Tijdens mijn 6-daagse vakantie in 2016 op Texel verbleef ik in het Fletcher Hotel De Cooghen in De Koog. Ik huurde een fiets, waarmee ik vanuit De Koog het hele eiland verkende. In dit artikel vertel ik u alles over Den Burg, de grootste plaats van Texel waar ik De Burghtkerk en de Oudheidkamer bezocht.
Inhoudsopgave
Den Burg
Den Burg is het grootste en belangrijkste dorp op Texel. Den Burg ligt centraal op het eiland. Den Burg is de ‘hoofdstad’ van Texel.
In Den Burg woont ongeveer de helft van de bijna 14.000 inwoners van Texel. In het centrum van Den Burg bevinden zich veel winkelstraten. In Den Burg vindt u een mix van bekende winkelketens en bijzondere winkeltjes, met leuke woonaccessoires, hebbedingetjes en aparte souvenirs. Er zijn veel cafés met terrasjes. In de zomermaanden zijn veel winkels en de lokale supermarkten ook op zondag open. Op maandagochtend is er in het dorpscentrum een markt.
Maar er is meer te doen in Den Burg dan winkelen en naar cafés gaan. Den Burg heeft het enige buitenzwembad van Texel en heeft ook een bioscoop. Dorpen als De Cocksdorp, de badplaats De Koog, Oudeschild en Oosterend kunnen per bus of met de auto gemakkelijk vanuit Den Burg worden bereikt. Het strand ligt op ongeveer 6 kilometer afstand van Den Burg.
Geschiedenis
Vroeger was het dorp De Westen het belangrijkste dorp van Texel, maar dat bestaat niet meer. Den Burg werd in de 14e eeuw het bestuurscentrum van Texel. Deze rol vervult het dorp nog altijd. U vindt hier het gemeentehuis en allerlei andere belangrijke instellingen, zoals banken, de enige middelbare school van het eiland, het politiebureau en het VVV-kantoor.
De plek waar Den Burg ligt blijkt uit archeologische opgravingen al heel lang bewoond te worden. Vermoedelijk heeft hier een Friese burcht gelegen. Deze is in de 7e eeuw verwoest. Dit vindt u ook terug in het stratenpatroon in het centrum. Dit ringvormige stratenpatroon markeert het ontstaan van de vesting in de 7e eeuw. Graaf Jan van Beaumont bouwde in 1345-1346 een vestingwal om het dorp. De kloosterhof (of uithof) bouwde hij om tot het bestuurscentrum van Texel. De inwoners van Den Burg begonnen in 1356 met de aanleg van een ‘burghwal’ met ‘burghgracht’ rond het dorp. Willem van Beieren verleende in 1415 stadsrechten. Den Burg groeide uit tot residentie en bloeide op en groeide uit tot bestuurlijk en organisatorisch middelpunt. Den Burg profiteerde van de handelsvaart op de Reede van Texel. Voorname woningen in het centrum herinneren hieraan. Er ontstond een bewoonde binnenring binnen de muren van de burgwal. In 1902 werd de gracht drooggelegd. De burgwal is nu bijna overal met huizen bebouwd. De gracht en de wal zijn nog terug te zien in het ronde patroon van de straten binnen deze ring. Den Burg heeft veel te lijden gehad tijdens de Georgische opstand in de Tweede Wereldoorlog. Door de beschieting met mortieren zijn veel gebouwen, waaronder ook monumenten, ernstig beschadigd. In 1941 werd op bevel van de nazi’s het Esperantomonument afgebroken. Enkelen mensen konden de belangrijkste onderdelen, zoals de teksten, de afbeelding van Zamenhof en de Esperanto-ster voor de sloop van het monument verwijderen en veiligstellen. Na de bezetting is het monument herbouwd en in 1950 is het monument opnieuw onthuld. Tussen Den Burg en Oudeschild vindt u de Erebegraafplaats Hoge Berg Texel. Hier liggen 476 personen begraven. Deze personen maakten deel uit van het 822e Georgische bataljon in de Wehrmacht.
Den Burg heeft 65 rijksmonumenten en 43 gemeentelijke monumenten.
Bezienswaardigheden

Burghtkerk
De protestantse kerk ‘De Burght’ bevindt zich aan de Binnenburg. De vroegere Hervormde kerk is beeldbepalend voor Den Burg. De kerk heeft een stevige toren met de gemetselde, stenen spits. Deze kerk is gebouwd in de 14e eeuw. De constructie van de kerk bestaat uit zware zuilen waarop niet alleen het schip, maar ook de toren steunen. De binnenruimte is licht en hoog. De voorgevel heeft speklagen (baksteen in verschillende tinten) en is gedetailleerd. De toren kan in de zomermaanden worden beklommen. U kunt boven het hele eiland overzien, alle dorpen zijn herkenbaar en u ziet de duinen, de bossen en de heuvels van de Hoge Berg. Ook de bijzondere ringvorm van de straten in Den Burg zijn hier goed te zien.

