Informatie Texel

Texel (uitspraak in het Tessels en meestal ook in de standaardtaal: Tessel) is het grootste Waddeneiland van Nederland en biedt veel afwisseling. Texel is een onderdeel van de provincie Noord-Holland. De gemeente Texel beslaat het gehele eiland plus het onbewoonde eilandje Noorderhaaks.
Het eiland heeft een oppervlakte van 170 km². De gemiddelde lengte van Texel is 25 kilometer en de gemiddelde breedte 8 kilometer. Texel heeft ongeveer 30 kilometer strand. Texel heeft 13.576 inwoners.
Texel telt zeven dorpen: Den Burg, Oosterend, De Cocksdorp, De Waal, Den Hoorn, De Koog en Oudeschild. Daarnaast liggen er nog enkele buurtschappen op Texel, zoals Midden- en Zuid Eierland, Oost en 't Horntje.
De naam wordt doorgaans uitgesproken als Tessel. De bewoners heten Tesselaars. De naam wordt (vaak door niet-bewoners) ook uitgesproken als Teksel.

Geschiedenis
Texel heeft een rijke en dynamische geschiedenis. De eerste menselijke sporen en de eerste nederzettingen op Texel dateren uit het Mesolithicum (8000-4500 voor Christus). Het land werd toen nog niet door dijken beschermd, daarom waren deze nederzettingen te vinden op de hoger gelegen keileemopstuwingen die ontstaan zijn tijdens het Pleistoceen (1,8 miljoen jaar geleden tot 8000 voor Christus). De oudste bewoners konden geen dijken aanleggen. Zij vestigden zich op de opgestuwde keileemruggen, de hogere delen van het eiland. Later zijn hier de dorpen Den Burg, De Waal, Den Hoorn, Oosterend en De Westen ontstaan. Dit gebied wordt nu nog het 'Oude land van Texel' genoemd. Bij opgravingen werden vuurstenen werktuigen uit ongeveer 5000 voor Christus gevonden. Het gaat hier waarschijnlijk niet om permanente bewoning, maar om jagers die hier tijdelijk aanwezig waren. Enkele vondsten van fragmenten van steenhamers dateren uit het Neolithicum (ongeveer 2000 voor Christus). Tijdens de Bronstijd was er waarschijnlijk wel permanente bewoning. In Den Burg zijn resten gevonden van grafheuvels uit de midden-Bronstijd, ongeveer 1000 voor Christus. In het centrum van Den Burg worden nog altijd opgravingen gedaan. Vondsten uit de IJzertijd dateren van ongeveer 400 voor Christus tot de 2e eeuw na Christus, met een piek in de 2e eeuw na Christus. Deze vroege bewoning eindigde ongeveer 250 na Christus, waarschijnlijk door de zogeheten post-Romeinse transgressie, toen de zeespiegel steeg. In de 6e eeuw werd bewoning op de hoger gelegen gedeeltes weer mogelijk. In de buurt van Den Burg is een urnen grafveld uit de Merovingisch-Frankische tijd, ongeveer 600-650 na Christus gevonden.

De voortdurende werking van eb en vloed heeft grote invloed gehad op de vorming van de huidige Waddeneilanden. De Waddeneilanden zijn ongeveer 8000 jaar geleden ontstaan. De Noordzee liep toen vol en de zeespiegel steeg. Er vonden grote verplaatsingen van zand naar de kust plaatst. De wadplaten kwamen bij eb droog te staan en bij vloed stroomden ze onder. Door uitslijting van de geulen ertussen ontstonden zandplaten die niet meer onderwater liepen. Texel heeft een heel ander landschap dan de andere Waddeneilanden. In één van de laatste ijstijden bleef er een stevige keileemlaag achter op Texel. Op deze keileemafzettingen vestigden zich de eerste bewoners. Op deze ondergrond ontstond een ander landschap dan op de zanderige ondergrond van de andere eilanden.
Niet alleen Nederland heeft Waddeneilanden. De Waddenzee loopt vanaf Den Helder tot aan Esbjerg in Denemarken. Ongeveer 50 Waddeneilanden vormen een beschermende buffer tussen de Noordzee en het Waddengebied. De eilanden zijn voortdurend in beweging: ze 'wandelen' langzaam van west naar oost. Aan de oostkant ontstaan steeds grotere zandbanken en daarmee meer land, terwijl aan de westkant steeds een stukje van het eiland in de zee verdwijnt.

Tijdens de Allerheiligenvloed van 1170 werd Texel van het vasteland werd gescheiden. Texel werd toen een eiland. Het land was als gevolg van de ontginningen en ontwateringen ingeklonken en lager komen te liggen. Een tijdelijke opwarming van het klimaat zorgde voor grotere weersextremen en maakte het ingeklonken land kwetsbaar. Het Noord-Hollandse landschap werd ingrijpend gewijzigd door de catastrofale Allerheiligenvloed. Duizenden mensen kwamen om. Tijdens deze vloed ontstonden ook de eilanden Wieringen, dat later ingepolderd is, en Vlieland, en werden het huidige Marsdiep als zeestroom, en de huidige Waddenzee en de voormalige Zuiderzee gevormd.

De eerste bewoners vestigden zich op de keileemopstuwingen, de hoger gelegen delen in het landschap. Veel later ontstonden op deze hoger gelegen delen de dorpen Den Burg, De Waal, Den Hoorn, Oosterend en De Westen. De Westen was in de 13e eeuw het belangrijkste dorp van Texel. Het dorp stond via een slenk in verbinding met de Noordzee. Toen die in de 14e eeuw dichtstoof, trokken de bewoners naar Den Hoorn en De Koog. Het Torenhuis aan de Westerweg is het enig overgebleven huis van het dorp De Westen. De lagere delen van Texel liepen nog regelmatig onder water. Om de zee op afstand te houden, werden tussen de hoger gelegen delen dammen aangelegd, waardoor zowel een waterkering als een verbinding tussen de gebieden ontstond. Stukken land die alleen bij hoogwater onder liepen, werden bedijkt. Deze poldertjes werden destijds 'cooghen' genoemd. De uiterst lage dijkjes van die eerste inpolderingen verdwenen in de loop der tijd en maakten soms plaats voor wegen, zoals bijvoorbeeld het Oude Dijkje nabij De Koog. Op plaatsen waar de zee door de dijkjes brak, ontstonden de zogenoemde walen. Deze waterkolken, zoals Wegeswaal bij het Waalenburgerdijkje, zijn restanten van oude dijkdoorbraken. In het begin van de 17e eeuw werd de duinvorming actief bevorderd door het plaatsen van rietschermen en het planten van helm. Zo kon uiteindelijk het afzonderlijke eilandje Eierland aan Texel worden verbonden. Ook nu blijft de zee een bedreiging voor het Texelse duingebied. Door zware noordwesterstormen verdwijnen nog regelmatig tientallen, soms honderden meters duin in zee. Door middel van helmaanplant, strekdammen en zandsuppletie worden de duinen beschermd. Bij zandsuppletie wordt zand uit zee opgezogen en op het strand gespoten. Rijkswaterstaat voert sinds het eind van de jaren zeventig suppleties uit om kustafslag te voorkomen.

