De Leitjesroute in Oosterend op Texel is een korte wandelroute van 1,65 kilometer door Oosterend. U loopt aan de hand van genummerde leistenen bordjes door het dorp. In Oosterend hangen leitjes (vandaar de naam Leitjesroute) op panden en huizen die belangrijk zijn.
Op deze leitjes staat informatie over het pand zelf en zijn vroegere bewoners. De routebeschrijving kunt u bij verschillende winkels in het dorp kopen. Ik vind het een aanrader om dit boekje met uitleg voor € 1,50 te kopen (bijv. bij het Wijnhuis). U krijgt in het boekje veel uitleg over het dorp.
Inhoudsopgave
Oosterend
Oosterend heeft zijn oorspronkelijke karakter bewaard.
Oosterend heeft een beschermd dorpsgezicht.
Oosterend is volgens velen het mooiste dorp van Texel, met smalle straatjes en karakteristieke huisjes.
Onder de inwoners van Texel staat Oosterend vooral bekend als het meest godsdienstige dorp van het eiland. Oosterend werd het ‘Jeruzalem van het Noorden’ genoemd. Dit omdat er zoveel kerken en kerkgenootschappen in het dorp aanwezig waren. Hier stonden ooit zeven kerken. Nu zijn dat er nog drie. Dit zijn de Maartenskerk, de Sint Martinuskerk en het kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente in de Schoolstraat. De Leitjesroute gaat langs een paar van deze kerken. De historie is in Oosterend zichtbaar.
In het oude centrum staat herkenbare oude boerderijen en authentieke huizen. De kleinere huizen met de houten voorschotten werden vroeger bevolkt door de kinderrijke gezinnen van boerenknechten, visserlui, winkeliers en ambachtslieden. Karakteristieke huizen zorgen voor een authentieke sfeer in Oosterend of zoals de lokale bevolking zegt Strend.
Visserij was lange tijd de voornaamste bron van bestaan. Straatnamen als Oester-, Botter-, Kotter-, Anker- en Wierstraat herinneren aan deze tijd. In Oosterend staan beelden van de beurzende vissers en de vissersvrouwen.
De wandeling van de Leitjesroute
De wandelroute door Oosterend begint bij de lokale supermarkt, de Spar. Het boekje met de route heb ik bij het naastgelegen Wijnhuis gekocht. Vanaf de Spar steekt u de straat over naar de Maartenskerk, de oudste kerk van het dorp. Het oudste deel van de kerk is uit het begin van de 11e eeuw. De vloer van de kerk bestaat voor een deel uit grafstenen. De kerk was gesloten, toen ik in Oosterend rondliep. Kerkstraat 11 is de kosterswoning uit 1650. Nu is hier het Wijnhuis hier gevestigd. Tijdens de restauratie werd een huisaltaar gevonden. Deze is nog te zien in de wijnkelder. Ook zijn hier mooie oude tegeltjes te zien. Het Wijnhuis is de moeite van een bezoekje waard.
Vanaf het Wijnhuis gaat u linksaf de Koetebuurt in. De naam komt zeer waarschijnlijk van Jawik Boon, die hier vroeger woonde. Hij was afkomstig uit de Koete op Ameland. Hij was in 1871 verdachte in een moordzaak. In het Tessels worden meerkoeten ook koete genoemd. Een andere betekenis van Koete is dom mens. De naam heeft een negatieve klank. De bewoners willen de oude naam Hoekstraat
U slaat linksaf de Verlorenkost in. Dit was vroeger een weiland, waarschijnlijk een slecht weiland, vandaar de naam Verlorenkost. Het land kostte meer dan het opbracht. In dit straatje staan eenvoudige huisjes, een typisch kenmerk voor het eiland. Het hout dat gebruikt is bij het bouwen van de huizen komt van het strand. Veel hout is nl. juthout van schepen die vergingen voor de kust van Texel. Aan het eind van deze straat staat het monument voor de vissersvrouwen. Een vissersvrouw zijn was zwaar: door de weeks zorgde ze voor de kinderen, aan het eind van de week moest alles weer spik en span schoon gepoetst worden en op zaterdag kwam manlief weer thuis van een week op zee. De mannen kwamen lopend vanuit de haven van Oudeschild. De vrouwen stonden op de ‘uutkiek’.
De route gaat langs het beeld een smal pad in. Dit pad komt uit op een parkeerplaats. U slaat hier linksaf ’t Hof in. Dit is een nieuwe wijk, genoemd naar de boerderij die hier vroeger gestaan heeft. Bij de jeu de boulesbaan slaat u linksaf het voetpad op.
U komt uit bij de Peperstraat. Hier slaat u opnieuw linksaf. De Peperstraat is de oude dorpsstraat van Oosterend. Aan de Peperstraat loop ik voorbij de Peperhof. De Peperhof was vroeger de Gereformeerde Kerk, nu is het een informatiecentrum en expositieruimte met wisselende tentoonstellingen. Aan de Peperstraat staan grotere huizen dan in andere straten in het dorp.
In de Peperstraat staat ook de voormalige Doopsgezinde Kerk. Dit was vroeger een schuilkerk die is verbouwd tot muziekcentrum. Nu is het een repetitielokaal voor de fanfare en het mannenkoor. Ook is het een trouwlocatie. Twee keer per jaar wordt hier nog een kerkdienst gehouden. Op de hoek van Peperstraat en de Oranjestraat, staat naast de Doopsgezinde Kerk, het beeld van een schaap met twee lammeren. Schapen genoeg op Texel, daarom ook dit beeld.
In de Oranjestraat is tussen de huisnummers 14 en 16 de ingang naar de muzieknis. Deze muzieknis wordt op Koningsdag en tijdens popfestival Strender Pop (een gratis festival met muzikanten die binding hebben met Texel en dat elk jaar op de derde zaterdag van augustus wordt gehouden) nog gebruikt. Vanaf de Oranjestraat slaat u rechtsaf, de Koetebuurt weer in. Na het eerste rijtje huizen gaat u de Wierstraat in. De naam Wierstraat komt van het zeegras dat een belangrijke bron van inkomsten was en werd gebruikt als vulling voor matrassen. U komt uit bij de Achtertune en slaat hier rechtsaf, weer rechtsaf de Kerkstraat in en linksaf de Blazerstraat in. Bij de Achtertune zag ik tijdens mijn wandeling mooie passiebloemen. Bij het terras van Strends End heeft u een mooi uitzicht over de Spang en de Waddendijk.
De Blazerstraat is de straat net voor de Maartenskerk. De naam Blazerstraat komt van het blazen van de wind tegen het schip en de blazer zodat het vaart. Een blazer is een Fries platboomd vissersschip dat oorspronkelijk gebruikt werd voor de visserij in het noordelijk deel van de Zuiderzee en rond de Waddeneilanden. Tot 1950 werd dit vaartuig gebruikt.
Aan het eind van dit straatje staat een bankje waar de mannen zich vroeger verzamelden om te praten over de visvangst, de zee, hun avonturen en zaken. De vrouwen van het dorp wachtten hier elke week hun mannen op die van zee terugkwamen.
Vanuit de Blazerstraat slaat u rechtsaf de Oesterstraat in. De naam Oesterstraat komt van de oestervisserij, tot 1855 een belangrijke bron van inkomsten. Nummer 21 was vroeger het dorpscafé ‘Het Wapen van Amsterdam’. De Oesterstraat gaat over in de Vliestraat. Hier staat voorbij de bocht de Rooms Katholieke kerk.
De route gaat linksaf de Schoolstraat in. Aan de rechterkant is een doodlopend stuk waar aan het eind het gebouw van de Gereformeerde Gemeente staat. De naam Schoolstraat komt van de school die vroeger in dit gebouw gevestigd was. Aan het eind van de Schoolstraat kijkt u uit over een weiland met een mooi uitzicht over de omgeving. Op de hoek van de Schoolstraat en het Kerkplein staat Bistro ’t Kerckeplein, een heerlijke plek voor een lunch of een drankje.
Voor de kerk slaat u linksaf het Kerkplein op. Hier aan de kerkmuur hangt de barometer, het weerglas. Vissers kunnen hier de weersvoorspellingen zien. Naast dit weerglas staat het monument voor de vissers van Oosterend. Het is de tegenhanger van het monument van de vissersvrouwen aan de Verlorenkost.
De route eindigt waar die ook is begonnen, bij de Spar aan de Kerkstraat.
Een leuke route door een leuk dorp, Oosterend. U leert al wandelend veel over het dorp en dat wat zich hier heeft afgespeeld.
Aantal kilometers: 1,65
Startpunt: Spar Supermarkt
Eindpunt: Spar Supermarkt
Bekijk ook: foto’s van de Leitjesroute in Oosterend op Texel
De Leitjesroute in Oosterend
Meer lezen over Texel
Wilt u nog meer voorpret of u nog meer verdiepen in Texel? Dan kan ik u onderstaande reisgidsen aanraden:
Bewaar op Pinterest
