Cruquius Museum in Cruquius

In september 2021 nam ik deel aan de Instameet Ode aan het Landschap Noord-Holland in de Haarlemmermeer met bezoeken aan het Cruquius Museum, Fort van Hoofddorp en Landgoed Kleine Vennep. Alles over het Cruquius Museum in Cruquius leest u in dit artikel.

Inhoudsopgave

Ligging

Het Cruquius Museum ligt vlakbij de brug over de Ringvaart van de Haarlemmermeer bij het gelijknamige dorp Cruquius tussen Hoofddorp en Heemstede. Het museum Cruquius ligt aan de provinciale weg N201.

Geschiedenis

Door de turfwinnen in het veengebied tussen Amsterdam, Haarlem en Leiden ontstonden in het gebied veenplassen. Deze veenplassen groeiden uit tot grote meren. Vijf van deze meren vormden uiteindelijk het Haarlemmermeer. Dit werd het grootste binnenmeer van Nederland. In de volksmond werd het de Waterwolf genoemd. Deze bijnaam Waterwolf dankte het gebied aan het feit dat er steeds grotere happen uit het omliggende land genomen werd en zodoende hele dorpen van de kaart geveegd werden.

Jan Adriaanszoon Leeghwater (1575-1650) was één van de eerste plannenmakers voor de drooglegging van het Haarlemmermeer. Daarna werden er 200 jaar lang plannen gemaakt maar deze plannen stuitten op verzet van de grote steden Leiden en Haarlem. Zo wilde Leiden vasthouden aan zijn visrechten en Haarlem verdiende fors aan de scheepvaart. Het water uit het Haarlemmermeer werd gebruikt om de grachten in de steden door te spoelen. In 1836 was er overstromingsdreiging voor Amsterdam en Leiden. Koning Willem I besloot om het Haarlemmermeer droog te leggen.Het werd voor de koning door de manier waarom deze droogmaking plaatsvond (stoomkracht) een prestigeproject. Er werd berekend dat er drie reusachtige stoommachines nodig zouden zijn om het meer leeg te pompen. Er werden drie gemalen gebouwd en elk gemaal kreeg de naam van een beroemde Nederlandse waterbouwkundige: Leeghwater, Cruquius en Lynden. Deze droogmaking met stoomkracht markeert de doorbraak van de industriële revolutie in Nederland.

In 1840 werd begonnen met het graven van de Ringvaart. Hier werd acht jaar lang hard aan gewerkt. Voor de aanleg van de ringdijk en de ringvaart om het Haarlemmermeer moesten duizenden grondwerkers met schoppen en kruiwagens de bijna 63 kilometer lange ringdijk maken. Toen de dijk klaar was kon er begonnen worden met de droogmaking van het meer. Dit gebeurde met de stoommachines. Voor de bediening van de drie gemalen was personeel als smeerjongens, sjouwers, stokers en machinisten nodig. Ervaren machinisten, ondermachinisten en stokers werden uit Engeland aangetrokken.

In 1845 startte bij De Kaag de bouw van het gemaal De Leeghwater. Dit gemaal diende als prototype voor de andere twee gemalen. In 1847 startte de bouw van de gemalen De Lijnden bij Badhoevedorp en De Cruquius aan het Spaarne. De voltooiing was in 1849. Na drie jaar en drie maanden was 800 miljoen kubieke meter water opgepompt. Deze droogmaking kostte ruim 10 miljoen gulden. Het gemaal De Cruquius werd, in tegenstelling tot De Lijnden en De Leeghwater niet gemoderniseerd. De andere twee gemalen waren wel gemoderniseerd en konden vanaf die tijd ook zonder De Cruquius de polder drooghouden.

Het gebouw is ontworpen door de Nederlandse waterstaatsingenieur Jan Anne Beijerinck (1800-1874). Voor het ontwerp van de machines kregen de Nederlanders hulp van de Engelse technici. De stoommachine en de pompen van de Cruquius werden gebouwd door een Engelse firma uit Cornwall. De balansarmen en stoomketels voor het stoomgemaal Cruquius waren van Amsterdamse makelij.
Alle drie de gemalen zijn gevestigd in neogotische gebouwen met elementen die typerend zijn voor deze stijl, zoals kantelen, zware steunberen, spitsbogen en rijk geornamenteerd traceerwerk. Ook binnen zijn neogotische elementen te vinden, zoals versierde gietijzeren trappen en pilaren. Van de drie gemalen is alleen De Cruquius grotendeels in oorspronkelijke staat bewaard gebleven.

