In dit artikel beschrijf ik mijn wandeling tussen Haarlem en Zandvoort. Het eerste deel van deze wandeling gaat door het centrum van Haarlem langs een paar belangrijke plekken voor het onderwijs.
Vanuit Haarlem loopt u door het Nationaal Park Zuid-Kennemerland naar Zandvoort. Alles over deze wandeling tussen Haarlem en Zandvoort leest u in dit artikel. Deze wandeling is te vinden in de wandelgids van Gegarandeerd Onregelmatig: Wandelgids ‘Op schoolreisje’. Wandelt u mee tussen Haarlem en Zandvoort?
Inhoudsopgave
Mijn wandeling tussen Haarlem en Zandvoort
Deze wandeling heeft als thema het onderwijs en de onderwijshistorie in vooral Haarlem. De eerlijkheid gebied me te zeggen dat dit alleen in Haarlem interessant is. U kijkt vanaf nu anders naar bepaalde gebouwen in de binnenstad van Haarlem. Het stukje naar twee huizen in Zandvoort kunt u ook overslaan. Deze wandeling begint in Haarlem waar de Rijkskweekschool voor Onderwijzers, de eerste onderwijzersopleiding in Nederland stond. Voor veel van de leerlingen was het kweekschoolleven een bijzondere tijd. Haarlem liep ook voorop op twee andere onderwijsgebieden: scholen voor de meest armlastige kinderen en middelbaar onderwijs voor meisjes. Halverwege de 18e eeuw werd het nut en de noodzaak gevoeld om het onderwijs te regelen voor kinderen die in armoede leefden. Een eeuw later kwam de behoefte aan deugdelijk voortgezet meisjesonderwijs op. Haarlem werd op particuliere basis de eerste middelbare meisjesschool (MMS) gesticht. Het eindpunt van deze wandeling is badplaats Zandvoort waar de regentes van het Haarlems Burgerweeshuis aan het eind van de 19e eeuw de eerste vakantiekolonie voor ondervoede Haarlemse scholiertjes begon. Deze wandeling gaat door het oude centrum van Haarlem via het Nationaal Park Zuid-Kennemerland naar badplaats Zandvoort. Halverwege ligt restaurant Kraantje Lek in Overveen. Dit in de omgeving bekende restaurant ligt aan de voet van een steil duin. Deze plek is een gewilde bestemming voor schoolreisjes.
Haarlem
Deze wandeling begint voor het Station van Haarlem.
Op het Stationsplein slaat u linksaf en daarna rechtsaf de Jansweg in. Op nummer 39 is het Hofje van Staats gevestigd. Hier woonde Theo Thijssen als leerling van de Rijkskweekschool op kamers. Het hofje wordt gerenoveerd waardoor het hofje niet toegankelijk is. Haarlem kent maar liefst 22 hofjes in Haarlem zijn. U loopt door tot aan de Nieuwe Gracht in de richting van de brug. Links ligt het Hofje van Noblet.
De brug is de Zandersbrug. Deze steekt u over. Vanaf de brug heeft u een mooi zicht op Molen de Adriaan. De molen kunt u bezoeken.
De weg langs het Spaarne is de Koudenhorn. Op nummer 2-34 staat het statige pand waar de Rijkskweekschool was gevestigd. De directeur en een conciërge-echtpaar woonden toen ook in dit huis. De roman van Theo Thijssen, Het taaie ongerief, geeft een levendige beschrijving van het leven op die kweekschool. De Rijkskweekschool in Haarlem was rond 1900 voor jongens een felbegeerde opleiding om onderwijzer te worden. Om toegelaten te worden, moesten zij een streng toelatingsexamen doen.
U loopt verder langs de Koudenhorn en passeert het Teylers Hofje. Net als het Hofje van Staats wordt ook dit hofje gerenoveerd. Dit hofje is, ondanks deze verbouwing, wel toegankelijk voor bezoekers.
