Rijnlandshuis in Spaarndam

Het voormalige Gemeenlandshuis van Rijnland, nu het Rijnlandshuis, is een blokvormig classicistisch pand met tentdak, geflankeerd door langgerekte, lagere zijvleugels. Aan de kant van de dijk zijn de gevels overwegend gesloten. U vindt de toegang tot het Rijnlandshuis aan de hofzijde.

Op het erf van het Gemeenlandshuis van Rijnland ligt een van oorsprong 18e eeuwse timmerloods. Deze is gebruikt voor de verrichting van timmerwerkzaamheden in het noordelijkst gebied van het Hoogheemraadschap van Rijnland. Deze timmerloods is voor een deel gebouwd met baksteen en voor een deel van hout. Het hout ziet u onder pannen zadeldak tussen puntgevels met makelaars. In elke topgevels ziet u een luik en vensters met kleine roedenverdeling (aan de voorzijde drie, aan de achterzijde een). In de zijgevels bevinden zich vier, respectievelijk vijf negenruitsvensters en gootlijsten op klossen en staafankers. In de timmerloods vindt u nu de tentoonstelling Waterbazen. In de timmerloods werden de sluisdeuren gemaakt en gerepareerd. Deze loods is nu een Rijksmonument.

Ook ziet u op het erf van het Gemeenlandshuis van Rijnland een uit de 18e eeuw stammende houtloods. Deze was bestemd voor de opslag van hout voor de werkzaamheden in het noordelijkst gebied van het Hoogheemraadschap van Rijnland. De houtloods is gemaakt van hout. Dit bevindt zich onder het pannen zadeldak tussen de puntgevels met makelaars en rechts ziet u een aangekapte aanbouw. In de puntgevels bevindt zich een luik en een topvenster met kleine roedenverdeling. Binnen ziet u nog de houten draagconstructie met telmerken.

Aan de zuidwestkant van het Gemeenlandshuis van Rijnland, op de hoek met de Lagedijk, bevinden zich aansluitende gemetselde erf afscheidingen. Dit zijn van oorsprong 18e eeuwse afscheidingen. In het midden ziet u twee gemetselde pijlers met pijnappelvormige bekroning en een ijzeren inrijhek met het later aangebrachte opschrift RIJNLAND.

In het hoofdgebouw zijn nu veel dingen te vinden die gebruikt worden voor tentoonstellingen, hetzij op het terrein zelf of spullen die worden uitgeleend aan andere tentoonstellingsruimtes. Het is een verzamelplaats van oude spullen die met de omgeving te maken hebben. Een zolder vol oude blikjes, kleding, apothekersflessen, koffieblikken, oude telefoons, wapenschilden van gemeentes en meer. In de nok van het huis bevindt zich de zolder, die via een houten trap bereikbaar is. Vanaf de zolder hebt u een schitterend uitzicht over het Spaarne en de sluizen.
In het midden van dit gebouwd ziet u de torenkamer. Hier vergaderden enkele keren per jaar de dijkgraaf en hoogheemraden van Rijnland. Hierboven hangt een klok met het jaartal 1524. Deze klok werd geluid als er door een stormvloed overstromingen dreigden.

Het Rijnlandshuis krijgt een nieuwe bestemming. Het terrein en de gebouwen zijn eigendom van het hoogheemraadschap van Rijnland. De gebouwen op het terrein krijgen deels een verruiming van de gebruiksmogelijkheden (wonen, werken, recreëren en kleinschalige horeca) en langs de Lagedijk worden twee woningbouwkavels mogelijk gemaakt. Er worden twee vrijstaande woningen op de bouwkavels gebouwd. Het terrein wordt opnieuw ingericht. Het terrein krijgt een meer openbaar karakter. In het hoofdgebouw is een verhuurde woning aanwezig.