Dit is de wandelroute ‘Verborgen Groen’ langs hofjes in Haarlem. Ik heb deze wandeling in de omgekeerde volgorde gelopen en een aantal hofjes toegevoegd. De reden is dat het eerste hofje dat ik bezocht Het Hofje in den Groenen Tuin slechts tot 12.00 uur geopend is.
De wandeling ‘Verborgen Groen’ leidt u langs de verborgen rustoorden in de stad. Achter de zware deuren en verscholen toegangspoorten bevinden zich de Haarlemse hofjes met schattige huisjes en fraaie tuinen. De toegang tot de hofjes worden meestal gevormd door een aan de straatzijde gelegen poort.
Inhoudsopgave
Hofjes in Haarlem
Deze wandeling start op de Grote Markt in het centrum van Haarlem.
De hofjes zijn met een paar uitzonderingen geopend van maandag t/m vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur. Een uitzondering is het Hofje in de Groenen Tuin, deze is door de weeks alleen tussen 10.00-12.00 uur geopend. Op zaterdag is een groot deel van de hofjes gesloten. Er zijn ook hofjes die niet te bezoeken zijn. In mijn artikel Hofjes in Haarlem heb ik vermeld of een hofje toegankelijk is of niet. Op zon- en feestdagen zijn de hofjes niet toegankelijk. Bij een bezoek aan een hofje wordt aan u verzocht om de privacy van de bewoners in acht te nemen.
Lees meer: Instawalk Waterbazen
Mijn wandeling
Het startpunt van de wandeling is de Grote Markt.
U loopt vanaf de Grote Markt naar De Warmoesstraat ten zuiden van de Grote of St. Bavokerk. Hier is op nummer 23 het Hofje In den Groenen Tuin gevestigd. Toen ik er was, werd de toegangspoort gerestaureerd. Het hofje dateert uit 1616. In het hoofdgebouw kunnen nu 4 vrouwen wonen en 14 dames wonen in de huisjes rondom de binnentuin. Het hofje is toegankelijk op doordeweekse dagen van 10 tot 12 uur. In de weekenden is het hofje gesloten.
U loopt na uw bezoek aan het Hofje In den Groenen Tuin terug naar de Grote Markt.
Op de Grote Markt zijn een paar panden die direct opvallen:
- De St. Bavokerk. Zie voor meer informatie en foto’s de artikelen Grote of St. Bavokerk in Haarlem en Foto’s van de Grote of St. Bavokerk in Haarlem. Een blikvanger zijn de winkeltjes gevestigd in de huisjes die tegen de kerk zijn aangebouwd. Tijdens deze wandeling heb ik ook een bezoek gebracht aan de St. Bavokerk aan de Grote Markt, dit omdat ik de tentoonstelling ‘Waterbazen’ nog wilde bekijken. Ik heb begin augustus 2017 in het kader van de Instawalk Waterbazen de St. Bavokerk ook al bezocht, maar ik heb toen niets van de tentoonstelling gezien. Ik heb toen meer van de catacomben van de kerk gezien.
- Aan de Grote Markt is op nr. 17 de Hoofdwacht. Dit is tussen de Lepelstraat en de Grote Houtstraat vanaf de St. Bavokerk. De Hoofdwacht stamt uit 1245. Het is een van de oudste stenen monumenten in Haarlem en fungeerde tot 1350 als stadhuis van de stad. Vanaf 1350 is de Hoofdwacht onderdak geweest voor verschillende belangrijke Haarlemse families, drukkerijen, winkels en bierkelders. In 1755 kocht de gemeente het oude raadhuis als wachtgebouw voor de schutterij en de naam Hoofdwacht was geboren.
- Tegenover de Hoofdwacht staat het standbeeld van Laurens Janszoon Coster. Het standbeeld van Laurens Janszoon Coster houdt sinds 1856 het reilen en zeilen van de Grote Markt goed in de gaten. Loutje is, volgens de Haarlemmers, de uitvinder van de boekdrukkunst. Wetenschappers hebben dat inmiddels weerlegd. Maar dat feit zal Haarlem nooit doordringen.
- Het Stadhuis van Haarlem stamt uit 1370. De vleugel met de vijf schoorstenen werd in 1630 door Lieven de Key toegevoegd. De toren van het stadhuis is een verhaal apart. Die werd tussen 1465 en 1468 gebouwd en in 1772 wegens algehele bouwvalligheid weer afgebroken. Blijkbaar werd het ontbreken van de toren later toch als een gemis ervaren, want pas in 1913 is hij, aan de hand van oude afbeeldingen weer herbouwd. De trap leidt naar de Gravenzaal. Dit is de duurste trouwlocatie van Haarlem.
- De Vleeshal (= nu Museum de Hallen) bevindt zich op nr. 18. Het gebouw uit 1602 is een goed voorbeeld van de renaissance architectuur van de stadsbouwmeester Lieven de Key. Het gebouw is rijk versierd met natuurstenen ornamenten, zoals ossenkoppen en schapenkoppen. Nu is het gebouw een expositieruimte.
