Ik maak een wandeling in vestingstad Naarden, een pittoreske vestingstad in het Gooi. Naarden is een bezoek waard met leuke straatjes, een goed bewaarde vesting, drie musea (ik heb er twee bezocht) en 17 muurgedichten. In dit artikel deel ik u mijn route en vertel ik u wat u onderweg tegenkomt.
Inhoudsopgave
Vestingstad Naarden
Naarden ligt in het Gooi. Vestingstad Naarden is één van de best bewaarde vestingsteden in Europa en beroemd om zijn unieke stervorm.
Door de vorm van Naarden is Naarden goed te verdedigen. De punten van de ster worden gevormd door bastions en daartussen ziet u de ravelijnen, dit zijn kleine forteilanden. Naarden Vesting heeft zes bastions, een dubbele omwalling en dubbele grachtengordel. Naarden is het enige stadje ter wereld dat een dubbele grachtengordel met dubbele omwalling heeft. De zes bastions zijn: Katten (noord), Oranje (noordoost), Promers, met bomvrije kazerne (zuidoost), Turfpoort met het Nederlands Vestingmuseum (zuid), Nieuw-Molen (west) en Oud-Molen met Groot en Klein Arsenaal (noordwest).
Naarden heeft twee stadspoorten: de Utrechtsche Poort en de Amsterdamsche Poort. De Amsterdamsche Poort met het waterpoortje bestaat niet meer. In 1915 is deze poort gesloopt. In de Utrechtsche Poort zijn nu het VVV-kantoor en het bezoekerscentrum van de Nieuwe Hollandse Waterlinie gevestigd. Naarden vesting is onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Lees meer: Nieuwe Hollandse Waterlinie
Naarden Vesting werd in 1350 gesticht en kreeg in 1351 stadsrechten. Vanwege de strategische ligging tussen de toenmalige Zuiderzee en het uitgestrekte meren- en moerasgebied werd Naarden in de 16e eeuw een militaire vesting en onderdeel van de Hollandse Waterlinie. De militairen konden de vijand die vanuit het oosten naar Amsterdam wilden trekken, de doortocht belemmeren.
In de 17e eeuw kreeg Naarden de voor de stad zo kenmerkende en bewaard gebleven stervormige plattegrond met dubbele omwalling, poortgebouwen en bastions.
Naarden ademt zijn militaire verleden. Tot 1926 bleef Naarden een militair steunpunt als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
In Naarden Vesting zijn 3 musea gevestigd, waarvan ik er tijdens deze wandeling twee heb bezocht:
- het Nederlands Vestingmuseum
- het Comenius Museum en het Weegschaal Museum (in het Spaanse Huis)
- het Weegschaal Museum
Het Weegschaal Museum heb ik niet bezocht.
Door de Nederlandse Bachvereniging wordt jaarlijks op Goede Vrijdag in de Grote Kerk de Matthäus Passion uitgevoerd.
Muurgedichten in Naarden
In Naarden zijn 16 gedichten te lezen. Volgens mij is er inmiddels één bijgekomen, want ik kwam onderweg een gedicht tegen die ik niet op mijn lijstje van 16 muurgedichten had staan.
Deze muurgedichten zijn ook in boekvorm uitgebracht met foto’s en teksten van Gedichten op de Muur in de Vesting Naarden inclusief informatie over de dichters en de looproute langs alle muurgedichten.
Ik heb mijn eigen route langs de muurgedichten gemaakt en deze samengevoegd met een wandeling voor Naarden die ik op internet vond.
Wandeling in Naarden
Deze wandelroute door Naarden begint bij de bushalte aan de Westwaalstraat.
Vanaf deze bushalte loopt u de bocht om en de brug over naar het oorlogsmonument van Naarden. Het oorlogsmonument staat aan de Burgemeester van Wettumweg op het bastion Nieuw Molen. Op de gedenksteen staat de tekst: ‘In de wrede strijd gevoerd in de jaren negentienhonderd veertig tot negentienhonderd vijf en veertig offerden wij ons leven voor ’s mensen vrijheid’. Op deze gedenksteen staat een vier meter hoge natuurstenen gedenknaald met daarop een bloem in reliëf. Het oorlogsmonument ligt in een plantsoen.
Vanaf het oorlogsmonument loopt u terug naar de Westwaalstraat.
