In oktober 2021 nam ik deel aan de Instameet Week van de Industriecultuur met bezoeken aan Riwald Recycling in Beverwijk, de Broedmachine in Beverwijk, een haventocht in Beverwijk en het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’ in Wijk aan Zee. Alles over het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’ in Wijk aan Zee leest u in dit artikel.
Inhoudsopgave
Ligging
Het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’ ligt aan de rand van Wijk aan Zee in het duingebied Rolandsduin. Op de achtergrond ziet u de duinen en de rookpluimen van Tata Steel.
Geschiedenis
Wijk aan Zee was in 1999 Cultureel Dorp van Europa. Elf beeldhouwers uit elf Europese landen kregen ter gelegenheid toen de opdracht om het gebied te transformeren tot een beeldenpark. Het thema werd ‘Een Zee van Staal’. Een eis was dat de beelden van staal moesten zijn. Het materiaal en de werkruimte zijn beschikbaar gesteld door Tata Steel, toen nog staalfabriek Hoogovens. Het is een indrukwekkende tentoonstelling op een intrigerende plek geworden. Later zijn er nog drie beelden bijgeplaatst. In totaal staan er nu veertien beelden.
Beeldenpark 'Een Zee van Staal'
De veertien beelden in het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’ liggen of staan tussen helmgras, bramenstruiken en zeldzame plantensoorten. Op de achtergrond de rookpluimen van de naastgelegen staalfabriek. U ziet mooie duinflora met daar tussen de stalen beelden en op de achtergrond de rokende hoogovens en donkere ertsbergen. De beeldende kunst tezamen met industrie en natuur.
Hieronder een korte uitleg van de 14 beelden die u kunt zien in het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’ in Wijk aan Zee. De nummering komt overeen met de nummering op onderstaande plattegrond.
1. The Messenger – Ales Vesely (Tsjechische Republiek) uit 1999
Dit beeld van Ales Vesely vormt een sterk verticaal teken op de vlakte. Het lijkt een poort, maar het is een abstract beeld. Als u hier onder door loopt, ervaart u wat het is om een ‘kei’ van 10 ton boven uw hoofd te hebben. Deze ‘keien’ zijn ‘beren’, slakken uit de hoogovens, resten aangekoekt materiaal, van kalk en ijzer. Het beeld bestaat uit twee delen; een liggend en een staand deel, die er samen toch uitzien als één beeld.
2. Geen titel – Nico Betjes (Nederland) uit 1999
Dit beeld heeft geen titel. De maker vond dat een titel gelijk al vertelt waar het beeld op lijkt. En dan kijkt u niet goed meer. Als u naar de uiteinden kijkt, ziet u dat er vouwen naar binnen en naar buiten inzitten. Deze vouwen zijn gemaakt met een sterke pers. In iedere plaat ziet u dezelfde vouw opnieuw gemaakt. Loopt u eens om het beeld heen. Dan ziet u door de restvormen steeds andere doorkijkjes. Het beeld ligt op een lage duintop zodat u er onderdoor kijkt. Het beeld heeft geen herkenbare vorm, maar u kunt hier duinen of golven in herkennen.
3. Angel XXIX, Home and Tea – Colin Foster (Hongarije) uit 1999
Het beeld Angel XXIX, Home and Tea gaat over de Tweede Wereldoorlog. De maker had van dorpsbewoners gehoord dat het Rolandsduin in de Tweede Wereldoorlog als lanceerplek werd gebruikt voor vliegende bommen. Het is een ‘gedenkbeeld’ en herinnert aan de bombardementen met deze vliegende bommen die vanaf de Nederlandse kust werden afgeschoten op Londen. Colin Forster woont in Hongarije maar is van oorsprong een Engelsman. Hij wil er mee zeggen: Uit de puinhopen rijzen nieuwe vormen op als engelen. Op de grond liggen brokken staal, delen van een kapotte wals. Uit deze chaos rijst een symmetrisch en met vleugels figuur op. Hij doet aan een vliegtuig denken, een engel of fabelvogel Feniks. De titel ‘Angel’ is, ‘Home and Tea’ was de gevleugelde uitdrukking van Engelse oorlogsvliegers die terugkeerden van bombardementsvluchten op Duitse steden. Met deze boodschap maakten ze duidelijk dat ze het afweergeschut wederom overleefd hadden en op de terugweg waren. En daar wachtte de thee.
