Reisverslag Texel : dag 6 – vrijdag 2 september 2016

Aan de hand van genummerde leistenen bordjes vindt u de weg door het dorp. De route begint en eindigt voor de supermarkt aan de Kerkstraat.

1. Aan de Kerkstraat staat de Maartenskerk, de oudste kerk van Texel. Een gedeelte van de muren dateert uit de 12e eeuw. In de kerk wordt wekelijks dienst gehouden. In de zomermaanden worden er rondleidingen gegeven. Tegenover de ingang van de kerk vindt u de slijterij, waar u een bezoek kunt brengen aan de wijnkelder.
2. Voorbij de kerk voert de route linksaf de Koetebuurt in. Deze straat dankt zijn naam waarschijnlijk aan Jawik (de Brander) Boon, die hier gewoond zou hebben. Hij was afkomstig uit de Koete op Ameland en was in 1871 verdachte in een moordzaak. Ook worden meerkoeten in het Tessels wel aangeduid als koete, wat tevens de betekenis van dom mens kreeg. De naam had in ieder geval een negatieve annotatie en de bewoners kregen dan ook gedaan dat de straat de oude naam Hoekstraat terugkeert, maar dit werd in 1958 ongedaan gemaakt.
3. Halverwege de Koetebuurt slaat u linksaf de Verlorenkost in. Deze werd vroeger Kromme Elleboogsteeg genoemd en later Nieuwstraat. Verlorenkost betekent zoveel als ‘slecht land, de moeite niet waard’.
4. Aan het eind van de Verlorenkost staat een monument voor de vissersvrouwen, gemaakt door de Oosterender kunstenaar Anna de Visser. Het beeld werd betaald uit de opbrengsten van de jaarlijkse visrookwedstrijden. Naast het beeld is een smal pad, dit gaat u in.
5. Na een vijftig meter, waar het voetpad aansluit op de parkeerplaats, gaat u linksaf ’t Hof in. Deze nieuwe wijk is genoemd naar de boerderij die hier vroeger stond. U komt langs het Texels nierdialysecentrum en de voormalige Gereformeerde Kerk.
6. Vlak voor de jeu de boulesbaan neemt u het voetpad naar links en slaat u linksaf de Peperstraat in.
7. De Peperstraat is de oude Dorpsstraat van Oosterend. Hier staan de grotere huizen en waarschijnlijk verwijst de naam ook naar de (dure) peper. De luxe is af te lezen aan de gevels van de huizen, met hun houten topgevels, bewerkte voordeuren en dure vensters. Voordeuren waren luxe, bezoek ging achterom door de steeg. Ook brievenbussen waren luxe, de post werd gewoon onder de deur doorgeschoven. In de Peperstraat komt u eerst langs de voormalige Gereformeerde Kerk (thans de Peperhof) en dan langs de voormalige Doopsgezinde Kerk. Deze voormalige schuilkerk werd verbouwd tot muziekcentrum en is thans in gebruik als repetitielokaal voor fanfare en mannenkoor en als trouwlocatie. Daarnaast wordt er twee keer per jaar kerk gehouden.
8. Naast de voormalige Doopgezinde Kerk, op de hoek van de Peperstraat en de Oranjestraat, staat een bronzen beeld van een schaap met twee lammeren. Dit beeld, gemaakt door Frans Voskuil, is in 1978 aan het dorp geschonken door de stichting Oosterend Present, die elke vijf jaar een dorpsfeest organiseert. Er werd gekozen voor het schaap omdat er rond het dorp veel schapenboeren zijn. Bij het standbeeld gaat u rechtsaf de Oranjestraat in. Tussen de huisnummers 14 en 16 vindt u de ingang naar de muzieknis, die onder meer gebruikt wordt op Koningsdag en voor popfestival Strender Pop.
9. Vanuit de Oranjestraat slaat u rechtsaf, terug de Koetebuurt in. Na het eerste rijtje huizen gaat u linksaf de Wierstraat in.
10. De Wierstraat dankt zijn naam aan het zeegras dat een tijdlang een belangrijke bron van inkomsten was en gebruikt werd als vulling voor matrassen. De plant verdween geheel uit de Waddenzee, maar dankzij inspanningen van onder meer Natuurmonumenten, is hij bezig met een langzame opmars.
11. Aan het eind van de Wierstraat slaat u rechtsaf en loopt u via de Achtertune ‘achter de tuinen langs’ naar de Kerkstraat.
12. Bij het terras van Strends End, vanwaar u het dorp uitkijkt in de richting van Spang en de Waddendijk, slaat u rechtsaf de Kerkstraat in.
13. Vlak voor de Maartenskerk vindt u aan uw linkerhand de Blazerstraat. Op de voordeur van nummer 6 is een schildering gemaakt, waarin de naam van de straat wordt verbeeld: de wind blaast het schip en de blazer, vaart. Aan het eind van de straat ziet u het nieuwe kerkelijk centrum, ‘De Parel’, en links, aan het eind van de straat, het bankje waarop zich vroeger de mannen verzamelden om te praten over visvangst, de zee, avonturen en zaken. Aan het eind van de week wachtten hier de vrouwen hun mannen op die van zee terugkwamen.
14. Vanuit de Blazerstraat gaat u rechtsaf de Oesterstraat in. Deze naam herinnert aan de oestervisserij, die tot 1855 een belangrijke bron van inkomsten was. Op nummer 21 was voorheen dorpscafé ‘Het Wapen van Amsterdam’, waar ook toneelvoorstellingen, vergaderingen, muziekuitvoeringen en dansavonden werden gehouden. De Oesterstraat gaat hier over in de Vliestraat.
15. Voorbij de bocht ziet u de Rooms-katholieke Kerk, die hier in 1905 werd gebouwd, nadat een brand het vorige gebouw had verwoest. U gaat hier linksaf de Schoolstraat in. Rechts bevindt zich een doodlopend stuk, met aan het eind het gebouw van de Gereformeerde Gemeente. Hier was tot 1938 de school gehuisvest waaraan de straat zijn naam dankt. Later was het gebouwtje lange tijd in gebruik als gymnastiekzaal.
16. U neemt het smalle gedeelte van de Schoolstraat aan uw linkerhand. In het gebouw aan uw linkerhand bevond zich tot 1964, één van de vele bakkerijen die het dorp rijk was.
17. Aan het eind van de Schoolstraat loopt u langs Bistro ’t Kerckeplein in de richting van de Maartenskerk.
18. Vlak voor de kerk slaat u linksaf het Kerkplein in. Aan de kerkmuur ziet u het ‘weerglas’, de barometer, waarop de vissers hun weersvoorspellingen baseerden. Naast het weerglas staat een monument voor de Oosterender vissers, de pendant van het al eerder gepasseerde monument voor de vissersvrouwen.
19. Recht vooruit ziet u de Kerkstraat en de supermarkt, het eindpunt van de route.