Het eerste muurgedicht dat u tijdens deze wandeling tegenkomt is het muurgedicht ‘De kracht van groep acht’. Dit gedicht is in 2014 samengesteld door leerlingen van groep 8 van de Rehobothschool. Het muurgedicht is te vinden op de zijmuur van de Rehobothschool, op de hoek van de Westwaalstraat en de St. Annastraat.
U loopt voorbij het Nederlands Vestingmuseum. Aan het eind van uw wandeling komt u hier terug en kunt u, als u dat wenst, het museum bezoeken.
Voorbij het Nederlands Vestingmuseum en de bocht naar links loopt u vanaf de Westwaalstraat de Peperstraat in. Op de zijmuur van Beijert 18 staan de drie laatste regels uit het gedicht ‘Na de dwarreling’ van Jan Willem Otten, een eindje verwijderd van zijn vroegere werkruimte aan de Beijert.
U loopt terug naar de Westwaalstraat naar het volgende bastion, bastion Promers. De route gaat via een éénrichtsverkeerpad, de bedekte weg. U loopt hier volgens de routebeschrijving over een luistergang. In deze gang kon men door luistergangpijpen horen wat er buiten gebeurde . Ze steken rechts uit het gras omhoog. De bedekte weg loopt tussen de binnen- en buitengracht om de vesting heen. De wal ernaast bood bescherming; ‘bedekt’ betekent dan ook ‘gedekt tegen de vijand’. Het ravelijn Promers-Turfpoort is in 17e eeuwse staat teruggebracht. U kunt hier een wandeling over het bastion maken en genieten van de mooie uitzichten.
De Promerskazerne is vernoemd naar de bouwer van de kazerne, Hendrik Promers. Deze kazerne bouwde hij tussen 1875 en 1877. Het is een decoratief geheel, met verschillende baksteendecoraties en natuursteen. Vroeger vonden zich in deze kazerne slaapzalen voor 350 man, keukens, een apotheek, ziekenzalen en officiersverblijven. In de onderaardse gewelven werden wapens en munitie opgeslagen. De kazerne is gerestaureerd en nu zijn hier een restaurant en een paar andere bedrijven gevestigd.
In de Utrechtse Poort zijn het bezoekerscentrum van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en het VVV-kantoor gevestigd. De Utrechtse poort is de enige poort die bewaard is gebleven. Het is door de rijkversierde gevel een blikvanger. Deze poort werd in 1877 gebouwd. Vroeger stond hier een 17e eeuwse poort. Aan de stadskant ziet u de gezichten van Koning Willem III en zijn vrouw Sophia en aan de buitenkant ziet u het stadswapen van Naarden, een dubbele adelaar. Aan beide kanten van de poort was de wacht ondergebracht. Ook bevond zich hier het cachot waar misdadigers werden opgesloten. Onder de poort door kwam jarenlang de regionale stoomtram Naarden binnenrijden. De rooksporen zijn nog te zien in het plafond.
Als u onder de Utrechtse Poort loopt, steekt u de Kraanbrug over. Deze brug kon weggedraaid worden, waardoor mensen de stad niet in en uit konden. Deze brug belemmerde niet het uitzicht op de vijand als hij weggedraaid werd, zoals dat wel het geval was bij een ophaalbrug. Geniet vanaf de Kraanbrug van het uitzicht over de vestinggracht en de vestingwerken. Aan de andere kant van de Kraanburg ligt Ravelijn Oranje-Promers. Een ravelijn is een vijfhoekig eilandje tussen twee bastions in. De grote open watervlakte tussen de bastions werd op deze manier voor een deel opgevuld. De vijand die over water naderde moest verplicht vlak langs de bastions varen. Zo werd hij een makkelijk doelwit voor de verdedigers van Naarden. Nu liggen er twee wachthuizen met de letters p en q onder het gras en een 2,5 meter dikke laag aarde. Onderweg ziet u meerdere gebouwen met zijn eigen letter. Dit is voor de herkenbaarheid. In de wachthuizen verbleven 18 manschappen en officieren en de ruimte werd voor opslag voor munitie en vier kanonnen gebruikt. U loopt terug over de Kraanbrug en onder de Utrechts Poort door en slaat rechtsaf.