Sinds 1912 is het gemaal niet meer actief. De Cruquius is nu een reservegemaal. In 1932 werd het gemaal definitief stilgelegd. Op 10 juni 1933 vond de officiële sluiting plaats. De stoomketels werden verschroot. Nu is het een museum.

Het Cruquius Museum in Cruquius

Cruquius Museum

Het gebouw van het museum is gebouwd in neogotische stijl met zware steunberen, spitsboogramen en kantelen. Binnen is gebruik gemaakt van gietijzeren ornamenten. De grootste stoommachine ter wereld dreven de pompen aan. Dit stoomgemaal is een industrieel monument van wereldformaat door de combinatie van techniek en architectuur. Het gebouw heeft door de drassige ondergrond een sterk fundament van 1.400 heipalen van dennenhout en 260 palen van eikenhout. Het ronde deel van het gebouw met de hoge schoorsteen lijkt te klein voor de enorme stoommachine die binnen staat. Want de acht armen die de machine verbinden met de pompen steken door de kerkramen naar buiten. Toen het gemaal in 1849 aan droogmaking begon, stond het water in de Ringvaart en in het meer ongeveer even hoog. Na drie jaar en drie maanden pompen, in 1852, was er vijf meter water uitgepompt. Het verschil in hoogte is te zien als u over de balustrade kijkt. Het water beneden ligt nu ruim vijf meter onder de zeespiegel. Het water in de Ringvaart ongeveer een halve meter. Het water werd van onderen opgezogen door de pompen en kwam op de houten stortvloer terecht. Vandaar uit stroomde het aan beide kanten van de machinekamer door naar de Ringvaart.

De grootste stoommachine bevindt zich in de machinekamer van het museum. De wereldberoemde stoommachine dateert uit 1849. Onder de bedrijfsvloer bevindt zich de grootste cilinder ter wereld. Deze heeft een diameter van 3,66 meter. Dit machinetype werd in Engeland gebruikt om water uit de mijnen te pompen. Deze waren kleiner dan deze machine. Deze machine is gemaakt door een Engels bedrijf uit Cornwall. De balansarmen en de ketels zijn door een Amsterdamse firma gemaakt. Boven hangt 140.000 kilo gietijzer. De machine beschikt over acht pompen, die zich aan het eind van de balansarmen bevinden. Elk van deze acht pompen bestaat uit een buis, zuiger en vlinderkleppen. De zuiger wordt met kettingen in de zuigerbuis bewogen. Elke pomp kan per slag 8.000 liter water bijna 5 meter omhoog pompen. Per minuut werden er vijf slagen gemaakt. Nu gebeurt het op en neer bewegen van de zuiger in deze cilinder tijdens demonstraties met een modern hydraulisch systeem en maakt de machine drie slagen per minuut. Door de ramen kunt u vanuit de machinekamer de pompen zien. Deze acht kleppen pompen werden door een Engelse firma gemaakt. De pompzuigers hebben een doorsnede van 1,85 meter en een opvoerhoogte van 3 meter.

Een pomp in het Cruquius Museum in Cruquius

Oorspronkelijk had De Cruquius een ketelhuis met 6 ketels. Er was meer capaciteit nodig. Er werden twee vleugels aan het gebouw bijgebouwd met elk nog twee ketels. Na 1888 werden deze tien ketels vervangen door zes grotere ketels. Na de sluiting van het stoomgemaal in 1932 werden de originele ketels als oud ijzer verkocht. Het front dat in het museum is te zien is echt, maar komt niet van één van de ketels uit De Cruquius. In deze ketels werd water uit het Haarlemmermeer verwarmd. Het verwarmde water ging over in waterdamp, ofwel stoom. Zodra de stoom uit de ketel ontsnapte nam het volume toe en kwam er een enorme kracht vrij. De zuiger in de stoommachine kwam zo in beweging. Per uur werd 800 kilo steenkool verstookt, ter vergelijking een huishouden deed hier toen anderhalf jaar over. Steenkool kwam uit Duitsland, België en Groot-Brittannië. De schepen met de steenkool meerden voor het gemaal aan op de plek waar nu de weg loopt.