4. Geen titel – Niko de Wit (Nederland) uit 2003
Het idee voor dit beeld kreeg de kunstenaar op het terrein van CORUS, het huidige Tata Steel. Op het terrein zag hij gietgoten, trechters en trappen. Deze vormen heeft hij gebruikt in dit beeld. Eerst heeft hij een maquette in staal gemaakt. Dit beeld staat het einde van een lange open ‘kamer’ onderaan de weg. Het beeld staat parallel aan de weg en wijst omhoog als opstapje om over het lage duintje te kunnen springen naar de zee. Een bak met een trap steekt schuin uit een omgekeerde trechter. De bak doet denken aan een gietgoot of een transportband, het trapezium aan een opvangbak of een kiepwagen. De trap nodigt uit tot beklimmen, maar hij is onbereikbaar.
5. Die leeren Augen der Sprachlosigkeit – Karl-Heinz Langowsky (Duitsland) uit 1999
Dit beeld is een protestbeeld. De maker kon niet begrijpen dat mensen plannen hadden gemaakt voor een vliegveld recht voor de kust van Wijk aan Zee en dat ze giftige bagger wilden storten op de plek waar gesurft kan worden. Het maakte hem sprakeloos. Daarom maakte hij een soort masker met lege ogen. De mond is verwrongen en opengesperd van ontzetting. Het beeld heet in het Nederlands: De lege Ogen van de Sprakeloosheid. Het beeld ligt er bij als een neergestorte vlieger. De plannen voor een vliegveld recht voor de kust van Wijk aan Zee zijn uiteindelijk niet doorgegaan. Het beeld ligt tegen een duinhelling.
6. Au delà des Vagues – José Rault (Frankrijk) uit 1999
Dit kunstwerk gaat over de Franse kust. U ziet ruw gesneden platen op het stalen voetstuk. Bovenaan ziet u een driehoekige vorm: een vogel. Aan de ene zijde van de plaat breekt een golf op de rotsen. Aan de andere kant zijn mensen en een vogel te zien. Mens en vogel vormen een mooi tegenwicht voor de aanrollende golf. Beide vogels zijn gemaakt van afvalstukken. De mensen zijn gelast van restplaten van het beeld van Erskine, White Rhythm. De golf is in de vorm gewalst. In de rots zijn openingen gebrand, dit doet denken aan een grillige rotswand met scheuren en kloven.
7. Esperanza – Antonio Sobrino Sampedro & Mercedes Cano Redondo (Spanje) uit 1999
Esperanza betekent: Hoop of Verwachting. Als een vrouw zwanger is, is zij in verwachting. Dat is dus ook wat u ziet: een zwangere vrouw. Het beeld kan draaien op de wind. Het drukt ook de hoop uit op een betere toekomst voor alle kleine dorpen in Europa. Door met de wind en veranderende tijden mee te draaien zouden dorpen telkens kunnen overleven. Het haar is gemaakt van een dichte plaat. Het haar en het lichaam werken als windvaan. De borst en buik zijn opengewerkt. De rug en billen zijn van plaat en de benen waaieren uit als een flamenco-rok. Het beeld staat stevig verankerd op een duintop, de ronde tenen vastgelast op de onderplaat.