In de bocht van de weg ligt het volgende bastion, Bastion Oranje. Bastions zijn vijfhoekige uitbouwen van de verdedigingswal die op schootsafstand van elkaar liggen. De bastions werden op initiatief van stadhouder Willem III gebouwd na de herovering van Naarden op de Fransen in 1673. Een betere verdediging was hard nodig. Adriaan Dortsman maakte het ontwerp voor de nieuwe verdedigingswerken. Hij ontwierp een dubbele gordel van wallen en grachten. Dit was toen heel bijzonder en nu uniek in de wereld. Eind 19e eeuw werd bastion Oranje uitgebreid met een kazerne en opslag voor wapens en munitie. Vanaf Bastion Oranje loopt u door tot de Huizerpoortstraat en loopt deze straat in.
In de Huizerpoortstraat op de zijgevel van nummer 13 bevindt zich het muurgedicht ‘Hoe lieftallig strekt de stad zich uit’ van Hannie Michaelis. U loopt de Huizerpoortstraat uit. Let ook eens op de mooie gevels van de huizen. Aan het einde van de Huizerpoortstraat slaat u linksaf de Jan Massenstraat in. Muurgedicht ‘Glorie’ van Tom van Deel staat op de zijgevel van Raadhuisstraat 19. De titel ‘Glorie’ verschijnt als een soort watermerk achter de tekst.
U loopt verder de Raadhuisstraat in. Recht voor u staat op de stadslinde. De stadslinde is rond 1750 geplant. Het is de oudste boom van Naarden. Rondom de linde, bij de Raadhuisstraat, Nieuwe Steeg, Gansoordstraat en Duivensteeg, worden nieuwe appartementen achter het vroegere stadhuis van Naarden gebouwd. Als u doorloopt, staat aan uw linkerhand het stadhuis van Naarden. Dit stadhuis dateert uit 1601. Het stadhuis is gebouwd in de Hollandse renaissancestijl. Deze stijl herkent u aan de trapgevels, wapens en maskers tegen de gevels. Boven de ingang ziet u het beeld van Vrouwe Justitia, met naast haar Geloof en Hoop. De Liefde staat boven op het dak. Achter de dubbele trapgevel zetelde vroeger de rechtspraak, de schout en schepen. Achter de smalle gevel bevond zich de kamer van de burgemeester.
In de buurt van het stadhuis zijn twee muurgedichten te lezen: ‘Iemand moet het doen’ van Anna Enquist aan de gevel van de fietsenstalling in de Duivensteeg (dit gedicht is aangebracht op de bakstenen gevel van het oude stadhuis).
Op de zijgevel van de Gansoordstraat 1 en de Duivensteeg het gedicht ‘Die Kunst der Fuge’ van Willem van Toorn, een eerbetoon aan componist Johann Sebastian Bach. Doordat het hier een bouwput is, zijn de gedichten moeilijk bereikbaar. Ik moest een ommetje maken via de Nieuwe Steeg om het laatste muurgedicht te bereiken.
U loopt terug naar het stadhuis. Recht tegenover het stadhuis staat de Grote Kerk van Naarden. Deze kerk werd toen ik er was, gerenoveerd en was (helaas) niet te bezichtigen. Buitenom stonden de steigers. De bouw St. Vitus of Grote Kerk begon rond 1410. De toren is het eerst gebouwd, dit was daarna eeuwenlang een baken voor de scheepvaart op de Zuiderzee. Omdat de kerk te klein werd, is hij in de loop van tijd uitgebreid. In de muren van de toren zijn kanonskogels ingemetseld als herinnering aan de vele belegeringen van Naarden. In deze kerk wordt jaarlijks, op Goede Vrijdag, de Matthaüs Passion van Johann Sebastian Bach uitgevoerd.
Bij de kerk staat het standbeeld van Comenius. Jan Amos Comenius is een 17e eeuwse Tsjechische priester, theoloog, pedagoog en wijsgeer die in het koor van de voormalige Waalse kerk naast het Comenius Museum in Naarden ligt begraven. Zijn graf is een bedevaartsoord voor de Tsjechen.
Aan het Kerkpad naast de Grote kerk leest u het gedicht ‘Zonder bagage’ van de Nederlands-Tsjechische dichteres Jana Beranová. U kunt het gedicht zowel in het Nederlands als Tsjechisch lezen. Het gedicht staat op twee naast elkaar gelegen gevels. De dichteres vluchtte in 1948 met haar ouders uit Tsjechoslowakije. De tekst refereert aan Comenius die zijn vaderland ook moest ontvluchten. Vanaf het Kerkpad loopt u door naar de Sint Vitusstraat en steekt de Pastoorstraat over. Op de gevel van Sint Vitusstraat 18, aan een pleintje, is een tekst van Rutger Kopland te lezen. De titel van dit muurgedicht is ’Dit zegt de muur’.
