Tijdens mijn 6-daagse vakantie in 2016 op Texel verbleef ik in het Fletcher Hotel De Cooghen in De Koog. Ik huurde een fiets, waarmee ik vanuit De Koog het hele eiland verkende. In dit artikel vertel ik u alles over Oudeschild.
Inhoudsopgave
Ligging
Oudeschild ligt uitgestrekt achter de hoge deltadijk aan de oostkant van Texel. Oudeschild grenst aan de Waddenzee.
Geschiedenis
Oudeschild heeft een spannende geschiedenis. In de 17e eeuw werden grote zeilschepen door de kapiteins van de koopvaardijvloot en de commandeurs van de zeilende marine voor de kust van Oudeschild aangelegd. Dit was de rede van Texel. Er werd hier gewacht op een gunstige wind om aan een lange reis te beginnen. De reden van de lange reizen: oorlog te voeren, handel drijven of een ontdekkingsreis. Vanaf de Reede van Texel vertrokken veel VOC-schepen. Oudeschild beleefde in de 17e eeuw een glorietijd. Hier werd proviand ingeslagen. Oudeschild heette toen nog ’t Schilt. Via de skilsloot werden tonnetjes ijzerhoudend water van onder de Hoge Berg naar de rede vervoerd. Dit water was heel erg geliefd. Dit omdat het zo lang houdbaar was. Later werd iets noordelijker langs de waddendijk een nieuw dorp gebouwd, genaamd Nieuweschild. Dit dorp is later weer afgebroken. Sindsdien heet het oorspronkelijke dorp Oudeschild. Halverwege de 19e eeuw werd het Noordzeekanaal in gebruik genomen. Dit en het instellen van een Rijksloodsdienst veroorzaakten de achteruitgang Oudeschild en Nieuweschild. Alle huizen in Nieuweschild werden zelfs afgebroken. Veel voormalige loodsen vertrokken of naar Den Helder of werden weer visser van beroep. Oudeschild kreeg in 1780 een eigen haven. Kleinere schepen moesten tot dat jaar aan de dijk afmeren en grotere schepen moesten op de rede voor anker gelegd worden. In 1890 kwam de visserij op. 170 blazers (houten vissersschepen) werden toen geregistreerd. Dit was de reden dat de haven vergroot moest worden. Ook de komst van de veerschepen van de Alkmaar Packet en de N.V. TESO (Texels Eigen Stoomboot Onderneming) zorgen er voor dat een vergroting van de haven noodzakelijk werd. De Noorderhaven werd aangelegd.
Oudeschild
Oudeschild, of ‘Skil’, zoals de bewoners het dorp noemen, heeft ongeveer 1.400 inwoners. Oudeschild is dé Texelse havenplaats. Oudeschild is de enige bruikbare haven van Texel. De Texelse Noordzee vissersvloot gaat elk weekend in de haven van Oudeschild voor anker. In de Zuiderhaven en Noorderhaven bevinden zich de ligplaatsen voor beroepsvaart en de bruine vloot.
Er zijn in de haven 250 ligplaatsen. U vindt hier alle faciliteiten, zoals walstroom, sanitair en wasmachines. Daarnaast is er een winkel waar u de eerste levensbehoeften kunt lopen. In Oudeschild is een uitgestrekt industrieterrein, waar veel kleine tot middelgrote bedrijven gevestigd zijn.
Oudeschild is, naast de thuishaven van de Texelse vissersvloten, ook de opstapplek voor rondvaart- en garnalentochten of het beginpunt voor het spotten van zeehonden op de Waddenzee en een pleisterplaats voor pleziervaarders. In Oudeschild kunt u heerlijke gebakken of gerookte vis of zoute haring kopen. U vindt hier de haven, knusse straatjes met fraaie trapgeveltjes en de diverse restaurants. Het dorp ademt nog veel VOC- en handelsgeschiedenis. Er zijn twee toeristische bolwerken in het dorp: Museum Kaap Skil en de jachthaven.