Ik heb een bezoek aan de St. Bavokerk gebracht om de tentoonstelling Waterbazen te bekijken.
U loopt vanuit de kerk door de Lange Begijnestraat tot aan de Korte Begijnestraat en sla daar rechtsaf voor een bezoek aan het Johan Enschedehof. Dit is een hofje uit 2007. Het hofje ligt naast het op één na oudste hofje van Haarlem, het Hofje van Bakenes. U kunt binnendoor naar het Hofje van Bakenes, maar u kunt ook het Johan Enschedehof verlaten en dan door de Korte Begijnestraat rechtsaf de Bakenessergracht op voor een bezoek aan het Hofje van Bakenes. Het hofje heeft twee ingangen: één aan de Bakenessergracht en één aan de Wijde Appelaarsteeg. De ingang aan de Wijde Appelaarsteeg is de hoofdingang. Het Hofje van Bakenes is het oudste nog bestaande hofje in Haarlem.
Loopt u vanuit het Hofje van Bakenes naar links de Bakessergracht op en loop rechtdoor tot aan de Zakstraat. Sla daar rechtsaf de Zakstraat in en vervolgens linksaf de Koudenhorn op tot aan het Hofje van Noblet. Dit hofje heeft de hoofdingang aan de Nieuwe Gracht 2.
Als u dit hofje heeft bezocht, kunt u de weg oversteken voor een mooi uitzicht op Molen de Adriaan. U kunt deze molen ook bezoeken (ik heb de molen (nog) niet bezocht).
Loop terug de Koudenhorn op langs het Spaarne tot aan het Teylers Hofje. Het Teylers Hofje is gevestigd aan de Koudenhorn 64a, aan het Spaarne. Het hofje heeft aan de kant van de Koudenhorn een neoclassicistische façade, de entree wordt geflankeerd door dorische zuilen. Het hofje is overdag vrij toegankelijk, alleen niet op zondag.
U kunt langs het Spaarne lopen en langs het Teylers Museum en zo naar de Gravinnesteeg. Een leuke steeg die u eerst passeert is de Helmbrekersteeg. Aan het eind van de Gravinnesteeg op de hoek met het Spaarne ligt de Gravinnehof. Het is een modern hofje en opgeleverd in 2001. U kunt dit hofje niet bezoeken, wel kunt u door het hek een blik op de binnenplaats werpen.
Loopt u verder langs het Spaarne en steek de Gedempte Oude Gracht over (dit is de straat waar de bus door heen rijdt). Het is nu de Turfmarkt. Loop tot aan de Burretstraat en sla rechtsaf de Burretstraat in en daarna linksaf de Essenstraat in. Hier is op nummer 24 de Essenhof gevestigd. Dit hofje is verder niet bekend en dat willen de bewoners graag zo houden. Dit hofje was in 2017 150 jaar oud.
Vanuit de Essenhof loopt u de Essenstraat uit tot aan de Kampervest. U kunt de brug tegenover de Kleine Houtstraat oversteken om een bezoek te brengen aan het Hofje van Willem Heijthuijsen. Dit hofje is gevestigd aan de Kleine Houtweg 135. Ik heb dit hofje (nog) niet bezocht.
U wandelt langs de Kleine Houtweg terug naar de Kampervest en vervolg uw weg tot aan het Groot Heiligland. Sla hier rechtsaf het Groot Heiligland op. Aan de linkerkant ziet u het Frans Hals Museum en aan de rechterkant is het Museum Haarlem gevestigd. U slaat bij de Ravelingsteeg linksaf en aan het eind van deze straat slaat u weer linksaf het Klein Heiligland op. Hier is het Vrouwe en Antonie Gasthuys gevestigd. Dit hofje is open voor publiek, alleen niet op zondag.
U loopt terug het Klein Heiligland en loopt linksaf door de Cornelissteeg naar de Grote Houtstraat. U slaat hier linksaf naar de Proveniershof. Het Proveniershof ligt aan de Grote Houtstraat 140, de drukste winkelstraat van Haarlem.
U kunt het hofje aan de achterkant verlaten en langs de Nieuwe Kerk lopen, maar u kunt ook via de Kerkstraat of Doelestraat naar de Lange Annastraat lopen. De Nieuwe Kerk bevindt zich op het Nieuwe Kerksplein. Deze kerk dateert uit 1645. De architect was Jacob van Campen. Het was de eerste hervormde kerk van de stad. Daarvoor stond hier één van de 20 kloosters die Haarlem destijds telde. De toren voor de kerk is van Lieven de Key. Deze kerk wordt ook nog steeds gebruikt. In de wintermaanden is deze kerk een uitvalsbasis voor de gemeenteleden van de protestante kerk van de centrumwijk Haarlem. Zij kerken in de zomer in de St. Bavo Kerk, maar omdat deze kerk in de winter niet warm is te krijgen, wordt er gedurende de wintermaanden uitgeweken naar de Nieuwe Kerk.