Lees meer: Burghtkerk in Den Burg
Oudheidkamer
Aan de Stenenplaats bevindt zich de Oudheidkamer, waar u meer over de geschiedenis van Texel te weten komt. De Oudheidkamer is gevestigd in een goed bewaard historisch pand met een sierlijke gevel. De Oudheidkamer is een museum dat gevestigd is in één van de oudste huizen van Den Burg. Dit huis stond in 2013 model voor het 94e Delfts blauwe huisje van KLM.

Lees meer: Oudheidkamer in Den Burg
Katholieke kerk
U kunt twee kerktorens in Den Burg onderscheiden. De tweede kerk is de katholieke kerk aan de Molenstraat. Het is een 19e eeuws gebouw. Texel stond vroeger bekend als een tolerant dorp, waar geloven die afweken van de protestantse, calvinistische norm zonder veel problemen werden gedoogd. Katholieken konden op Texel blijven wonen. De buurt rond Molenstraat en de Elemert was een katholiek bolwerk. Op de plek van de huidige kerk stond al sinds de 16e eeuw een katholiek heiligdom.

Schoutenhuis
De hoge trapgevel van het Schoutenhuis is één van de mooiste gevels van Den Burg. Het Schoutenhuis vindt u aan het begin van de Kantoorstraat. Op de gevel staat het jaartal 1981. Dit gebouw is een reconstructie van een oorspronkelijk pand dat eind 19e eeuw afgebroken werd. In de Kantoorstraat bevinden zich geen echte bezienswaardigheden.

Straten in Den Burg
- De Stenenplaats is het middelpunt van Den Burg. Hier beginnen en eindigen de winkelstraten en u vindt hier terrassen. Ook twee belangrijke uitvalswegen beginnen aan dit plein: de Kogerstraat, die naar het noorden gaat en de Waalderstraat die naar het oosten gaat. De Stenenplaats kan een beginpunt van een wandeling door Den Burg zijn.
- De Weverstraat is het smalle straatje dat buiten de cirkel om loopt. Dit is nu een echte winkelstraat. Als u naar boven kijkt, ziet hier en daar nog mooie geveltjes, maar er staat ook veel zakelijks in de Weverstraat. Aan de grenst als een oase van rust een markant hofje.
- De Parkstraat was ooit een zeer mooie, historische straat. Hier was vroeger het oude weeshuis gevestigd. Dit weeshuis was rijk geworden door de verkoop van bronwater aan zeeschepen. Blijkbaar had het weeshuis zoveel symbolische waarde voor Texel, dat uit het kostuum van de weesjes, dat uit zwart en groen bestond, de Texelse vlag zou ontstaan: groen-zwart, Texels in ’t hart. Het weeshuis bestaat als gevolg van de oorlogshandelingen in 1945 niet meer.
- De Burgwal is een opvallend stil straatje. Het straatje leidt u om het park heen naar de volgende winkelstraat. Hier hebt u een goed zicht op de oude dorpskerk met de gemetselde torenspits. De Burgwal is een echte straat met veel oude huizen met karakteristieke houten geveltjes aan twee kanten. De dorpse rust van de Burgwal is direct verdwenen als u linksaf de Binnenburg op loopt. Hier vindt u winkels en horecagelegenheden. De Binnenburg komt uit op de Vismarkt. Dit is een plein met de typische visbanken.
- De Groeneplaats heeft aan de oostkant een oude gevelwand. Deze werd jaren geleden neergehaald voor een groot stadhuiscomplex en net toen de inwoners aan de architectuur van het gebouw begon te wennen werd het weer afgebroken.
Voor verdere verkenningen kunt u de straatjes achter de Groeneplaats bekijken, zoals de Warmoesstraat, Gravenstraat en de Molenstraat.
Regelmatig worden wandelexcursies door Den Burg georganiseerd.
In het centrum van Den Burg worden gewone en toeristische markten gehouden. In juli en augustus is er iedere woensdag een zomermarkt met wekelijks een ander thema. De weekmarkt vindt op maandagochtend plaats. Typerende straatjes voor Den Burg zijn de Gravenstraat, Warmoesstraat en de Burgwal, tussen de Parkstraat en de Binnenburg.
Tussen Den Burg en Oudeschild bevindt zich de Erebegraafplaats Hoge Berg Texel.
Bekijk ook: Foto’s van Den Burg
Meer lezen over Texel
Wilt u nog meer voorpret of u nog meer verdiepen in Texel? Dan kan ik u onderstaande reisgidsen aanraden:
Bewaar op Pinterest