Texel speelde een belangrijke rol in de handelsreizen van de VOC. De schepen meerden voor vertrek af voor de Rede van Texel waar ze werden bevoorraad en wachtten op goed weer. Tot het einde van de 16e eeuw was de Nederlandse handel vooral gericht op de Oostzee. Goederen uit Indië werden gekocht van Portugese kooplieden. Zij leverden vooral via de haven van Antwerpen. Door de oorlog met Spanje kwam hier verandering in. Spanje en Portugal sloten een verbond en tegelijkertijd werd Antwerpen veroverd door de Spanjaarden. De aanvoer van producten uit het Verre Oosten stokte, waardoor plannen ontstonden om zelf 'op de Oost' te gaan varen. Het waren vooral kooplieden uit Zuid-Nederland, die zich na de val van Antwerpen in het noorden vestigden. Zij brachten het geld, de contacten en de kennis mee om een succesvolle Indiëvaart mogelijk te maken. De handelssteden stuurden ieder apart schepen naar de Oost. Van samenwerking was geen sprake. De concurrentie was zo hevig, dat de Staten-Generaal in 1602 ingrepen. Alle firma's die met de Oost handel dreven, dienden te fuseren tot één grote handelsonderneming. Dit werd de VOC. Dit was het begin van de Gouden Eeuw. Op grote schaal bracht de VOC kruiden, specerijen, katoen, zijde en porselein naar Europa. De VOC beheerste een groot aantal jaren alle contacten tussen Noordwest- Europa en Azië. De ondergang van de VOC in de tweede helft van de 18e eeuw heeft meerdere oorzaken. De belangrijkste is de maritieme overmacht van de Engelsen. Hierdoor raakte de republiek geïsoleerd. In 1799 ging de VOC failliet. De Rede van Texel was al in de 15e eeuw een begrip. Schepen vertrokken uit plaatsen aan de Zuiderzee en gingen op de Rede van Texel voor anker om bij gunstige wind uit te varen naar de Oostzeelanden, Frankrijk, Spanje, Portugal en later ook Oost-Indië. Vooral in de 17e en 18e eeuw was het een drukte van belang. Schepen werden geladen en gelost; Texelse loodsschepen en bevoorradingsbootjes voeren af en aan. Vooral het Texelse water uit de Wezenputten, dat lang houdbaar was, werd in grote hoeveelheden aan boord genomen.

In de 16e eeuw kreeg Texel zijn huidige omvang door de inpoldering van Eierland. Eijerland of Eyerland, dat tegenwoordig Eierland heet, zat tot de 13e eeuw vast aan Vlieland. Door het ontstaan van het Eierlandse Gat werd Eierland een zelfstandig eiland en in 1835 raakte Eierland met Texel verbonden: het Anegat slibde dicht en op deze zandbank werd een zanddijk aangelegd. Het noordelijker gelegen Eierland werd in de loop van een aantal eeuwen onderdeel van Texel. In 1630 werd de Zanddijk voltooid die beide Waddeneilanden met elkaar verbond. In 1835 richtte de uit Antwerpen afkomstige Nicolas Joseph De Cock samen met enkele andere heren een NV op die de kwelder tussen Eierland en Texel zou inpolderen voor agrarisch gebruik. In de nieuw aangelegde polder Eierland werd in 1836 ook een dorp gesticht dat aanvankelijk Nieuwdorp heette, maar dat later naar hem genoemd werd: De Cocksdorp. In 1846, 1847 en 1876 zijn de polders De Eendracht, de Prins Hendrikpolder en Het Noorden bedijkt.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Texel bezet en in gebruik voor de Duitse kustverdediging (Atlantikwall) en radaropsporing met een bezetting van ongeveer 400 Duitsers. Vijf jaar lang had Texel weinig hinder ondervonden van de Tweede Wereldoorlog. Er was een sterke Duitse bezetting, want overal waren bunkers gebouwd en honderden Texelse mannen waren naar Assen gedeporteerd. Het leven op Texel verliep relatief rustig. Op 6 februari 1945 was er een Georgisch infanteriebataljon naar Texel gekomen om een Kaukasisch bataljon af te lossen. Dit 822e Georgische Bataljon bestond uit 800 Georgische krijgsgevangenen van het oostelijk front. Toen de nederlaag van Duitsland zich aftekende, zette de legerleiding noodgedwongen troepen in die waren geformeerd uit krijgsgevangenen van het oostelijk front. Hiertoe behoorde ook het 822e Georgische infanteriebataljon dat naast de 800 Georgiërs ook uit 400 Duitsers bestond. Om aan de erbarmelijke omstandigheden tijdens hun krijgsgevangenschap te ontkomen, kozen veel Georgiërs min of meer noodgedwongen voor dienst in het Duitse leger. Anderen kozen er vrijwillig voor, in de hoop het communisme in hun vaderland te kunnen verdrijven. Toen het ernaar uit zag dat de Duitsers de oorlog zouden verliezen, vreesden de Georgiërs voor hun leven. De Sovjets beschouwden alle soldaten, vrijwillig of niet, als landverraders. In april 1945 kwamen de Georgische soldaten, die meevochten aan Duitse zijde, in opstand. Op 6 april zouden zij vertrekken om in Oost-Nederland te vechten tegen de geallieerden. De enige kans voor de Georgiërs om zich te rehabiliteren voor hun dienst in het Duitse leger was een opstand. Op 6 april om 01.00 uur 's nachts ging die opstand van start. Deze opstand stond onder leiding van de Georgische commandant Schalwa Loladze. In de vroege ochtend werden 450 Duitsers in hun slaap vermoord. In eerste instantie verliep de opstand gesmeerd. Maar op de Noord- en Zuidbatterij kregen de Georgiërs geen vat. De Duitsers stuurden versterking naar het eiland om de Georgische opstand de kop in te drukken. Uiteindelijk wisten de Duitsers na vijf weken bloedige strijd de Georgiërs te verslaan. In deze Russenoorlog kwamen 565 Georgiërs, 120 Texelaars en ongeveer 800 Duitsers om het leven. De schade aan Texelse eigendommen was enorm. Hoewel Duitsland zich op 5 mei 1945 al onvoorwaardelijk had overgegeven, duurde de oorlog op Texel nog tot 20 mei 1945. De Georgische Opstand wordt dan ook wel 'Europa's laatste slagveld' genoemd. Op de Georgische begraafplaats Loladze op de Hoge Berg is een groot deel van de gesneuvelde en gefusilleerde Georgiërs begraven. De 228 overlevende Georgiërs zijn naar Georgië teruggekeerd. De Duitsers werden eerst begraven op een gedeelte van de algemene begraafplaats in Den Burg. In 1949 gingen hun resten naar de Duitse militaire begraafplaats in Ysselsteyn, gemeente Venray.