De wandeling gaat verder langs het Spaarne. De Koudenhorn gaat na de bocht naar rechts over in het Donkere Spaarne. Voor u ligt de witte Gravenstenerbrug over het Spaarne. Aan de overkant van deze hangbrug was een van de oudste armenscholen van Nederland gevestigd. Welk gebouw het exact is, geen idee want dat wordt in de beschrijving niet vermeld. Deze armenschool werd in 1825 gestart voor kinderen uit de ‘mindere burgerklasse’. De bestaande verdeling tussen arm en rijk werd uitgebreid met nog een tweedeling, namelijk tussen arm en minder arm.
U loopt verder langs het Spaarne. Aan de rechterkant ziet u het Teylers Museum. Het museum is genoemd naar Pieter Teyler van der Hulst, een zeer rijke laken- en zijdefabrikant van Haarlem. Hij was aanhanger van de Verlichting, die zich het lot van de armen en wezen in de stad erg aantrok.
U loopt door tot aan De Waag. Dit gebouw is nu een café. Het gebouw werd in 1597 onder leiding van de Haarlemse stadsarchitect Lieven de Key is gebouwd.
U loopt om de Waag, door de Damstraat naar de St. Bavokerk en via de Lepelstraat naar de Grote Markt. Op de Grote Markt staat het standbeeld van Laurens Janszoon Coster. Laurens Janszoon Coster werd in Nederland lange tijd als de uitvinder van de boekdrukkunst gezien. Er wordt getwijfeld of Laurens Coster wel echt bestaan heeft. Hij was niet de uitvinder van de boekdrukkunst. De boekdrukkunst heeft samen met de reformatie voor een grote verbreiding van het onderwijs in Nederland en andere protestantse landen geleid. Ouders, stadbestuur en kerk hadden een grote verantwoordelijk hadden voor onderwijs en opvoeding.
Vanaf de Grote Markt loopt u de Barteljorisstraat in. Aan het einde bevindt zich het Hofje van Oorschot, een hofje dat niet toegankelijk is. Voor dit hofje slaat u linksaf. Dit is De Krocht. Op nummer 1-25 bevindt zich het voormalige gebouw van de eerste Middelbare Meisjesschool van Nederland. De hbs en het gymnasium waren alleen voor jongens toegankelijk. In 1867 werd met particulier geld in Haarlem de eerste middelbare meisjesschool (MMS) geopend. De nadruk lag op een algemeen vormende opleiding met vakken als geschiedenis, moderne talen, muziek en handwerken, met een beetje rekenen, biologie, tekenen en gymnastiek. De MMS telde vijf leerjaren, maar een eindexamen en daarmee een diploma ontbraken.
Tegenover deze vroegere school loopt u de Zoetestraat in, deze straat loopt u uit tot aan de Zijlweg. Hier slaat u rechtsaf en linksaf de Gedempte Oudegracht en rechtsaf De Raaks op. De Raaks wandelt u uit. Aan het eind steekt u over, loopt over de brug over de Leidsevaart naar de Brouwersvaart.
Buitengebied van Haarlem
U loopt langs de Brouwersvaart. De route gaat een eind rechtdoor, onder de spoorviaduct door langs de Houtmankade en via een voetgangersbrug naar het Houtmanpad. Als u de Stadse Tocht Haarlem al gelopen heeft, is dit bekend terrein. Na de brug loopt u via een halfverhard pad langs de vaart. Via een tunneltje loopt u onder een drukke weg door en steekt een hoog bruggetje over. Langs het water wandelt u verder. Bij de Beatrixschool steekt u het bruggetje over.
Overveen
U wandelt nog een stukje rechtdoor en komt uit in Overveen. U steekt de drukke Korte Zijlweg over en loopt parallel aan het Brouwerskolkpark aan uw rechterhand.