Bezienswaardigheden in Oudeschild
Museum Kaap Skil
In Museum Kaap Skil, Museum van Jutters & Zeelui, vindt u veel terug uit de 17e eeuw, toen Oudeschild een dorp met internationale betekenis was. Dit dankzij de Reede van Texel. Alle VOC schepen vertrokken vanuit Oudeschild. Het was de glorietijd van het dorp. Hier ziet u nog veel meer interessante onderwerpen over het maritieme heden en verleden. U ziet hier strandvondsten, juttersverhalen, exposities, flessenposten, reddingsboeien en sieraden. Bijzonder is de grote maquette waarop de Reede van Texel tot in detail is nagebouwd.
Lees meer: Museum Kaap Skil in Oudeschild
Fort De Schans
Fort De Schans is in de 16e eeuw gebouwd door Willem van Oranje. Later heeft Napoleon het fort verder uitgebreid. Het fort werd aangelegd om met zijn geschut het binnenvaren van het Marsdiep te beletten. Het fort werd in de 17e en 18e eeuw nog een paar keer verbeterd. Napoleon bouwde 750 meter ten westen van Fort De Schans het gesloten fort De Redoute. En 600 meter ten oosten van Fort De Schans werd het fort De Lunette gebouwd. Fort De Schans kreeg de naam Fort Central. Het fort werd uitgebreid en verbeterd. Deze drie forten bij Oudeschild zijn nooit voor het voeren van oorlogen gebruikt. Ze raakten na de Franse bezetting in verval. Fort De Redoute en Fort De Lunette werden in het begin van de 20e eeuw geheel en Fort De Schans werd gedeeltelijk afgegraven. De grond dat vrij kwam, werd gebruikt voor dijkverhoging. Het restant van Fort De Schans is gerestaureerd. Het fort is eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten. De toegang is gratis.
Zeemanskerk
De historische witte Zeemanskerk werd in 1650 gebouwd. De kerk werd bezocht door de zeelieden. Het kerk bezit drie schitterende kroonluchters, waarvan één is geschonken door Michiel de Ruyter, de bekendste zeeheld uit de Nederlandse geschiedenis.
Skillepaadje
Achter de witte Zeemanskerk eindigt Oudeschild en begint het Skillepaadje. Dit is een smal fietspad dat naar de hoger gelegen delen van Texel voert. Het begin van het fietspad is nog laag, hier ligt het zompige land waarop ook Oudeschild gebouwd is. U zult het naderende hoogteverschil direct merken. De heuvel aan de horizon wordt door de eilanders de Hoge Berg genoemd. Het lijkt misschien wat overdreven, helemaal onbegrijpelijk is het vanuit dit lage land toch niet. Het land is hier open en licht. Het gebied is in trek bij weidevogels en watervogels. Het slootje naast het Skillepaadje heet de Skilsloot. De donkere, roestige kleur van het water wijst op een hoog ijzergehalte. Dit is water dat vanaf het hoge land komt en dat ijzerrijk is. Het bronwater is smakelijk en lang houdbaar.
Wezenputten
Aan de voet van de Hogeberg liggen de Wezenputten. Hier haalden de zeevaarders hun water. Twee van deze Wezenputten kunt u nog zien. De Wezenputten liggen bij de grijze hoeve Brakenstein. Dit was ooit dus het inzamelpunt voor het drinkwater van de VOC. In grote tonnen werd het drinkwater over de sloot naar Oudeschild gevaren en daar ging het aan boord van de VOC schepen.
De Ruyterstraat is een kilometer lange weg met mooie gevels.
In Oudeschild zijn verschillende winkels gevestigd. Net buiten de dorpskern is de Texelse Bierbrouwerij gevestigd.
Bekijk ook: Foto’s van Oudeschild
Meer lezen over Texel
Wilt u nog meer voorpret of u nog meer verdiepen in Texel? Dan kan ik u onderstaande reisgidsen aanraden:
Bewaar op Pinterest