Economie
De agrarische sector is belangrijk voor de Texelse economie. Landbouw is de tweede economische pijler van het eiland. De belangrijkste economische pijler is het toerisme. De schapenhouderij is één van de agrarische activiteiten op Texel. Ongeveer 15% van de Texelse bevolking is werkzaam binnen de agrarische sector op het eiland. Ruim 8.700 hectare grond op Texel wordt gebruikt voor akkerbouw, veeteelt, tuinbouw en bloembollenteelt. Er grazen twee en een half keer zoveel schapen op het eiland dan Texel aan inwoners heeft. De agrarische sector op Texel genereert jaarlijks ruim 60 miljoen euro aan omzet.
Texel heeft een totale oppervlakte van ongeveer 4.200 hectare is grasland, 3.500 hectare akkerbouwgrond en ruim 500 hectare is bloembollengrond inclusief tuinbouw. Daarnaast is er nog ongeveer 10 hectare boomgaard. Belangrijke gewassen voor de Texelse akkerbouw zijn: pootaardappelen, industrieaardappelen, gerst en suikerbieten.
Texel heeft ongeveer 450 hectare bollengrond, waarop krokussen, narcissen, tulpen, hyacinten en lelies worden geteeld. Het is heel erg onbekend, dat Texel grote bloembollenvelden heeft. In het voorjaar geven de bloembollen een kleurig accent aan het Texelse landschap. In de zomer worden de meeste bollen gerooid, gedroogd en op grootte gesorteerd. Vervolgens worden ze geëxporteerd naar landen over de hele wereld. Duitsers, Engelsen, Japanners en Amerikanen zijn goede klanten van de Texelse bollenboeren.
Een kleine oppervlakte van de landbouwgrond wordt gebruikt voor de teelt van groenten, zoals winterbloemkool, wortelen, uien, knolselderij, erwten en witte en groene asperges. Op een aantal bedrijven wordt zachtfruit, zoals pruimen, aardbeien, druiven en bessen, geteeld. Tussen Den Burg en De Koog bevindt zich een wijngaard. Ook worden appels en peren geteeld. Het fruit is terug te vinden in veel Texelse producten, bijvoorbeeld in het aardbeienijs.

Texel telt 11.200 stuks vee, waarvan 4.400 melkkoeien, 4.250 stuks jongvee en 2.550 mestvee. Het verwerken van de melk gebeurt op het vasteland. Het aantal schapen dat op Texel wordt gehouden bedraagt ongeveer 14.000, met in de meimaand 17.000 lammeren. De Tesselaar is een Texels schapenras. Het Texelse lams- en schapenvlees staat bekend om zijn goede kwaliteit. Op Texel wordt van de melk op traditionele wijze schapenkaas gemaakt. De schapenwol levert niet veel op. Een schaap wordt elk jaar geschoren, maar het scheren kost meer dan dat de wol van het dier oplevert. Op Texel lopen overigens niet alleen Texelse schapen. Er zijn ook andere rassen met zijn eigen kwaliteiten te vinden, bijvoorbeeld Friese melkschapen, Swifters en Flevolanders.

Texel is het enige Nederlandse Waddeneiland met een eigen vissersvloot. De vloot bestaat uit 11 Noordzeekotters en 8l garnalenkotters. De garnalenvissers vissen alleen op de Waddenzee. De belangrijkste vissoorten die worden gevangen zijn de platvissoorten tong en schol. De kotters vertrekken vanuit Oudeschild. De gevangen vis gaat naar visveilingen / visafslagen langs de kust.

Toerisme is een belangrijke bron van inkomsten op Texel. Meer dan 100 jaar geleden werd heel aarzelend een nieuwe bron van inkomsten aangeboord. Nu is toerisme booming business. Rond 1900 kwamen de eerste gasten en daarvoor waren nette kamers nodig. In Den Burg werd in 1896 het eerste hotel gebouwd, dit is nu De Lindeboom. In 1908 werd in de duinen van De Koog het Badhotel gebouwd. Dit was de aanzet tot de ontwikkeling van De Koog als populaire badplaats.
Toeristen weten Texel heel goed te vinden. In 2016 kwam reisgids Lonely Planet met zijn jaarlijkse top-10 van must sees in Europa. Op nummer 9: Texel. Ongerepte duinen, wildreservaten, dennenbossen, en dus ook nadrukkelijk die 'heerlijk verlaten witte stranden'. 'Prachtig en nog redelijk onontdekt' oordeelden de Lonely Planet-experts over Texel. Maar de kritiek neemt ook toe: wordt het niet té druk. Jaarlijks bezoeken ongeveer 900.000 toeristen Texel, waarvan 62% uit Nederland, 34% uit Duitsland en 3% uit België komen.
Er zijn maatregelen genomen om te voorkomen dat de rust eraan gaat, of dat natuurwaarden worden aangetast. De gemeente heeft een beddenmaximum van 45.000 bedden ingesteld. Het getal van 45.000 bedden is omstreden, want de hotels, huisjes, caravans, tenten en chalets vallen hieronder, maar de bed and breakfasts tellen ze al niet mee en ook Airbnb is sterk in opmars. Ook deze bedden tellen ook niet mee met het maximaal aantal bedden en ook het aantal mensen die in hun boten in de jachthaven verblijven, tellen niet mee.
Een groot deel van de toeristen komt voor de natuur en de stilte. Naast duinen, strand en bos heeft Texel een groot poldergebied. Al die verschillende biotopen hebben hun eigen flora en fauna. Dat is ook de reden dat Texel zoveel verschillende vogels telt. Dit trekt ook veel bezoekers.
Kerngebieden voor het toerisme zijn De Koog en De Cocksdorp.

Eten & drinken
Texel heeft vele restaurants, terrasjes en cafés. Op culinair gebied heeft Texel veel te bieden. Texel is bekend om zijn wereldberoemde Texelse lamsvlees, schapenkaas en kruidenbitters, verse asperges, vis, garnalen en verrukkelijke oesters. In alle zeven Texelse dorpen zijn goede restaurants van ieder prijsniveau en met een gevarieerde menukaart. Voor verse vis kunt u terecht in de haven van Oudeschild. Vanuit de visrestaurants op de haven hebt u een mooi uitzicht op de kotters die vrijdags binnenlopen na een week op zee. Een andere leuke plek om te lunchen of dineren is in een Texels strandpaviljoen.

Texels bier heeft naam gemaakt. Verschillende soorten Texels bier hebben landelijke prijzen behaald en veel restaurants en cafés aan 'de overkant' serveren Texels bier. Als u op het eiland bent, is het leuk om Texels bier te proeven en mee te gaan met een rondleiding. Tijdens de rondleiding bezoekt u onder andere het roodkoperen brouwhuis, de vergistingsruimte, de lagerkelder en de bottelarij. Na afloop kunt u in het proeflokaal genieten van vier verschillende Texelse bieren die voor u in speciale proefglaasjes worden geschonken. De Texelse bierbrouwerij is de grootste en bekendste brouwerij van het eiland. Uit deze brouwerij komt onder andere de beroemde Skuumkoppe. Deze brouwerij staat tussen Den Burg en Oudeschild. Naast het koperkleurige ‘Skuumkoppe’ worden hier nog negen andere soorten bier geproduceerd, zoals witbier, dubbel, tripel en bock.
Ook op Landgoed De Bonte Belevenis wordt bier gebrouwen, in bierbrouwerij De Boei. Hier worden soorten moet de namen als De Noorderzon, Windkracht 10, Dichte Mist, Loodsbier en Zuidwester geproduceerd.

Texel is ook bekend om zijn likeuren. Bekende namen zijn Juttertje, Kees Boontje, Wadloper, Tesselschade, Ronselaertje en Best Tessels Spul. Het Juttertje is een stevig drankje dat bestaat uit 14 kruiden. Het Juttertje is inmiddels één van de populairste drankjes van het eiland. Het Strender Stropertje is een kruidendrank dat getrokken is uit karamel. In het wijnhuis in Oosterend worden in de kelder 30 smaken gemaakt. In deze kelder worden de likeuren gebotteld, etiketten gedrukt en voorraden verpakt. Bekende namen zijn NX, Texelse Jongen, Texels Oorlam en Gortbuker.