Cruquius Museum in Cruquius tijdens de Instameet Ode aan het Landschap Noord-Holland in de Haarlemmermeer

Praktische informatie

Overige informatie

  • Het Cruquius Museum en het Historisch Museum Haarlemmermeer in Hoofddorp vormen samen het Haarlemmermeermuseum De Cruquius.
  • In het museum in een museumwinkel aanwezig. U kunt alleen betalen kan met uw pinpas.
  • Er is geen horeca in het Cruquius Museum, wilt u iets eten of drinken, aan de straatkant naast het museum is het Theehuis gevestigd.
  • Er worden regelmatig stoompractica gegeven aan kinderen. De kinderen leren op deze manier alles over de werking van de stoommachine.
  • Kinderen van 5 jaar en ouder kunnen in het Stoomlab aan de slag met water, vuur en stoom.
  • Er worden in het museum rondleidingen verzorgd.
  • Voor mensen die slecht ter been zijn, zijn er twee trapliften aanwezig.
Het Cruquius Museum in Cruquius

Bereikbaarheid

  • Auto:
    Het Cruquius Museum ligt aan de kruising van de N201 en de Ringvaart/Cruquiusdijk. U rijdt via de N201 vanuit Haarlem-Heemstede of Hoofddorp-Aalsmeer naar de Cruquiusdijk. Na het Theehuis Cruquius slaat u rechtsaf richting de gratis parkeerplaats.
  • Openbaar vervoer:
    De dichtstbijzijnde bushalte is de bushalte ‘Ringvaartbrug’ van buslijn 340 van R-net. Deze bushalte bevindt zich langs de doorgaande weg tussen Heemstede en Hoofddorp naast het museum. Deze buslijn vertrekt vanaf Station Hoofddorp of Station Haarlem.
  • Fiets:
    Achter het naastgelegen Theehuis kunt u uw fiets stallen.

Openingstijden

Van 1 maart t/m 30 oktober
Maandag tot vrijdag 10.00-17.00 uur.
Zaterdag en zondag: 11.00-17.00 uur.

Van 1 november t/m 30 april
Maandag t/m vrijdag 13.00-17.00 uur.
Zaterdag en zondag: 11.00-17.00 uur.

Het Cruquius Museum is gesloten op 27 april (Koningsdag), 5 december (Sinterklaas), 24 december (Kerstavond), 25 en 26 december (1e en 2e Kerstdag), 31 december (Oudjaarsdag) en 1 januari (Nieuwjaarsdag).

Entree

Volwassenen: € 11,– per persoon.
Jongeren van 13 t/m 17 jaar: € 7,50 per persoon.
Kinderen van 5 t/m 12 jaar: € 5,50 per persoon.
Kinderen t/m 4 jaar: gratis.

Museumkaarthouders: gratis.

 

(Prijzen zijn van 2023).

Adres

Cruquius Museum
Cruquiusdijk 27
2142 ER Cruquius
Telefoon: 023 – 528 57 04
E-mail: info@shmdc.nl
Website:
Logo van het Cruquius Museum in Cruquius