Het Hofje van Guurtje de Waal is gelegen aan de Lange Annastraat 40 in de wijk de Vijfhoek.
Als u dit hofje hebt bezichtigd, loopt u verder de Lange Annastraat uit tot aan de Breestraat en gaat vervolgens rechtsaf de Breestraat in. Op de kruising Lange Boogaardstraat, Lange Raamstraat, Drapeniersstraat en Korte Wolstraat is de Vijfhoek. In de wijk ‘De Vijfhoek’ herinneren alle straatnamen aan de bloeiende lakenindustrie uit de Gouden Eeuw. Wanneer u midden op de kruising staat ziet u dat er vijf straten op dit punt uitkomen. Hieraan ontleent de wijk zijn naam. Loop na uw bezoek terug door de Breestraat en vervolgens naar de Tuchthuisstraat, hier is het Brouwershofje. Dit hofje is aan de Tuchthuisstraat nummer 8 gevestigd. Dit keer kreeg ik de zware toegangsdeur wel open en heb ik het hofje kunnen bezoeken.
Als u het hofje verlaat, loopt u de Tuchthuisstraat uit tot aan de Botermarkt. U steekt de Botermarkt over voor een bezoek aan het Bruiningshofje. Deze is op nummer 9 gevestigd. U moet hier misschien even zoeken, want u loopt de ingang zo voorbij. De ingang is verborgen achter een hek.
Na uw bezoek aan het Bruiningshofje loopt u terug naar de Tuchthuisstraat en u steekt rechtover naar de Barrevoetstraat. Hier zijn het Hofje van Loo en het Wijnbergshofje gevestigd. Van het Hofje van Loo is alleen de tuin vanaf de straatkant te bekijken. Het hek is gesloten. Het hofje is niet toegankelijk. Dit laatste geldt ook voor het Wijnbergshofje aan de Barrevoetestraat 4.
Als u de Barrevoetstraat uitloopt en rechtsaf slaat de Gedempte Voldersgracht op, ziet u aan uw linkerhand de Jopenkerk. U kunt hier binnen of op het terras een biertje drinken.
Vervolgens slaat u rechtsaf de Zuiderstraat in. Hier is aan de rechterkant het Zuiderhofje. Het hofje is op nummer 12 gevestigd. Het Zuiderhofje is alleen tijdens de Open Monumentendagen toegankelijk.
Vanaf het Zuiderhofje loopt u een stukje naar rechts, tot aan de Achterlangs. Via de Achterlangs loopt u naar de Raaks, waar u linksaf slaat tot aan de Korte Zijlstraat. Hier loopt u onder een paar huizen door (dit is een 1-richtingsverkeerstraat). U steekt schuin de Zijlstraat over en dan arriveert u in de Witte Herenstraat. Hier zijn 3 hofjes te zien, waarvan het Coomanshofje niet toegankelijk is, maar wel een mooie gevel heeft. Een eindje verderop is op nummer 24 het Frans Loenenhofje gevestigd. Het hofje heeft de status rijksmonument.
Voorbij de Lutherse kerk is het Luthers Hofje. Dit hofje is geopend van 10.00 tot 17.00 en op zondag is het hofje gesloten.
U loopt via de Witte Herenstraat terug tot aan de Zijlstraat, u slaat linksaf de Zijlstraat in en loopt deze door tot aan de Zoetstraat (dit is voorbij de Gedempte Oudegracht). U slaat hier linksaf de Zoetstraat in en loopt deze helemaal uit tot aan de Ursulastraat. Op nummer 16 is het Remonstrantshofje gevestigd. Toen ik er was, was het hofje niet toegankelijk.
Via de Krocht wandelt u tot aan de kruising. U slaat linksaf de Kruisstraat in. Hier is het hofje van Oorschot. Ook dit hofje is niet toegankelijk, maar door de spijlen van het grote, hoge stalen hek is de tuin en de voorkant van dit hofje goed te zien.
Via de Bartiljorisstraat loopt terug naar de Grote Markt tot aan de Zijlstraat. U slaat rechtsaf de Zijlstraat in tot aan de poort door ’t Pand. U loopt hier achter het stadhuis langs en loopt met de bocht mee naar rechts. U komt uit op het Prinsenhof. U kunt teruglopen naar de poort, maar aan het eind linksaf slaan en aan het eind komt u uit in de Koningsstraat. Op nummer 20 is Huis van Schagen gevestigd. Hier kunt een blik werpen in de hal van het Huis van Schagen, een bijzonder fraai gerestaureerd pand, als de deur open is, kunt u achterin een kijkje nemen in de (afgesloten) binnentuin.
Als u Koningstraat uitloopt, komt u uit bij de bushaltes op de Gedempte Oude Gracht.
Lees meer: Hofjes in Haarlem
Bekijk ook: Foto’s van de Hofjes in Haarlem
Bewaar op Pinterest