De Vereniging Voor Texelse Producten Promotie zet zich al meer 30 jaar in voor Echt Texelse Producten. De focus ligt op kwaliteit en duurzaamheid. De aangesloten leden zijn gevestigd en produceren of verwerken iets specifieks Texels.

Dorpen
Texel heeft zeven dorpen en zeven musea. Het grootste dorp is Den Burg. Den Burg ligt midden op het eiland. Badplaats De Koog ligt in het westen van Texel en in het noorden ligt De Cocksdorp. Aan de oostkant van Texel liggen havenplaats Oudeschild en vissersdorp Oosterend. Den Hoorn ligt het meest zuidelijk en De Waal ligt net ten oosten van Den Burg. De zeven dorpen van Texel hebben allemaal hun eigen sfeer. De dorpen worden omringd door heel veel natuur. Ook buiten de ongeveer 40 officiële natuurgebieden bezit Texel een enorme vogelrijkdom en bijzondere planten, en er wonen op het eiland net zoveel schapen als mensen. Ook treft u overal op het eiland overblijfselen aan van de roerige geschiedenis van Texel.

• De Cocksdorp
De Cocksdorp staat bekend om de vuurtoren en de zeehonden. Westelijk van De Cocksdorp liggen de vakantieparken. Voor voetgangers is er vanaf paal 33 een veerdienst van Texel naar Vlieland. Bij het vliegveld van Texel is het Oorlogs- en Luchtvaartmuseum gevestigd.
• De Koog
De Koog is de badplaats van Texel. Het is een gezellig dorp met vele terrasjes, winkeltjes en restaurants. De Koog is omringd door natuurschoon en biedt veel mogelijkheden voor een strandbezoek of een fietstocht door de bossen. Rond De Koog kunt u Ecomare en Schipbreuk- en Juttersmuseum Flora bezoeken.
• De Waal
Het plaatsje De Waal ligt centraal op Texel. Dit is het kleinste dorp op Texel. Volgens volksverhalen leven de Sommeltjes op de Sommeltjesberg, niet ver van De Waal. Een bezienswaardigheid in De Waal is het Cultuurhistorisch Museum Texel.
• Den Burg
Den Burg is het grootste dorp van Texel. Hier woont ongeveer de helft van het totaal aantal inwoners van Texel. Den Burg maakt met zijn middeleeuwse ronde stratenpatroon de indruk van een stadje. In het centrum is de Oudheidkamer gevestigd. Het centrum van Den Burg is rond een Nederlands Hervormde Kerk opgebouwd. Tussen Den Burg en Oudeschild kunt u de Erebegraafplaats Hoge Berg Texel bezoeken.
• Den Hoorn
Den Hoorn ligt aan de zuidkant van Texel. Den Hoorn heeft met oude straatjes en een prachtige kerk.
• Oosterend
Oosterend ligt aan de oostkant van Texel. Hier is visserij is een belangrijke bron van inkomsten voor inwoners van het dorp. Ten noorden van Oosterend staat de grote poldermolen Het Noorden.
• Oudeschild
Oudeschild is een plaats in het oosten van Texel. Oudeschild is bekend vanwege de haven, voor recreatievaartuigen en vissersschepen. Het Kaap Skil Museum bevindt zich in Oudeschild. Oudeschild is de thuishaven van de Texelse vissersvloot. U kunt vanuit de haven een boottocht op de Waddenzee maken.

In de deel Plaatsen vindt u uitgebreide informatie over de dorpen en de bezienswaardigheden op Texel.

Natuur
Texel bestaat voor ongeveer de helft uit natuurgebied. Het grootste deel van de natuurgebieden (ongeveer 4.300 hectare) ligt in Nationaal Park Duinen van Texel. De natuur op en rond Texel is uniek. U vindt nergens op een beperkte oppervlakte zoveel verschillende, rijke en diverse landschappen als op Texel. Texel heeft polders, brede en uitgestrekte zandstranden, duinen en graslanden, heide, bos, kwelders, een gemengd loof- en dennenbos, het wad, maar ook weide- en akkergebied, glooiend terrein en polders. Hier komen planten- en vogelsoorten voor die elders in Nederland niet voorkomen. Nergens anders in Nederland ziet u zoveel verschillende vogelsoorten. Dankzij die variatie in landschappen vinden de vogels hier allemaal hun eigen voedsel en broedgebied. En door de ligging van Texel komen trekvogels hier massaal aan om op krachten te komen tijdens hun wereldreis. Texel heeft ongeveer 40 fantastische natuurgebieden waar u wandelend of fietsend kunt genieten van de omgeving.

De harde kern van het eiland wordt gevormd door de Hoge Berg. De Hoge Berg ligt tussen Oudeschild en Den Burg. Het is een lage stuwwal met hoogste punt op 15 meter boven NAP. Ondanks de bescheiden hoogte kunt u vanaf hier het hele eiland overzien. Rond de percelen liggen zogenaamde tuunwallen, walletjes die uit plaggen zijn opgebouwd. Ze vormen samen met de glooiingen van het gebied een fantastisch landschap. Op een helling van de Hoge Berg liggen het Doolhof, een bosje uit 1764, en de Zandkuil, Nederlands eerste insectenreservaat.

De Slufter is een gebied binnen de brede duinketen aan de noordwestkant van het eiland. Het gebied is vol kreken en geulen. Het gebied staat in open verbinding met de Noordzee. Dat is in 1629 ontstaan na de aanleg van de 'Zanddijk' tussen het Oude Texel en Eyerland en verschillende mislukte pogingen westelijk hiervan de duinenrij te sluiten. Bij vloed loopt een deel van De Slufter onder water en bij eb loopt het water door de geulen weer terug naar zee.

Vanaf de veerhaven in het zuiden van Texel loopt een onafgebroken brede duinstrook langs de westkant van het 30 kilometer lange eiland naar de noordpunt bij de vuurtoren. Vanaf de veerboot heeft u links al uitzicht op de Mokbaai, ook wel 'de Waddenzee in het klein' genoemd. Deze baai grenst aan het jungle-achtige duingebied De Geul, met de grootste lepelaarkolonie van Nederland. Via de Horsmeertjes komt u bij de uitgestrekte zandplaat De Hors. Richting het noorden ligt De Bollenkamer. De Westerduinen grenzen aan het Texelse bos De Dennen. Via de Bleekersvallei komt u bij het Duinpark dat bij Ecomare hoort. Het Alloo staat bekend om zijn orchideeënpracht. In de Seeting ligt het hoogste punt van Texel: de Seetingsnol, een hoge duintop met uitkijkpunt. Als u De Koog gepasseerd bent, verbreden de duinen zich weer in De Nederlanden en De Muy. Het unieke natuurgebied De Slufter wordt regelmatig overspoeld door de zee. Aan het eind van de Eierlandse Duinen arriveert u bij de vuurtoren. Nationaal Park Duinen van Texel beheert de zuidpunt van Texel, het gebied De Duinen tussen Den Hoorn en De Koog, De Dennen, De Slufter en De Muy. Als u bij de Eierlandse Duinen nog even 'de hoek' van het eiland omgaat, kunt u heerlijk wandelen in de vogelrijke Robbenjager. Nog veel meer vogels ziet u langs de Waddenzee. Dicht bij de veerhaven kunt u vanaf de weg de vele broedvogels in De Petten bekijken. Langs de waddendijk ligt vanaf de Molenkolk een serie binnendijkse brakke natuurgebiedjes die een toevluchtsoord vormen voor vogels en bijzondere planten. Na Oudeschild komt u langs de Ottersaat, De Zandkes, het Wagejot bij Oost en Vogelweid De Bol. Natuurgebied Utopia is een weiland dat enkele jaren geleden is teruggegeven aan de natuur; met groot succes, want het trekt jaarlijks vele duizenden broedvogels. Rond Den Hoorn in het zuiden bloeien in mei grote bollenvelden.