U loopt terug naar de kruising met de Pastoorstraat en slaat linksaf de Pastoorstraat in. Op de gevel van de voormalige stalhouderij aan de Pastoorstraat 5 staat een tekst van Lucebert uit 1951.
U loopt de Pastoorstraat verder uit tot aan de Nieuwe Haven. Hier slaat u rechtsaf. Op Nieuwe Haven nr. 5, achter een groot hek ligt de Cruydthof, een voormalige kruidentuin. In tegenstelling tot wat ik lees en ook wat er op het hek staat is deze tuin gesloten. Aan de overkant van het water ligt het Arsenaal. U komt hier later nog een keer langs. Vanaf de bruggetjes heeft u een mooi zicht over het water.
Het muurgedicht zonder titel van Erik Menkveld leest u op de zijgevel van Marktstraat 64, op de hoek met de Katrepel. Loop terug naar de Nieuwe Haven en loop verder langs het water, deze straat heet de Oude Haven. Bij de Jan Massenstraat slaat u linksaf. Op de zijgevel van de voormalige Weeshuiskazerne in de Jan Massenstraat is het muurgedicht ‘Hetzelfde anders’ van Bernlef te lezen.
U loopt door tot de Kloosterstraat. Hier slaat u rechtsaf. Het volgende muurgedicht ‘Trouw’ van Dick Hillenius siert de zijgevel van Kloosterstraat 19 aan de Wevershof. Vanaf dit muurgedicht loopt u terug naar de Kloosterstraat en slaat hier rechtsaf.
Op Kloosterstraat nr. 33 is het Comenius Museum gevestigd. Dit museum is gewijd aan de Tsjechische 17e eeuwse priester, theoloog, wijsgeer en pedagoog Jan Amos Comenius. Eerder tijdens deze wandeling liep u voorbij zijn standbeeld. Comenius is beroemd geworden door zijn moderne denkbeelden over onderwijs. Hij stond voor onderwijs aan meisjes en introduceerde het leesplankje. De laatste 14 jaar van zijn leven woonde hij in Nederland. In het koor van de voormalige Waalse kerk naast het museum ligt Comenius begraven. Zijn graf is een waar bedevaartsoord voor vele Tsjechen, die speciaal hiervoor Naarden bezoeken. Het gebouw heeft dienst gedaan als nonnenklooster, weeshuis, militair gebouw en nu woningen en een museum. In 1986 zijn de vleugels gesloopt en opnieuw gebouwd. Dit zijn nu woningen. Bekijk ook de tuin met het standbeeld van Comenius.
U kunt dit museum bezoeken. Mij zegt de naam Comenius niets, maar nieuwsgierig als ik ben, stap ik het museum binnen. Dit museum is gratis toegankelijk met uw museumkaart. In het museum kom t u te weten wie hij was. In het museum is een vaste expositie met een overzicht van zijn leven. Het museum is recent verbouwd. Een deel was, toen ik het museum bezocht, nog niet toegankelijk. In de bibliotheek zijn de werken van en over Comenius te koop. In de kapel bevindt zich het mausoleum met het graf van Comenius.
Entree: Volwassenen: € 6,50 per persoon, kinderen van t/m 12 jaar gratis. Museumkaarthouders: gratis. (Prijzen zijn van 2023).
Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 12.00-17.00 uur.
Adres: Kloosterstraat 33, 1411 RS Naarden.
Website: Comenius Museum
Na uw eventuele bezoek aan het Comenius Museum loopt u de Kloosterstraat uit. U komt uit bij Bastion Katten. Hier zijn nu bedrijfjes gevestigd en het terrein is niet toegankelijk volgens de borden. Ravelijn Oud Molen – Katten is alleen toegankelijk voor voetgangers. Ravelijn Oud Molen – Katten is de enige ravelijn dat niet gerestaureerd is. Het is nu dicht begroeid. Achter het ravelijn liggen laag gelegen weilanden. Dit was het zogenaamde inundatiegebied, een gebied dat bij oorlogsdreiging onder water gezet kon worden. De vijand kon worden tegengehouden. Het is nu een deel van de Hollandse Waterlinie.
Lees meer: Nieuwe Hollandse Waterlinie
Via een wandelpad dat stijgt en daalt komt u uit achter het Arsenaal op Bastion Oud Molen-Westbeer.
Vanaf de punt van het Bastion Oud Molen ziet u de westbeer (een van de twee dammen die in de vestinggracht zijn gebouwd om te voorkomen dat er zout water in de binnengrachten van Naarden zou stromen). Bastion Oud Molen bestaat uit verschillende gebouwen. U loopt hier achter het Arsenaal, met de verschillende militaire magazijnen, de voormalige bakkerij en slagerij van het leger, een ijskelder en kanonkelders. Aan de andere kant van het bastion komt u uit op de Kooltjesbuurt. Deze loopt u in om bij het Arsenaal te kijken.
Het Arsenaal is in 1688 gebouwd als opslagplaats voor wapens. Dit is nog altijd te zien in de grote gevelsteen boven de hoofdingang met een militaire voorstelling van allerlei soorten wapens en wapenuitrusting. In 1954 brandde het gebouw af. Het is hersteld en tot 1987 bleef het in militair gebruik. Nu is hier het designcentrum van ontwerper en binnenhuisarchitect Jan de Bouvrie gevestigd. Er zijn naast winkels en showrooms ook (dure) restaurants gevestigd. De jetset van Naarden en het Gooi komt hier waarschijnlijk zijn vorkje prikken, gezien de peperdure auto’s voor de deur en op de parkeerplaats. Vanuit het Arsenaal loopt u terug over de Kooltjesbuurt naar de brug en loopt de stad weer in.
De Amsterdamse Poort was de westelijke toegang tot Naarden. De poort was 25 meter lang en 3,5 meter breed. Er waren drie doorgangen: in het midden een brede voor karren en paarden en aan weerszijden twee smallere voor voetgangers. Aan beide uiteinden zaten deuren waarmee de poort afgesloten kon worden. In 1915 werd de poort gesloopt omdat zij te smal was voor het militair verkeer. Veel is hier niet te zien.
Loop de Burgemeester Wesselingplein in tot aan de Cattenhagestraat en sla linksaf tot aan de Marktstraat. Op de kruising Cattengagestraat, Marktstraat en Kloosterstraat slaat u rechtsaf de Marktstraat in en de eerste straat links de Regenboogstraat.
Op de gevel van de voormalige stadsboerderij van Regenboogstraat nr. 9 staat het muurgedicht ‘KIJK – KIJK’ van Leo Vroman. U loopt terug vanuit de Regenboogstraat naar de Marktstraat en slaat linksaf de Marktstraat in en de tweede straat rechts in, de Turfpoortstraat.
Aan de linkerkant staat de St. Vituskerk, een kerk die nog in gebruik is.
U loopt door tot aan nr. 27. Dit is het Spaanse huis/Weegschaal Museum.
Het Spaanse huis was in de middeleeuwen gebouwd als kapel van een gasthuis. In de 16e eeuw werd het stadhuis. De Spanjaarden vermoorden hier in 1572, tijdens de 80-jarige oorlog, alle mannen van Naarden. Naarden werd daarna geplunderd en in brand gestoken. Deze ramp wordt herdacht in de drie gevelstenen op de voorgevel. Dit pad werd eind 16e eeuw gerestaureerd. Het gebouw werd de waag van Naarden. In 1809 werd het pand huisvesting voor soldaten van de Franse bezetters. In 1813 was hier een bakkerij voor het leger gevestigd. De bakovens zijn nog steeds te zien. Nu is in het Spaanse Huis het Weegschaal Museum ondergebracht. Van de buitenkant is het gebouw niet herkenbaar als museum.
Entree: Volwassenen: € 7,50 per persoon, kinderen van 6 t/m 12 jaar: € 4,– per persoon, kinderen van t/m 5 jaar gratis. Museumkaarthouders: gratis. (Prijzen zijn van 2023).
Openingstijden: woensdag t/m zondag van 11.00-17.00 uur.
Adres: Turfpoortstraat 27, 1411 ED Naarden.
Website: Weegschaal Museum
Voor u eventueel naar het Nederlands Vestingmuseum loopt, zijn er rond de Peperstraat nog een aantal van de 17 muurgedichten te lezen. Tegenover het Weegschaal Museum, op Turfpoortstraat 26, is de praktijk van dokter Galavazi gevestigd. Hier leest u het gedicht ‘Elk paradijs’ van Marjoleine de Vos.
Loop de Turfpoortstraat uit tot de kruising met de Peperstraat en sla hier rechtsaf de Peperstraat in. Een gedicht die niet beschreven staat is het gedicht van Lucebert bij de St. Annastraat-Peperstraat.
In de St. Annastraat op de zijgevel van het pand Peperstraat 14 staat het gedicht ‘Orpheus’ van Ida Gerhardt.
Vervolg uw wandeling door de Peperstraat en sla bij kruising met de Bussumerstraat rechtsaf. Op de gevel van de Bussumerstraat 2 leest u het gedicht ‘Na de Mattheuspassie’ van Willem Jan Otten.
Vanaf de Bussumerstraat loopt u de Bussumerstraat uit tot aan de Westwaalstraat en slaat eventueel linksaf naar het Nederlands Vestingmuseum.
Via een poort loopt u het museum binnen. Toen ik hier was, lagen de museumgeiten bij de ingang van het museum. Een eindje verderop, in een apart gebouw, is de entree van het Nederlands Vestingmuseum gevestigd, evenals de museumshop, het restaurant en de toiletten. Loop rond over de groene wallen met mooie uitzichten en bezoek de vier kazematten die elk hun eigen tentoonstelling herbergen. Toen ik hier was, was in IJ de tentoonstelling ‘Vive l’Empereur’ over Napoleon. Deze tentoonstelling is t/m 29 maart 2020 te zien. In kazemat W wordt aandacht besteed aan de geschiedenis van de Hollandse Waterlinies, bij kazemat Z vertrekt de museumboot en wordt de geschiedenis van Naarden verteld en in kazemat A leert u meer over de vestingbouw. Het Nederlands Vestingmuseum is gevestigd op bastion Turfpoort. Op het buitenterrein is een collectie historische kanonnen tentoongesteld. Schrik niet van de geiten die hier vrij rondlopen. Er zijn in het museum verschillende doodlopende luistergangen. Leuk om doorheen te lopen.
Entree: Volwassenen: € 12,50 per persoon, kinderen van 5 t/m 12 jaar: € 6,– per persoon, kinderen van t/m 4 jaar: gratis. Museumkaarthouders: gratis. (Prijzen zijn van 2023).
Openingstijden: zomerseizoen (april tot december): dinsdag t/m zondag van 10.30-17.00 uur. In het winterseizoen (december tot april): dinsdag t/m vrijdag van 10.30-17.00 uur en in het weekend van 12.00-17.00 uur.
Adres: Westwalstraat 6, 1411 BP Naarden.
Website: Nederlands Vestingmuseum
Tijdens de eerste instameet Waterliniepad bezocht ik ook het Nederlands Vestingmuseum en maakte een korte wandeling door Naarden. Bekijk ook mijn foto’s van dit bezoek aan het Nederlands Vestingmuseum en Naarden.
Na uw eventuele bezoek aan het Nederlands Vestingmuseum loopt u terug naar de bushalte een eindje verderop in de Westwaalstraat. Mocht u tijd hebben, loop dan naar Bastion Nieuwe Molen bij de parkeerplaats tegenover de bushalte.
Bekijk ook: Foto’s van mijn wandeling in Naarden
Mijn route
Er zijn zoveel aandachtspunten tijdens deze wandeling door vestingstad Naarden dat in deze kaart (helaas) dubbele letters staan, dit omdat My maps alleen de letters A t/m J kent. Sorry dat het soms wat verwarrend kan overkomen, maar ik krijg mijn route anders niet goed ingetekend. De route begint bij de A linksonderin en eindigt bij de I er naast. Dit zijn de bushaltes aan de Westwaalstraat.
Praktische informatie
Bereikbaarheid
- Het start- en eindpunt van deze wandeling door Vestingstad Naarden is de bushalte Westwaalstraat.
- Ik ben met de bus vanuit Weesp naar Naarden gereden. Dit omdat ik een gratis buskaart had. Naarden heeft een paar busverbindingen. Houdt er rekening mee dat deze bussen slechts 1x per uur rijden. Ook vanaf NS station Naarden-Bussum is Naarden Vesting met de bus of lopend te bereiken.
- Bij het NS-station van Naarden-Bussum en Weesp kunt u een OV-fiets huren.
Winkels en horeca
- In Naarden zijn heel veel horeca voorzieningen. Keuze genoeg.
- Winkels genoeg in het oude vestingstadje, maar verwacht geen groot winkelbedrijven. Ik heb alleen een kleine Albert Heijn gezien en de andere winkels zijn kleine boetiekwinkels.
Bewaar op Pinterest