U loopt de bocht mee naar rechts tot aan de kruising waar de borden aangeven dat u voor Zandvoort naar links moet. Hier steekt u opnieuw de drukke weg over en loopt op het fietspad of het naastgelegen zandpaadje van de Duinlustweg langs Landgoed Duinlust naar Restaurant Kraantje Lek. Het zand naast het restaurant hoort bij Nationaal Park Zuid-Kennemerland. Naast het restaurant staat het kunstwerk Holle Boom van beeldhouwer Kees Verkade.
Visscherspad
Naast de parkeerplaats van restaurant Kraantje Lek begint het Visscherspad. Het klinkerpad ligt rechts van het duin. Het historische Visscherspad volgt het spoor dat veel vissersvrouwen vanuit Zandvoort dagelijks met zware manden vol verse vis op hun rug naar Haarlem liepen.
U kunt aan de linkerkant onverhard lopen of het fietspad blijven volgen. Het onverharde pad loopt langs een hek die langs het hele Visscherspad staat. Dit is een heel mul zandpad. Soms gaat het zandpad over in een bospad dat goed te belopen is.
Halverwege bevindt zich een uitkijkpunt. Boven heeft u een mooi uitzicht over de omgeving. In de verte ligt Zandvoort.
Na dit uitkijkpunt loopt u via het fietspad door tot aan de kruising naar Bentveld. Vanaf dat punt kunt u er weer voor kiezen om een smal zandpad aan de rechterkant te kiezen. Dit pad loopt parallel laan het Visscherspad. Bij de grijze loods kunt u er voor kiezen om onverhard aan de rechterkant dicht langs de spoorlijn van Zandvoort via Overveen en Haarlem naar Amsterdam te gaan lopen. Dit pad loopt door tot aan het einde van het duingebied. U kunt ook verhard via het fietspad blijven lopen.
Zandvoort
U bent in Zandvoort. Op de Sophiaweg slaat u linksaf als u de huizen aan de Kostverlorenstraat wilt zien, zo niet, dan slaat u rechtsaf.
Als u naar de Kostverlorenstraat gaat slaat u linksaf en bij de driesprong opnieuw linksaf naar de Kostverlorenstraat 95. Dit is het Dr. G.J. Plantinghuis. Dit is een voormalig vakantiekoloniehuis uit 1928. Het is voorbeeld van een koloniehuis in een door het Functionalisme beïnvloede stijl, waar nu appartementen in gevestigd zijn. Aan de overkant loopt u naar Kostverlorenstraat 70. Dit is een chaletachtig, witgepleisterde villa. De villa stamt uit 1899 en was een van de eerste vakantiekolonies in Zandvoort. Nu is het deels een dokterspraktijk. In de zomer van 1933 heeft zelfs de schrijver Gerard Reve hier verbleven om aan te sterken. In die tijd waren er veel vakantiehuizen in Nederland waar zwakke kinderen wekenlang konden verblijven om weer op krachten te komen. In 1887 werd in Zandvoort een heel groot koloniehuis in het Kostverloren Park voor Amsterdamse kindertjes opgericht. In de jaren zeventig van de vorige eeuw eindigde het tijdperk van de massale uitzending van bleekneusjes. U loopt terug naar de Sophiaweg.
Als u weer op de hoogte bent van het Visserschpad steekt u het spoor over en slaat linksaf, de Tollenstraat in. Langs het spoor loopt een onverhard pad dat goed te belopen is. Aan het eind van dit pad steekt u schuin over naar rechts en loopt via een schelpenpad richting het station van Zandvoort aan Zee. Dit is het einde van deze wandeling tussen Haarlem naar Zandvoort. Het stationsgebouw van Zandvoort aan Zee dateert uit 1908. Het station is het begin- en eindpunt van de lijn van Zandvoort-Haarlem-Amsterdam Centraal Station. Het strand ligt 200 meter verder.
In 10 minuten reist u vanaf Station Zandvoort aan Zee terug op Station Haarlem.
Praktische informatie
Wandelroute
Deze wandeling tussen Haarlem en Zandvoort staat in de Wandelgids ‘Op schoolreisje’ en op de website van Wandelzoekpagina. Sinds het voorjaar van 2021 heb ik tijdens elke wandeling het GPX-bestand gedownload. Mocht de routebeschrijving niet kloppen, kan ik terugvallen op mijn telefoon.
Wandelgids
Afstand
Deze wandeling tussen Haarlem en Zandvoort heeft een lengte van 12 kilometer.
Start- en eindpunt
Het startpunt van deze wandeling tussen Haarlem en Zandvoort is bij Haarlem Station, Kennemerplein 1 in Haarlem.
Het eindpunt van deze wandeling is Station Zandvoort aan Zee, Stationsplein 6, 2041 AB, Zandvoort.
Bereikbaarheid
Haarlem en Zandvoort zijn met de auto en het openbaar vervoer goed bereikbaar.
- Auto:
Haarlem heeft vijf parkeergarages in het centrum: Station, De Appelaar, De Kamp, Raaks en Houtplein. De parkeertarieven in Haarlem centrum zijn hoog. Ik raad u aan om naar het P+R-terrein bij NS-station Haarlem-Spaarnwoude te rijden. Dit is vlakbij de Ikea, vlakbij de A9 tussen Haarlem en Amsterdam. Vanaf NS-station Haarlem-Spaarnwoude neemt u de trein of bus (buslijn 2, 15, 80 of 280) naar Haarlem. Het parkeerterrein bij de Ikea is 24 uur per dag, 7 dagen per week geopend.
Zandvoort twee toegangswegen. De N201 via Haarlem Zuid, Heemstede en Aerdenhout waar u, nog voordat u Zandvoort binnenrijdt, al een damhert hebt gespot. En de Zeeweg via Haarlem, Overveen en Bloemendaal waar u een prachtig stuk door de duinen en langs de zee Zandvoort binnenkomt. Er is genoeg gelegenheid om te parkeren. Let op: tegenwoordig is het overal betaald parkeren in Zandvoort. - Trein:
Haarlem heeft twee treinstations: Station Haarlem en station Haarlem Spaarnwoude.
Vanaf Station Zandvoort gaat twee keer per uur een trein via Haarlem naar Amsterdam Centraal Station. Station Zandvoort is het begin- en eindpunt van deze trein. - Bus:
Met buslijn R-NET 300 van Connexxion rijdt u binnen een half uur van luchthaven Schiphol via Hoofddorp naar het centrum of station van Haarlem. Vanuit de hele regio rijden veel bussen via de Tempelierstraat, het centrum en het Station van Haarlem.
Er rijden twee regionale buslijnen van en naar Zandvoort. Vanaf station Haarlem Centraal bent u met bus 81 in ongeveer 30 minuten in Zandvoort en met bus 80 vanuit Amsterdam, halte Marnixstraat, duurt de busrit ongeveer een uur.
Horeca
Onderweg komt u in Haarlem en Zandvoort veel horecagelegenheden tegen.
Onderweg loopt u langs Restaurant Kraantje Lek, Duinlustweg 22, 2051 AB Overveen. Een leuke plek om, voor u begint aan het Visscherspad, iets te drinken en/of eten.
Overnachten
In Haarlem en Zandvoort zijn veel accommodaties waar u kunt overnachten. Ook in de omgeving van deze twee plaatsen zijn veel leuke accommodaties. U vergelijkt hotels en de prijzen via Booking.com.
Wilt u niet in een hotel verblijven dan is een huisje via Natuurhuisje in Haarlem of Zandvoort een mogelijkheid.
U kunt ook gebruik maken van een B&B. Bekijk hier het aanbod van Airbnb.
In Haarlem zijn volop mogelijkheden om je te vermaken. Er zijn veel musea en tal van wandelroutes in en rond Haarlem.
Mijn wandeling tussen Haarlem en Zandvoort
Bewaar op Pinterest