8. White Rhythm – Robert S. Erskine (Engeland) uit 1999
Dit beeld gaat over de grote stad. Over de drukte op de zebrapaden. Mensen in fladderende regenjassen die elkaar tegenkomen bij het oversteken. De sprieten geven de richting van het lopen aan. Dit witte beeld staat bovenop een duintop. Voor dit stalen beeld knipte de kunstenaar tientallen ruitenvormen uit plaat en liet deze in een krul walsen. Plaat voor plaat heeft hij ze aan elkaar gelast in een mooi ritme van hol-bol, hoog-laag.
9. Thalassa apo atsali – Apostolos Fanakidis (Griekenland) uit 1999
De Nederlandse vertaling van dit kunstwerk is ‘Een melodie van een Zee van Staal’. Het is de verbeelding van water dat tegen de kust klotst. Niet alleen in vorm, maar ook in geluid. Het beeld is uitgevoerd in twee soorten staal. De honderden zilvergrijs verzinkte vierkantjes wiegen op dunne staken en doen denken aan reflecterend zonlicht op een wateroppervlak. De drie zware, roestige opstaande platen vormen de kust. Alles is tot dit mooie kunstwerk gelast.
10. Insh’Allah – Paul Schöbel (Denemarken) uit 1999
De vertaling van het kunstwerk is ‘Zo God het wil’. Het is een Arabische uitroep. Het is geen beeld maar de uitkomst van een onderzoek. De kunstenaar vond het belangrijker hoe deze vorm tot stand is gekomen, meer dan dat het een mooi beeld zou worden. Hij wilde de grenzen van de krachten van het staal verkennen. Dit proces noemde hij een ‘performance’, een theatervoorstelling. Hiervoor gebruikte hij een hoge magneetkraan, die van vijftien meter hoogte een loodzware walsrol op een staalplaat liet vallen. Steeds maar weer. Het plan was om het staal ter hoogte van de aangebrachte sleuf te doorboren. De walsrol kwam niet met de punt naar beneden, maar met zijn brede achterkant. Daardoor gebeurde niet wat de kunstenaar voor ogen stond. Wel vervormde de plaat behoorlijk. Insh’Allah.
11. Playing Waves – Jaak Soans (Estland) uit 1999
Het blauwe kunstwerk staat op een laag duin. De kunstenaar heeft eerst een klein model, een maquette, gemaakt en net zo lang gekeken en gepast tot hij het goed vond. U kunt er helemaal omheen lopen. U ervaart een beeld het beste door het van alle kanten te bekijken. Dan ziet u dat het beeld telkens van vorm verandert. Soms is het dicht en lijkt het heel groot en zwaar en dan weer heel open, licht en puntig. U ziet vier halve cirkels die op een zigzagmanier in elkaar gezet zijn. Dit geeft een enorme ruimtelijke werking. Als u er om heen loopt verandert het kunstwerk elke keer van vorm. Eerst is het dicht, golvend en kolossaal, dan weer licht, puntig en open. En vanaf weer een andere kant ziet het er helemaal spectaculair uit. Dan lijkt het net of een kolossale boog met onbestemd gewicht op drie luciferhoutjes rust.
12. La Casa di Mare – Luciano Dionisi (Italië) uit 1999
U ziet een liggend (horizontaal) gedeelte met ronde en hoekige vormen en een staand (verticaal) gedeelte. De kunstenaar maakte een bouwplaat, compleet met stippellijnen om langs te knippen en te vouwen. Zo maakte hij het beeld in het klein. Toen hoefde het alleen nog maar in de fabriek in het groot te worden nagemaakt met behulp van assistenten en machines. Het kunstwerk ‘huis van de zee’ staat tegen de rand van het beeldenpark. Het huis is 8 meter hoog. De golven leggen de loper uit en verbinden de hoge verticale vorm met de grond. Het huis is niet letterlijk verbeeld, maar wordt vereenvoudigd tot een poort met uitsteeksels en een rond gat.
