovenbouw basisschool en de onderbouw VMBO heeft de Historische Tuin Aalsmeer een educatief programma ontwikkeld om de rijke geschiedenis van de Aalsmeerse tuinbouw door te vertellen. Het programma is verdeeld in twee delen: Een bezoek aan de Historische Tuin Aalsmeer en een rondvaart met de rondvaartboot op de Westeinderplassen van Westeinder Rondvaart.
- Historische Tuin Aalsmeer organiseert regelmatig evenementen vaak in samenwerking met andere organisaties, zoals het dahliaweekend, Aalsmeer Flower Festival, kunstroute en workshops.
- Op het terrein van de Historische Tuin Aalsmeer bevindt zich Restaurant Het Tuinhuis. Hier kunt u genieten van kop koffie/thee, een drankje, high tea of lunch. Het Tuinhuis werkt veelal met streekproducten en producten uit eigen tuin. Dit kan binnen of buiten op het terras. Voor Restaurant Het Tuinhuis heeft u geen toegangsbewijs voor de Historische Tuin Aalsmeer nodig. De Historische Tuin Aalsmeer is niet bereikbaar als u alleen Restaurant Het Tuinhuis bezoekt, andersom wel. Restaurant Het Tuinhuis is bereikbaar via het ophaalbruggetje aan het Praamplein. Het Tuinhuis is op dinsdag t/m zaterdag geopend van 09.30 uur-17.30 uur.
Bereikbaarheid
Auto
De Historische Tuin Aalsmeer ligt naast het parkeerterrein van het Praamplein in het centrum Aalsmeer. U kunt uw auto hier gratis parkeren. U moet wel gebruik maken van de blauwe schijf (parkeerkaart). Op het Praamplein mag u in de blauwe zone maximaal 2 uur parkeren. Direct naast het Praamplein loopt u via de ophaalbrug naar de Historische Tuin Aalsmeer.
Openbaar vervoer
Aalsmeer Centrum en de Historische Tuin Aalsmeer zijn bereikbaar met Connexxion bussen 180, 181 en 340. Komt u met buslijn 340 vanuit Haarlem/Hoofddorp of Uithoorn dan moet u uitstappen bij de halte Aalsmeer West/Centrum. Vandaar loopt u via de Van Cleefkade en de Uiterweg via de Grundelweg naar het Praamplein en Historische Tuin Aalsmeer. Cirkellijn 181 rijdt vanaf luchthaven Schiphol. U stapt uit bij de bushalte Knooppunt Schiphol Zuid en kunt daar overstappen op buslijn 340.
Entree
Volwassenen: € 6,50 per persoon.
Kinderen 0-12 jaar: gratis.
Museumkaarthouders: gratis.
(Prijzen zijn van 2024).
Openingstijden
Museum Historische Tuin Aalsmeer is geopend van april t/m oktober op dinsdag t/m zondag van 10.00-16.30 uur.
Van november t/m maart is de Historische Tuin Aalsmeer gesloten maar kunt u er wel terecht om bloemen, planten of fruit gekweekt op de Historische Tuin te kopen.
Historische Tuin Aalsmeer is geopend van april t/m oktober op dinsdag t/m zondag van 10.00-16.30 uur.
In de wintermaanden is de Historische Tuin Aalsmeer gesloten.
Adres
Historische Tuin Aalsmeer
Praamplein
1431 CV Aalsmeer
Telefoon: 0297 – 322 562
E-mail: coordinator@historischetuinaalsmeer.nl
Website:
Sociale media
Bewaar op Pinterest
