Fort de Schans in Oudeschild

Fort de Schans werd in de VOC-tijd gebruikt als gevangenis en rechtbank. Er werden krijgsraden gehouden en executies voltrokken. In het begin waren hier 20 soldaten gelegerd en in de loop van de jaren werden dat er steeds meer. In 1603 waren hier 113 soldaten gelegerd.

In de Gouden Eeuw, na de oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie opgericht (VOC), werd Fort de Schans van groot militair belang om de handelsschepen te beschermen tegen eventuele vijandelijke aanvallen. In de loop van de 17e eeuw werd het fort uitgebreid met poorten, kazernes en een kruitmagazijn. Het fort is regelmatig verbouwd en aangepast. Het fort bestond uit aarden wallen en had een onregelmatig vijfhoekige vorm. Het fort was omringd door een gracht. Het fort had twee toegangen, een stenen gebouw waar 100 man konden verblijven, met paviljoen voor officieren, een gemetseld, niet bomvrij, kruidmagazijn voor 3000 pond, 2 regenbakken en 2 welputten.

Tijdens de Franse bezetting, van 1795 tot 1813, was het fort een gevangenis voor Engelse oorlogsgevangenen. Op 16 oktober 1811 kwam Napoleon Bonaparte, de Franse keizer, naar Texel om de voortgang van de aanleg van Fort Lunette (700 meter ten oosten van De Schans) en Fort Redoute (400 meter ten westen) te bekijken. Napoleon wilde in deze periode meerdere verdedigingswerken langs de Europese kust aanleggen. Dit om een eventuele aanval van Engelse troepen af te kunnen slaan.

Fort De Schans vormde in de ogen van Napoleon een belangrijk militair steunpunt. Napoleon liet de wallen van Fort de Schans verhogen en bovendien kreeg het fort een ravelijn en kwam er een verharde weg rond het fort. Napoleon had nog veel grotere plannen met Texel. Deze plannen om nog meer forten te bouwen en een omwalling van de haven in Oudeschild waren te duur om uit te voeren. Toen Napoleon verdreven was, raakte Fort de Schans samen met zijn steunforten in verval. Het militaire belang van het fort aan het Marsdiep verminderde sterk.

Het Nederlandse leger gebruikte Fort De Schans als observatiepost en voor de kustverdediging. In 1922 werd het fort bij Koninklijk Besluit als vestingwerk opgeheven. In 1933 werden de aarden wallen van Redoute en Lunette afgegraven. Dit omdat de grond werd gebruikt om de nabije dijken te verstevigen. Alleen de grachten bleven aanwezig. Van Fort de Schans werden twee bastions afgegraven. In 1992 is er begonnen met de restauratie van het fort. Dit was een 10-jarig project van Natuurmonumenten.