13. Corus: Arie, Piet, Loes, Henk en Ludwig – Herbert Nouwens (Nederland) uit 2003
De kunstenaar houdt van middeleeuwse torens zoals u die in Italië nog kunt vinden maar ook van grote hoge stenen (megalieten) van prehistorische gedenktekens als Stonehenge in Engeland. Voor deze beelden gebruikte de kunstenaar dikke gedeukte platen. Rechte platen zijn saai. De hoogste toren is iets meer dan zeven meter hoog en de laagste drie meter. De afzonderlijke torens zijn genoemd naar de mensen die hem hebben geholpen met het lassen, slijpen, vouwen en hijsen van Corus. Het zijn vijf torens met vijf verschillende maar gelijksoortige elementen.
14. De Poort – Rudi van de Wint (Nederland) uit 2009
Dit is het eerste kunstwerk dat u ziet, want het is de entreepoort tot het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’. Het is een rechtlijnig stalen kantwerk. De drie ’torens’ houden het de wacht aan de ingang. Deze poort kunt u vanaf verschillende kijkpunten bekijken, zoals van buitenaf, van binnenuit (waar de torens niet meer rijmen met de fabrieksschoorstenen in de verte) en er langsheen bewegend, waarbij het beeld bij elke stap van aanzien verandert. Deze poort is op 20 mei 2009 door Koningin Beatrix onthuld. Dit ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’.
Praktische informatie
Overige informatie
- Er wordt iedere eerste zondag van de maand om 14.00 uur een gratis rondleiding gegeven. Het startpunt is bij de Ingangspoort, hoek Bosweg/Reijndersweg.
- Wilt u in het kader van bijvoorbeeld een familie-uitje, personeelsfeestje of om een andere reden een rondleiding met gids op verzoek. Dit is in overleg mogelijk op andere dagen. De contactgegevens staan in dit artikel.
- Er zijn een aantal kijkwijzers voor basisscholen en middelbaar onderwijs ontwikkeld. Deze kijkwijzers zijn hier te downloaden: groep 1 t/m 4, groep 5 en 6, groep 7 en 8, vmbo en havo/vwo. Een leuke manier om de jeugd tijdens een bezoek bezig te houden.
- Er zijn geen voorzieningen in het beeldenpark.
- Het beeldenpark is niet geschikt voor rolstoelers.
Bereikbaarheid
- Auto:
Het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’ is bereikbaar vanaf de A9, afslag Beverwijk, richting Wijk aan Zee. Bij binnenkomst Wijk aan Zee rijdt u rechtdoor en aan het eind van de dorpsweide slaat u linksaf. Na 100 meter rijdt u met de bocht mee naar rechts en slaat linksaf het Julianaplein op. U rijdt rechtdoor om het plein te verlaten, dit is de Hogeweg. Nu rijdt u richting de Noordpier. Na 100 meter slaat u linksaf de Bosweg op. Hier kunt u uw auto parkeren en is de ingang van het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’. Op drukke dagen wordt aangeraden om te parkeren op of rondom het weiland van Wijk aan Zee op ongeveer 10 minuten loopafstand van de beeldentuin. - Openbaar vervoer:
Vanaf het NS-station Beverwijk rijdt buslijn 78 van Connexxion naar Wijk aan Zee. U stapt uit bij de bushalte Julianaplein. vanaf deze bushalte loopt u in ongeveer 6 minuten naar de ingang van het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’. U loopt vanaf de bushalte Julianaplein rechtdoor, via de Hogeweg in de richting van de Noordpier. Na 100 meter slaat u links de Bosweg op. Hier is de ingang van het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’.
Entree
De entree tot het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’ is gratis.
Openingstijden
Het beeldenpark ‘Een Zee van Staal’ in Wijk aan Zee is permanent geopend.
Adres
Beeldenpark ‘Een Zee van Staal’
Bosweg – hoek Reyndersweg
1949 AZ Wijk aan Zee
Telefoon: 06 – 37 65 93 84 (secretariaat van de stichting Beeldenpark ‘Een Zee van Staal’)
E-mail: eenzeevanstaal@gmail.com
Website:
Sociale media
Bewaar op Pinterest