Sociale media

Bewaar op Pinterest

Ik nam deel aan de Instameet Ode aan het landschap Noord-Holland in de Haarlemmermeer. Eén van de bezochte locaties was Cruquius Museum in Cruquius. Alles over het Cruquius Museum lees je in dit artikel. Lees je mee? #cruquiusmuseum #cruquius #museum #museumkaart #odeaanhetlandschapnoordholland #instameet #haarlemmermeer #jtravel #jtravelblog Ik nam deel aan de Instameet Ode aan het landschap Noord-Holland in de Haarlemmermeer. Eén van de bezochte locaties was Cruquius Museum in Cruquius. Alles over het Cruquius Museum lees je in dit artikel. Lees je mee? #cruquiusmuseum #cruquius #museum #museumkaart #odeaanhetlandschapnoordholland #instameet #haarlemmermeer #jtravel #jtravelblog Ik nam deel aan de Instameet Ode aan het landschap Noord-Holland in de Haarlemmermeer. Eén van de bezochte locaties was Cruquius Museum in Cruquius. Alles over het Cruquius Museum lees je in dit artikel. Lees je mee? #cruquiusmuseum #cruquius #museum #museumkaart #odeaanhetlandschapnoordholland #instameet #haarlemmermeer #jtravel #jtravelblog
Ik nam deel aan de Instameet Ode aan het landschap Noord-Holland in de Haarlemmermeer. Eén van de bezochte locaties was Cruquius Museum in Cruquius. Alles over het Cruquius Museum lees je in dit artikel. Lees je mee? #cruquiusmuseum #cruquius #museum #museumkaart #odeaanhetlandschapnoordholland #instameet #haarlemmermeer #jtravel #jtravelblog Ik nam deel aan de Instameet Ode aan het landschap Noord-Holland in de Haarlemmermeer. Eén van de bezochte locaties was Cruquius Museum in Cruquius. Alles over het Cruquius Museum lees je in dit artikel. Lees je mee? #cruquiusmuseum #cruquius #museum #museumkaart #odeaanhetlandschapnoordholland #instameet #haarlemmermeer #jtravel #jtravelblog Ik nam deel aan de Instameet Ode aan het landschap Noord-Holland in de Haarlemmermeer. Eén van de bezochte locaties was Cruquius Museum in Cruquius. Alles over het Cruquius Museum lees je in dit artikel. Lees je mee? #cruquiusmuseum #cruquius #museum #museumkaart #odeaanhetlandschapnoordholland #instameet #haarlemmermeer #jtravel #jtravelblog

Over JTravel

Auteur foto

Welkom op de website van JTravel. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de website JTravel en ook achter JTravelBlog. Ik neem u mee mee op reis naar verre oorden en dichtbij met reisverslagen en informatie over bestemmingen en geef u reisinspiratie en handige reistips. Gaat u mee op pad?

Deel dit artikel

Steun JTravel

Bol AlgemeenBol Algemeen

 

Skyscanner



Bestel hier uw wandelgids via Uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig en u steunt JTravel.nl

De Zwerver voor al uw reisgidsen en landkaarten

Boekenwereld.com

Dit artikel bevat affiliate links. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik u in het artikel Disclaimer. 

Vindt u mijn blogs leuk? Koop dan een kop koffie voor me door op de button hieronder te klikken en ik zorg ervoor dat u kunt blijven genieten van de reisverhalen en reistips op mijn websites.Buy me a coffee

Handige links

voor het plannen van uw reis

Om u mijn reistips gratis te kunnen blijven geven, kunt u mij helpen. Ik werk samen met verschillende organisaties. Als u via één van de onderstaande links iets boekt of koopt, ontvang ik een klein percentage van uw aankoopbedrag. Ik kan deze website op deze manier in de lucht houden en de kosten die ik maak voor het maken van deze website dekken en u van de gratis informatie voorzien. Het boeken via één van deze links kost u niets extra’s. Het helpt mij om met dit kleine beetje geld u te voorzien van informatie. Voor ons beiden is het een win-win situatie: ik verwijs u door naar leuke en handige reisproducten en u helpt mij, JTravel, met uw aankoop. Bij voorbaat dank. Meer handige links vindt u in het artikel Links naar andere websites.

Deel dit artikel

Foto van Jaquelien

Jaquelien

Welkom op de website van JTravel. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de website JTravel en ook achter JTravelBlog. Geboren en getogen in het hoge noorden van Nederland, voor mijn studie Toerisme verhuisd naar Breda en daarna vanwege werk verhuisd naar het westen van Nederland. Een plek waar ik tot op heden nog altijd woon.
Ik neem u mee mee op reis naar verre oorden en dichtbij met reisverslagen en informatie over bestemmingen en geef u reisinspiratie en handige reistips. Gaat u mee op pad?

Ook leuk om te lezen

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven