In het Verzetsmuseum in Amsterdam ziet, hoort en leest u verhalen over het uitzonderlijke en het alledaagse leven tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland. De expositie gaat over verzet en het geeft u een beeld van de samenleving waarin het verzet heeft plaatsgevonden.
Ik bezocht het Verzetsmuseum tijdens mijn indrukwekkende wandeling van het Westerborkpad.
Inhoudsopgave
Ligging
Het Verzetsmuseum is gevestigd in gebouw Plancius aan de Plantage Kerklaan 61 tegenover de hoofdingang van dierentuin Artis.
Geschiedenis
Het Verzetsmuseum werd in 1984 opgericht. Het doel van het Verzetsmuseum van het museum was ‘de oprichting en instandhouding van een museum gewijd aan verzet tegen nationaal-socialisme en fascisme’. Oud verzetsmensen wilden op deze manier laten zien wat er in de Tweede Wereldoorlog was gebeurd en ook waarschuwen voor een herhaling van er toen gebeurd is. Deze waarschuwing is in een tijd van groeiend antisemitisme nog steeds nodig.
Vanaf de opening in 1985 tot mei 1999 was het museum gevestigd in de Lekstraatsynagoge. Bij de opening werd gezegd dat het belangrijk is en blijft dat het verhaal verteld wordt en het materiaal bijeen gebracht wordt. Dit zijn authentieke getuigenissen die vastgelegd zijn.
Vanaf mei 1999 is het Verzetsmuseum gevestigd in gebouw Plancius aan de Plantage Kerklaan 61 tegenover de hoofdingang van dierentuin Artis. De voorwerpen, foto’s en documenten zijn vooral persoonlijke belevenissen van mensen uit de bezettingstijd. De collectie is uitgegroeid tot één van de grootste verzamelingen over de bezetting en het verzet in de jaren 1940-1945 in Nederland. Veel mensen hebben hun herinneringen uit de oorlogsjaren bewaard en geschonken aan het Verzetsmuseum.
Sinds oktober 2013 is het speciale kindermuseum Verzetsmuseum Junior geopend.
Verzetsmuseum
Het decor van nagebouwde straten en wandvullende kleurenfoto’s roept de sfeer op van jaren 1940-1945. U ziet authentieke voorwerpen, foto’s en documenten, film- en geluidsfragmenten. Dit alles vertelt de geschiedenis van mensen in oorlogstijd. U krijgt een globaal beeld van Nederland in bezettingstijd. Aan het begin van de tentoonstelling kunt u een 10 minuten video bekijken over aanpassen, meedoen, onderduiken of verzetten? Wat doet u als de Duitsers de baas zijn in Nederland? De vraag die in het Verzetsmuseum gesteld wordt en die stel ik mij ook wel eens als ik weer iets lees of hoor over de Tweede Wereldoorlog. Welke kant kiest u? Hoe zou u reageren op een toenemende onderdrukking tijdens de Tweede Wereldoorlog. Kiest u de kant van het verzet, past u zich aan aan de situatie en probeert een zo normaal mogelijk leven te leiden of kiest u de kant van de bezetter. Met de wetenschap van nu zou ik zeggen de eerste of tweede, maar dat is met de wetenschap van nu en achteraf gezien, maar wat zou u kiezen als u in die tijd de keuze moest maken?
In het Verzetsmuseum zijn een paar vaste tentoonstellingen: Nederland in de Tweede Wereldoorlog, Nederlands-Indië en Verzetsmuseum Junior. Daarnaast is er een wisselende tentoonstelling. Dit was, toen ik het museum in februari 2020 bezocht, de tentoonstelling ‘Mode op de bon’.
Nederland in de Tweede Wereldoorlog
De tentoonstelling Nederland in de Tweede Wereldoorlog begint met een 10 minuten durende video over aanpassen, meedoen, onderduiken of verzetten? Wat doet u als de Duitsers de baas zijn in Nederland?
Deze tentoonstelling is in verschillende tijdsvakken in te delen: een impressie van de jaren dertig, mei 1940 – februari 1941: Duitsland verovert Europa en de Duitse inval, maart 1941 – april 1943: de Duitse opmars stagneert en de februaruistaking, mei 1943 – mei 1944: de oorlogskansen keren en de april/meistakingen, juni 1944 – mei 1945: de Duitsers teruggedreven en D-day en Nederland bevrijd.
Nederland was van mei 1940-mei 1945 door de Duitsers bezet. In het Verzetsmuseum hoort, ziet en leest u de verhalen van mensen die uitzonderlijke dingen deden maar ook van de gewone mensen die elk op hun eigen manier reageerden op de toenemende onderdrukking. Het Verzetsmuseum belicht niet alleen het verzet, maar laat ook zien in wat voor samenleving dit verzet plaatsvond.
De ruimte is ingedeeld in een decor van nagebouwde straten en foto’s die de hele wand vullen. U ziet hier echt de sfeer van de oorlogsjaren. U wordt meegenomen naar de oorlogstijd en krijgt een beeld van Nederland in de jaren 1940-1945.
Authentieke voorwerpen, foto’s, documenten, film- en geluidsfragmenten vertellen de geschiedenis van mensen in oorlogstijd. Slechts een klein deel van de bevolking zat in het verzet. Het Verzetsmuseum gaat niet over helden en schurken, maar over gewone mensen. Zij kwamen in een tijd van schaarste en onderdrukking voor dilemma’s te staan en moesten keuzes maken. Op de vloer ziet u de belangrijkste dilemma’s uit de bezettingstijd met geprojecteerde vragen. Dit begint met het dilemma ‘Aanpassen?’ of ‘Samenwerken?’. Daarna komt het dilemma ‘Staken?’ en ‘Boycotten?’ en aan het eind van de oorlog zijn de posities ingenomen. Bij de bevrijding is het dilemma ‘Wraak nemen?’
Nederlands-Indië
Er is een apart gedeelte in het museum gewijd aan Nederlands-Indië. Hier wordt het verhaal van verschillende bevolkingsgroepen uitgelicht: blanke Nederlanders, Indische Nederlanders, Indonesiërs en Chinezen. Er zijn verhalen te lezen en interessante voorwerpen te zien. Veel Nederlandse en Nederlands-Indische mensen werden in kampen opgesloten. De verhoudingen veranderen tijdens de Japanse bezetting. De blanke machthebbers verloren alles, maar ook de lokale bevolking leed onder de Japanse bezetting.
Na deze oorlog, die eindigde in augustus 1945, volgde de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. In 1949 moest Nederland, na twee politionele acties, de onafhankelijkheid van Indonesië erkennen. In deze tentoonstelling wordt ook de jongere generatie verteld wat er toen aan de andere kant van de wereld, in het huidige Indonesië, is gebeurd. Het koloniale verleden moet ook verteld worden.
Verzetsmuseum Junior
In het Verzetsmuseum Junior kijkt u mee over de schouders van Eva, Jan, Nelly en Henk. Eva is Joods, Jan zijn ouders zitten in het verzet, Nelly zit in de jeugdclub van de Nederlandse nazipartij en Henk komt uit een alledaags gezin. De jongeren maken het Verzetsmuseum Junior kennis met de aangrijpendste periode uit de Nederlandse geschiedenis. Het Verzetsmuseum vertelt een verhaal dat belangrijk is en belangrijk blijft. Opdat de jeugd ook weet wat er in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd en dat we deze verschrikkelijke periode blijven gedenken en niet zullen vergeten wat er toen is gebeurd.
De kinderen Eva, Jan, Nelly en Henk zijn de centrale vertellers in de vier hoofdthema’s: Vervolging door Eva, Verzet door Jan, Collaboratie door Nelly en Dagelijks leven/aanpassing door Henk. Zij vertellen hun waargebeurde verhalen. Dit gebeurt aan de hand van originele voorwerpen, foto’s en documenten in animaties, audiofragmenten en interactieve spellen.
Het Verzetsmuseum Junior is geschikt voor kinderen vanaf 9 jaar.
(Ik heb deze tentoonstelling niet bezocht, dit omdat er een besloten lezing werd gehouden toen ik het museum bezocht).
Tijdelijke tentoonstelling: Mode op de bon
De tijdelijke tentoonstelling Mode op de Bon laat zien hoe creatief en vindingrijk mensen in de Tweede Wereldoorlog waren. Textiel was tijdens de Duitse bezetting op de bon en ook met die bonnen was er al snel weinig tot niets meer te koop.
U ziet hier kledingstukken uit de oorlog en damesbladen die laten zien dat het modebeeld veranderd, zoals een mantelpakje die gemaakt is uit een vermaakt herenkostuum, een trui van hondenhaar en een trouwjurk die is gemaakt van parachutestof, jute of meelzakken of jurken die uit twee verschillende stoffen gemaakt worden. Ook ander materiaal als autobanden, karton, kurk, bont van mollen en muizen en hout worden gebruikt.
Ook nu nog wordt veel kleding hergebruikt. Ook dit is tijdens deze tentoonstelling te zien. Niet omdat er nu een tekort is maar om verspilling tegen te gaan.
Deze tijdelijke tentoonstelling duurde t/m 6 september 2020.
Praktische informatie
Overige informatie
- U krijgt bij de kassa een gratis audiotour. Deze audiotour leidt u langs de belangrijkste punten in de vaste tentoonstelling Nederland in de Tweede Wereldoorlog. U kunt de audiotour ook meelezen.
- De tentoonstellingen zijn toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Er is een invalidentoilet aanwezig in het museum. Ook zijn er in het museum twee rolstoelen aanwezig.
- Er is een kleine museumwinkel aanwezig in de entreehal van het Verzetsmuseum.
- Er is een restaurant in het Verzetsmuseum.
- Er worden rondleidingen in het Verzetsmuseum gegeven.
- Voor scholieren is er een apart schoolprogramma.
Bereikbaarheid
- Tram:
lijn 14, uitstappen halte is Artis. - Metro:
lijn 51, 53 en 54, halte Waterlooplein (uitgang Hortus) en dan is het ongeveer 800 meter lopen. - Auto:
vanaf de A10 neemt u afslag S114, richting centrum. U volgt de borden richting Artis.
Parkeren in Amsterdam is duur. U kunt uw auto parkeren op een P&R en dan met het openbaar vervoer naar het Verzetsmuseum reizen. Het dichtstbijzijnde parkeerterrein is bij dierentuin Artis, tegenover het Verzetsmuseum. De kosten zijn € 6,– per uur. In de buurt zijn een paar parkeergarages waar u uw auto kunt parkeren: Muziektheater/Stadhuis (Waterlooplein 28), Markenhoven (Anne Frankstraat 220), Waterlooplein (Valkenburgerstraat 238) en Parking Centrum (Oosterdokskade 154). Voor het Verzetsmuseum is één invalidenparkeerplaats beschikbaar.
Openingstijden
Het Verzetsmuseum is van maandag t/m vrijdag geopend van 10.00-17.00 uur.
Op zaterdag, zondag en feestdagen is het Verzetsmuseum geopend van 11.00-17.00 uur.
Het Verzetsmuseum is gesloten op 1 januari (Nieuwjaarsdag), 27 april (Koningsdag) en 25 december (1e Kerstdag).
Entree
Volwassenen: € 14,– per persoon.
Kinderen 7 t/m 17 jaar: € 7,50 per persoon.
Kinderen t/m 6 jaar: gratis.
Familieticket (1-2 volwassenen met 1-3 kinderen): € 32,–.
Museumkaart: gratis.
De entreeprijs is inclusief een gratis audiotour.
(Prijzen zijn van 2023).
Adres
Verzetsmuseum
Plantage Kerklaan 61
1018 CX Amsterdam
Telefoon: 020 – 620 25 35
E-mail: info@verzetsmuseum.org
Website:
Sociale media
Bekijk ook: Foto’s van het Verzetsmuseum in Amsterdam
Meer lezen over de bezienswaardigheden in Amsterdam
Wilt u nog meer voorpret of u nog meer verdiepen in Amsterdam? Dan kan ik u onderstaande reisgidsen aanraden:
Bewaar op Pinterest