De natuurgebieden op Texel hebben elk hun kenmerkende planten. Op de strandvlaktes groeien biestarwegras en zeepostelein, de eerste duinvormers. In de zeereep vindt u helm, blauwe zeedistel en zeeraket. In de jonge duinvalleien, groeien veel zeldzame planten, zoals parnassia en orchideeën. De oudere duinen zijn met heide begroeid, en er staat ook klokjesgentiaan en zonnedauw. In de Mokbaai, de Slufter en de op de Schorren groeien kwelderplanten zoals zeekraal en lamsoor.

Texel is een geliefd oord voor vogelliefhebbers. Een ervaren vogelaar kan op een goede dag soms wel honderd verschillende soorten waarnemen. In het voorjaar broeden vooral in de duingebieden ongeveer 80 verschillende vogelsoorten. In totaal zijn op Texel ongeveer 300 vogelsoorten waargenomen. De Muy is de broedplaats van de oudste lepelaarkolonie van Nederland. Andere opvallende vogelsoorten op Texel zijn de dwergstern en de velduil. De zilvermeeuw komt er in grote aantallen voor.

Vanwege de geïsoleerde ligging van het eiland is de flora minder gevarieerd. Op Texel leven hermelijnen, bruine ratten, vijf muizensoorten (waaronder noordse woelmuis), konijnen, hazen, kleine amfibieën als kikkers (bruine kikker en heikikker), rugstreeppadden en watersalamanders. De vos komt op Texel niet voor. Vlinders op Texel zijn o.a. de atalanta, distelvlinder, Sint-jacobsvlinder, duinparelmoervlinder en het groentje. Op Texel zijn duizenden insectensoorten waargenomen. De variatie in natuurgebieden zorgt voor veel soorten insecten. Tijdens een insectentelling op Texel werden maar liefst 1.117 soorten waargenomen, zoals 543 soorten kevers, 279 soorten wantsen en 424 soorten vlinders. Op de teldag werden ook nieuwe soorten roofvliegen en zweefvliegen gevonden, vier soorten kakkerlakken, en zeggesteekmieren die alleen uit Limburg bekend waren. Op Texel komen ook nog 81 soorten spinnen voor.

In de deel Natuurgebieden vindt u uitgebreide informatie over de natuurgebieden op Texel.

Strand
Texel heeft de meeste zonuren van Nederland. Vooral in het voorjaar en de zomer schijnt op Texel de zon veel vaker dan op het vasteland. Hier valt gemiddeld veel minder regen. Dit is te danken aan de invloed van het zeewater en de opklaringen die zich overdag boven grotere eilanden vormen. Op satellietbeelden kunt u daardoor vaak zien hoe buien precies een bochtje om Texel heen maken.
Het Texelse strand is ruim dertig kilometer lang en ligt aan de westzijde van het eiland. Het begint bij de zuidpunt met een uitgestrekte zandvlakte: De Hors en loopt door tot de Cocksdorp. Zeer rustige stranden vindt u ter hoogte van De Slufter en De Muy. Aan de Noordzeekant mag u bijna overal zwemmen. Alleen tussen paal 31 tot 33 is zwemmen verboden in verband met sterke stroming.
Bij de bewaakte stranden zijn strandpaviljoens voor een hapje en een drankje. Texel heeft in totaal 12 strandpaviljoens. Deze strandpaviljoens vindt u rond de officiële strandafslagen. Dit zijn van zuid naar noord: Paal 9, Strandpaviljoen Paal 12, Strandpaviljoen 15 (die in de volksmond Westerslag wordt genoemd), Paal 17 en Paal 17 aan zee, Paal 19, Paal 19 half, Paal 20, Paal 21, Paal 28 en Paal 33 Kaap Noord.
Aan de oostkant liggen de strandjes bij laag water verborgen in de holte van de dijk. Het water is hier veel rustiger dan aan de Noordzeekust.
Texel is het enige Nederlandse Waddeneiland waar u een strandhuisje kunt huren. Er staan bij de meeste strandslagen een paar honderd kleine, van hout gemaakte huisjes aan de voet van de duinenrij. De strandhuisjes zijn per dag, per week of zelfs voor het hele zomerseizoen te huren. Ligstoelen, een tafeltje, een bezem en een parasol behoren tot de vaste inventaris. Strandhuisjes kunt u bij de strandafslagen 9, 12, 15,17, 20, 21 en 28 huren.
In de winterperiode (tussen 1 september en 1 maart) mogen honden op alle stranden van Texel loslopen. In de zomerperiode (tussen 1 maart en 1 september) moeten honden op de bewaakte stranden aan de lijn, maar op de onbewaakte stranden mogen ze het hele jaar loslopen.
In de zomer zorgen op een groot aantal strandslagen goed opgeleide badmeesters ervoor dat u veilig kunt zwemmen in de gemarkeerde gedeeltes. Houdt wel goed de vlaggen van de badmeester in de gaten. Bij de strandslagen 19, 20 en 21 nabij De Koog en afslag 28 bij De Cocksdorp is de Texelse Reddingsbrigade van de Koninklijke Nederlandse Bond voor het redden van drenkelingen actief. De badmeesters van het Utrechtse Studenten Corps bewaken paal 9, 12, 15 en 17.
Op Texel zijn twee officiële naaktstranden, in het zuiden vlak voor het Hoornderslag bij paal 9 en in het noorden voor het Krimslag bij paal 28.
De stranden op Texel zijn per fiets of per auto goed te bereiken. De stranden bij Paal 9, 12, 15, 17, 20, 21, 28 en 33 beschikken over ruime parkeerterreinen. Reist u per openbaar vervoer dan is vooral het strand bij Paal 20 in De Koog goed te bereiken. Vanaf de bushalte in het centrum van De Koog is het strand op steenworp afstand.

Fietsen
Texel is het fietseiland bij uitstek. Het eiland heeft ruim 140 kilometer aan fietspaden Er zijn op het eiland vele routes uitgezet.
U kunt uw eigen fiets meenemen of een fiets huren bij een van de vele fietsverhuurders op het eiland. De Texelse fietsverhuurders verhuren naast gewone fietsen ook tandemfietsen en elektrische fietsen. Ook is er een ruime keuze aan fietsen voor kinderen, fietsen met een kinderzitje en zogenaamde 'cabby's'. Een cabby heeft voorop een zitting voor twee kinderen en een maxi-cosi-aansluiting.
Bij de meeste fietsverhuurders is bij pech onderweg een telefoontje genoeg. De fiets wordt opgehaald en u krijgt een vervangende fiets mee.
Op Texel is een Fietsroutenetwerk uitgezet. Dit houdt in dat u een route fietst, door bordjes te volgen van het ene genummerde knooppunt naar het andere genummerde knooppunt. U bepaalt zelf uw route en het aantal kilometers. Op infopanelen langs de route en op de Kaart van Texel staan de nummers van de fietsknooppunten aangegeven. U kunt van tevoren zelf uw route samenstellen. U bepaalt zelf op welk knooppunt u wilt beginnen en stippelt op internet, met behulp van de Kaart van Texel of met het Fietsknooppuntenkaartje, een route uit en noteert in de juiste volgorde de nummers van de knooppunten en u kunt op pad. Het is een kwestie van nummers volgen.
Op Texel is een ATB-route dwars door bosgebied De Dennen aangelegd. Deze ATB-route is bijna 8 kilometer lang. Het is een technisch moeilijke route door de korte en scherpe bochten. De paadjes zijn vaak hobbelig en smal, met af en toe een diepe kuil of laaghangende tak. Ook liggen er enkele zandheuvels op de route. De ATB-route begint op de parkeerplaats bij het Turfveld aan het Westerslag. De route wordt met houten paaltjes met daarop een fiets en de tekst ATB aangegeven.

Wandelen
U kunt op Texel heel goed wandelen. Texel heeft meerdere wandelroutes door bos, duinen en over het strand. In Nationaal Park Duinen van Texel zijn veel bewegwijzerde routes die door gekleurde paaltjes worden aangeven. Binnen het Nationaal Park liggen natuurgebieden als De Hors, De Muy en De Slufter. Hier kunt u schitterende wandelingen maken. De beginpunten van de wandelingen zijn vaak bij een parkeerplaats. Hier staan informatieborden waarop de lengte van de routes is aangegeven. Bovendien vindt u hier bakjes met informatiefolders. Staatsbosbeheer geeft deze folders uit met algemene informatie over de verschillende gebieden en beschrijvingen van wandelroutes en fietsroutes. Er zijn folders over De Geul en Bollekamer, De Dennen, de natuurpaden Seeting en De Mient, De Muy en De Slufter, Eierland en De Hoge Berg. Deze folders zijn gratis en hebben een handige kaart, met daarop alle wandelroutes. Tijdens het broedseizoen van de vogels op Texel, van 1 maart tot 1 september, kunt u volop wandelen op Texel. Om de vogels in deze periode rust te gunnen, zijn enkele wandelroutes afgesloten en moeten honden worden aangelijnd. Buiten het broedseizoen bieden kunt u ook in deze gebieden, de groene paden, hele mooie wandelingen maken. De meeste groene paden zijn vanaf 1 augustus weer beschikbaar. Vanaf 1 maart tot 1 september moeten honden in het hele Nationaal Park Duinen van Texel, inclusief het strand van De Hors, aangelijnd zijn. Op de speelweiden in de bossen van Texel moeten honden altijd aangelijnd blijven.
Op Texel kunnen langeafstandswandelaars hun hart ophalen met meerdere routes.

Winkelen
Op het eiland kunt u goed winkelen. Op Texel zijn veel kwaliteitswinkels.
In Den Burg vindt u de meeste winkels, van kleine winkeltjes tot internationale ketens. Het is hier relaxt en Den Burg heeft gezellige straatjes en is overzichtelijk. Elke maandagochtend is er een warenmarkt in het centrum van Den Burg. In de VVV-winkel in Den Burg kunt u informatiedrukwerk, parkeervignetten en veel andere Texelartikelen kopen.
In de Dorpsstraat in De Koog kunt u terecht voor uw strandbenodigdheden, kampeerspullen en sportkleding, kleding en woonaccessoires. Na het shoppen kunt u uitrusten op één van de vele terrasjes in het centrum van De Koog. In De Cocksdorp heerst een echt vakantiesfeertje. In en om het dorp vindt u een aantal uitgebreide speciaalzaken.
Op en rond de haven van Oudeschild zijn diverse grote winkels, meest speciaalzaken.

In vrijwel elk dorp vindt u één en soms meerdere supermarkten en delicatessenwinkels voor al uw boodschappen. In alle dorpen is een supermarkt, er is één uitzondering en dat is De Waal, hier bevindt zich geen supermarkt.
Den Burg: Jumbo en Albert Heijn
De Koog: Jumbo en Lidl
Den Hoorn: Spar
Oudeschild: Spar
Oosterend: Spar
De Cocksdorp: Plus Supermarkt

In de zomermaanden kunt u op Texel voor de markt op veel plekken terecht.
Maandagochtend: weekmarkt in Den Burg
Maandagmiddag: rommelmarkt in Den Hoorn
Dinsdagmiddag en -avond in juli en augustus: braderie in De Koog
Woensdagochtend en -middag in juli en augustus: themamarkt in Den Burg
Donderdagmiddag en -avond in juli en augustus: Durper markt in De Cocksdorp
Donderdagmiddag en -avond in juli en augustus: Hoornder Donderdag en Stoepenmarkt in Den Hoorn
Vrijdagochtend en -middag in juli en augustus: Havenmarkt in Oudeschild
Tweede en vierde zaterdag in augustus: Strender markt (rommelmarkt) in Oosterend

In De Koog is het elke zondag koopzondag. Ook Den Burg kent koopzondagen maar niet elke week.

Cultuur
• Ouwe Sunderklaas
Elk jaar wordt op 12 december Ouwe Sunderklaas gevierd. Dit is een restant van het Sinterklaasfeest vroeger werd gevierd. In alle dorpen op Texel wordt 'gespeuld', een bepaald plaatselijk nieuwsfeit van het afgelopen jaar wordt nagespeeld en in een bepaald daglicht gesteld. De speulers zijn niet te herkennen omdat ze gemaskerd zijn. Er wordt de hele nacht met veel drank gefeest.
• Luilak
Luilak wordt elk jaar op de zaterdag voor Pinksteren gevierd, net als elders in Noord-Holland. De jongeren wekken vanaf ongeveer 4 uur 's nachts de ouderen. De jeugd trekt de dorpen in en begint daar kabaal te maken. Manieren om de ouderen uit bed te krijgen zijn belletjetrekken, met zeep de ramen bekladden en door de brievenbus schreeuwen. Het feest heeft door vandalisme een slechte naam gekregen, maar het is van oorsprong een vredelievend, Germaans feest. Het feest had tot doel om het begin van de lente te vieren.
• Meierblis
De meierblis wordt elk jaar op 30 april aangestoken. Meierblis zijn grote vuren van afval- en snoeihout die aan het begin van de avond worden aangestoken. Vooraf aan het ontsteken van het grote vuur worden eerst diverse kleinere vuren gebouwd. Dit gebeurt met behulp van het hout van de meierblis. Sommigen poffen in dit vuur aardappels of smelten marshmallows. De meierblis is een restant van een Germaans (de Walpurgisnacht) gebruik om met vuren de geesten van de winter te verdrijven en de komst van de lente en het licht te vieren.
• Sint-Maarten
Sint-Maarten wordt elk jaar op 11 november gevierd. De kinderen gaan met een lampion in de hand langs de huizen, er wordt aangebeld en een liedje gezongen, de bewoner beloont daarna de kinderen met snoep, fruit of kleingeld.
• Texelse schapen
Texel word ook wel het schapeneiland genoemd. Texel heeft ongeveer net zoveel schapen als inwoners. Van beide leven er een kleine 14.000 op het eiland. In het voorjaar komen daar nog eens ongeveer 17.000 lammetjes bij. Texel heeft een eigen schapenras, de Texelaar. De schapenhouderij op Texel is kleinschalig en extensief, met veel aandacht voor het welzijn van de dieren. Het doel is het fokken van slachtlammeren met een goede vleeskwaliteit. Daarnaast zijn de schapen leveranciers van schapenkaas en Texelse wol producten.

• Schapenboeten
De schapenboeten, ('boet' = schuur) zijn net middendoor gezaagde en daarna van voren dichtgespijkerde boerenschuren. Het zijn gewone opslagplaatsen. Bij harde wind, regen en sneeuw geven de schapenboeten luwte voor de schuilende dieren. De schapenboet is heel makkelijk te herkennen in het agrarische landschap. Verspreid over het oude land van Texel zijn schapenboeten gebouwd. Deze schuurtjes hebben een karakteristiek uiterlijk: drie zijden hebben een schuin dak en de vierde zijde is recht. De rechte zijde is altijd aan de luwe zijde, dus het oosten gebouwd, want westenwinden overheersen op Texel. Het dak is bedekt met riet of dakpannen en de relatief lage muren, hebben kleine raampjes. Een schapenboet bestaat van binnenuit een houten vierkant. De gemetselde muren zijn relatief laag, zonder of met kleine raampjes. Het dak is bedekt met riet en/of dakpannen. De platte kant heeft een rechtopstaande gemetselde en/of houten wand tot aan de nok. De schapenboet werd gebruikt als opslagplaats voor hooi en gereedschap. Verspreid over Texel zijn er nog ongeveer 80 boeten. 28 van deze boeten staan op de gemeentelijke monumentenlijst staan.
• Tuunwallen
Een tuunwal is een van plaggen gemaakte afscheiding tussen twee percelen grond. Tuunwal is een dialectwoord dat vaak wordt vertaald als 'tuinwal'. Een typische tuunwal is ongeveer 1 meter hoog en 1 meter breed. Tuunwallen worden opgebouwd uit gestapelde graszoden van het naastliggende land. Op kleigrond bestaat een tuunwal van 1 meter hoog uit 8 lagen. Plaggen werden gebruikt, omdat er weinig geschikt hout was om afscheidingen te maken. De tuunwallen bestaan uit bodemmateriaal. Ze hebben een andere waterhuishouding dan het omliggende land, waardoor er andere plantensoorten op voor kunnen komen. De droge vegetatie zorgt ervoor dat de wallen een lichtere, 'gele' kleur hebben en zo contrasteren met de vochtige weilanden. Op de tuunwallen groeien soms zeldzame planten. Tuunwallen worden nu beschermd, de oude tuunwallen worden onderhouden en er worden nieuwe aangelegd. Vooral op Texel is het tuunwallenlandschap goed bewaard.

Cijfers
Texel is goed bereikbaar: 60 minuten van Amsterdam en 20 minuten varen vanuit Den Helder
Lengte Texel: 25 kilometer
Breedte Texel: 8 kilometer
Lengte fietspaden: 140 kilometer
Lengte wandelpaden: 225 kilometer buiten het broedseizoen, 140 kilometer in het broedseizoen.
Lengte strand: 30 kilometer
Oppervlakte natuurgebieden: 5.300 hectare (Nationaal Park Duinen van Texel is ongeveer 4.200 hectare, daarbuiten beheren Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten nog andere natuurgebieden).
Aantal dorpen: 7
Aantal musea: 7
Texel heeft veel verschillende soorten accommodaties: hotels, B&B's, vakantiehuisjes, villa's, landhuizen, kamperen, chalets, ingerichte tenten, kamperen bij de boer en yurts (Mongoolse nomadententen).

Adressen
VVV Texel
Emmalaan 66
1791 AV Den Burg
Telefoon: 0222 – 314 741
E-mail:
Website:

Het VVV-kantoor is van maandag t/m vrijdag geopend van 09.00-17.30 uur, op zaterdag van 09.00-17.00 uur en op zondag is het VVV-kantoor gesloten m.u.v. koopzondagen; tijdens koopzondagen is de winkel geopend van 12.00-16.00 uur.

TESO
Koninklijke N.V. Texels Eigen Stoomboot Onderneming
Pontweg 1
1797 SN Den Hoorn
Telefoon: 0222 - 36 96 00 (24 uur)
Infolijn voor dienstregeling/tarieven: 0222 – 369 691
Fax: 0222 – 369 659
E-mail:
Website:

Het hoofdkantoor is van maandag t/m donderdag van 08.00 - 16.30 uur en op vrijdag van 08.00 tot 14.30 uur geopend.

Texelhopper
Reijer Keijserstraat 12
1791 AX Den Burg
Telefoon: 0222 – 784 000
E-mail:
Website:

Vervoer naar Texel
Als u uw auto in Den Helder laat staan, kunt u uw auto gratis op het parkeerterrein naast de terminal parkeren. Om dit parkeerterrein te bereiken, volgt u de route 'P Texel', 'Afhalen + Wegbrengen'. Het parkeerterrein is niet bewaakt. Mocht dit terrein vol zijn, dan kunt u ook in de omgeving parkeren. Houdt rekening met een wandeling van 10 minuten. Het parkeerterrein van het nabijgelegen Marinemuseum is niet openbaar, hier geldt een wegsleepregeling.
Voor een drankje, snack of belegd broodje kunt u op het veerhaventerrein terecht bij cafetaria 'Bij de boot'. Deze cafetaria is dagelijks geopend van 09.00 uur tot en met de laatste afvaart. In de terminal is een speciale wachtruimte voor voetgangers. Hier zijn ook (invaliden)toiletten, koffie- en snoepautomaten.

Sinds 1907 onderhoud Texels Eigen Stoomboot Onderneming de veerdienst tussen Den Helder en Texel. TESO kent ruim 3.100 aandeelhouders, hiervan is het grootste gedeelte Texelaar. Het doel van de TESO: het verzorgen van een goede, betaalbare bootverbinding tussen Texel en de vaste wal. De kwaliteit van de dienstverlening en een stabiele verbinding staan voorop.
De TESO is op initiatief van de Texelse huisarts Adriaan Wagemaker opgericht. Het startkapitaal werd bijeengebracht door de Texelaars zelf. Iedere inwoner van Texel kreeg de gelegenheid om financieel deel te nemen. Er werden aandelen van 5 en 25 gulden verhandeld. Met een aandelenkapitaal van 75.000 gulden ging TESO de concurrentie aan met de Alkmaarse rederij Bosman. Deze firma verzorgde destijds de bootdienst. Veel Texelaars waren ontevreden over zijn boten, het beperkte aantal afvaarten en de tarieven. In 1909 won de TESO de strijd om de veerdienst: Bosman verkocht zijn bedrijf toen aan de Texelse onderneming.
De oorspronkelijke haven voor de TESO was Oudeschild. Vanaf de begin jaren '60 werd er gespeculeerd over een haven op ’t Horntje, de zuidpunt van het eiland. De overtocht zou een half uur korter duren. Vanaf 1962 vertrokken de TESO-schepen vanuit de nieuwe haven 't Horntje.
In 2005 is de Dokter Wagemaker in de vaart genomen en sinds 2016 is de Texelstrooom, een nieuw, modern en zuinig schip, het vlaggenschip van TESO.

Vanaf Den Helder is er elk uur een afvaart van 06.30 t/m 21.30 uur. De boot vertrekt op het halve uur. Vanaf Texel is er elk uur een afvaart van 06.00 t/m 21.00 uur. De boot vertrekt op het hele uur. Op zon- en feestdagen is de eerste afvaart 1 of 2 uur later, afhankelijk van het seizoen.

De overtocht tussen Den Helder en Texel duurt ongeveer 20 minuten. Op drukke dagen verhoogt TESO de frequentie van de afvaarten. U kunt geen plaats reserveren voor de veerboot. Alle tickets zijn geldig voor een retourovertocht. Op de terugreis (Texel-Den Helder) wordt er niet gecontroleerd en hoeft u uw ticket niet te laten zien. De afstand tussen Den Helder en Texel is 4.200 meter. De gemiddelde snelheid tijdens een overtocht is 20 kilometer per uur, oftewel 11,5 knopen.

U kunt uw ticket vooraf kopen via de TESO website of u schaft een ticket aan bij één van de loketten op de veerhaven in Den Helder. Daarvoor kunt u met alle typen voertuigen terecht bij onze lokettisten, waar u zowel contant kunt betalen als met pinpas of creditcard. Voetgangers kunnen ook bij een van de drie ticketautomaten terecht. Bij de ticketautomaten die voor de terminal staan is het niet mogelijk om met contant geld te betalen. Heeft u uw ticket gekocht via het internet, bij een ticketautomaat of reist u met een TESO-pas, dan hoeft u niet achter een eventuele rij bij het loket aan te sluiten, maar kunt u gebruik maken van de drie elektronische toegangspoorten in de terminal. Op vrijdag tot en met maandag geldt een hoger tarief dan op overige dagen.

Tijdens de bootreis kunt u genieten van het uitzicht over het Marsdiep en de Waddenzee. Met mooi weer kunt op de zonneterrassen zitten. In de salon bevinden zich een buffet en zijn de toiletten. Aan boord van de Texelstroom en de Dokter Wagemaker is een Texelshop met Texelse producten en souvenirs aanwezig. Voorzieningen aan boord zijn: buffet, toiletten en invalidentoiletten, Texelshop, liften, snoep-, koffie- en ijsautomaten, 360° uitzicht, draadloos internet, AED, algemene informatie over de overtocht en spelletjes voor kinderen.

Vanaf 1907 hebben 15 eigen schepen de overtocht tussen Texel en de vaste wal verzorgd. De schepen werden in de loop van de tijd steeds groter. Het nieuwste schip, de Texelstroom, heeft een capaciteit van 340 personenauto’s en 1.750 passagiers per afvaart en de Dokter Wagemaker heeft een capaciteit van 300 personenauto’s en 1.750 passagiers per afvaart. De Texelstroom is sinds eind 2016 het vlaggenschip van TESO. De Dokter Wagemaker was van 2006 tot en met 2016 het vlaggenschip van TESO. De boot is vernoemd naar de Texelse huisarts en tevens oprichter van TESO.

Op de veerhaven van Texel is een groot parkeerterrein vlak voor het gebouw van de fietsverhuurder. Een tweede parkeerterrein bevindt zich achter het TESO-kantoor. Op beide terreinen kunt u gratis parkeren. Voor de overtocht naar Den Helder hoeft u geen ticket meer te kopen, want alle tickets zijn retourtickets.
De veerhaven Texel beschikt over diverse voorzieningen, zoals een wachtruimte, toiletten, fietsverhuur, taxi’s, een fietsenstalling, een restaurant en een snackbar met terras. Vanaf Texel is er elk uur een afvaart van 06.00 t/m 21.00 uur. De boot vertrekt op het hele uur. Op zon- en feestdagen is de eerste afvaart 1 of 2 uur later, afhankelijk van het seizoen.

Bij het treinstation in Den Helder stapt u in buslijn 33 naar de veerhaven. De Connexxionbus van het station Den Helder naar de veerboot is gratis. Deze bus vertrekt om 12 minuten over het hele uur en sluit aan op de boot. Bij het loket van Connexxion in Den Helder of bij de buschauffeur kunt u voor € 3,-- een Texelhopperkaartje kopen. Bij aankomst op de veerhaven in Den Helder kunt u zonder een vervoerbewijs te tonen in de bus naar het treinstation stappen. U verlaat de veerboot aan de rechterzijde en loopt naar de gelegen bushalte. De bus sluit aan op de vertrektijden van de trein. Reizigers wordt gevraagd om zo snel mogelijk naar de bus lopen en vlot in te stappen bij één van de drie geopende deuren.

Vervoer op Texel
Reizigers voor Den Burg of De Koog kunnen gebruikmaken van de vaste buslijn 28/828. Connexxion (lijn 28 en 828) rijdt met grote bussen op vaste tijdstippen en via een vaste route naar Den Burg en De Koog. Alle andere bestemmingen bereikt u met de kleine Texelhopper busjes.
Buslijn 28/828 rijdt dezelfde route terug. Een buskaartje kost € 3,--. Op buslijn 28 en 828 kunt u sinds 2017 ook betalen met uw OV-chipkaart. Ook met uw OV-chipkaart betaalt u de vaste ritprijs van € 3,--.
Het Texelse busstation bevindt zich aan de rechterkant. U kunt het kaartje al in Den Helder kopen of bij de buschauffeur van de grote bus op Texel.
De OV-chipkaart kunt u alleen op de grote bus gebruiken. Er zijn op het eiland wel diverse oplaadpunten voor de OV-chipkaart.

Als uw bestemming niet aan de route van buslijn 28 ligt, stapt u in een kleiner Texelhopperbusje. U moet minstens een uur van tevoren uw plek reserveren. Als u vanaf de vaste wal (Den Helder) een busje op Texel reserveert, is 30 minuten van te voren reserveren voldoende. Bij het reserveren moet u uw bestemming op Texel opgeven en als u bij de veerhaven opstapt ook vertellen dat u bij de veerhaven instapt. Dit kan telefonisch of via de website van Texelhopper. Voordat u een Texelhopper busje reserveert, moet u eerst een kaartje kopen. Op de reeds gekochte kaartjes staat een code die u bij telefonisch reserveren doorgeeft. Op deze website kunt u uw kaartjes digitaal bestellen of u kunt uw kaartje aan het Connexxionloket in Den Helder kopen. In het havengebied, zowel in Den Helder als op Texel, zijn geen kaartjes te koop. Op de kleine busjes zelf worden geen kaartjes verkocht. De kleine Texelhopperbussen rijden tussen de 130 haltepalen.
Per rit betaalt u op Texel € 3,-- per persoon, ongeacht de afstand die u aflegt. Ook zijn er dagkaarten die € 7,50 per kaart voor een dag onbeperkt reizen en gezinskaarten, die één dag geldig zijn voor een gezin van twee volwassenen en drie kinderen (van 4 t/m 11 jaar), zijn voor € 17,50 te koop. Dag- en gezinskaarten zijn op werkdagen geldig vanaf 09.00 uur en op feestdagen, zaterdag en zondagen de hele dag.

Vanaf 1 januari 2017 geldt van maandag tot en met zaterdag van 09.00 tot 18.00 uur in alle dorpen en bij alle strandslagen op Texel betaald parkeren. Het Texel e-vignet hebt u nodig om te parkeren. U koopt uw vignet online en via de parkeerautomaten. Contant geld bij de parkeerautomaat is niet meer mogelijk. Voor een los kaartje betaalt u bij de parkeerautomaat € 2,50 per uur. U kunt een Texel e-vignet aanschaffen voor een dag, week of jaar. Een Texel e-vignet kost € 7,50 per dag, € 15,-- per week of € 20,-- per jaar. Dit gaat op kenteken. U voert online uw kenteken in. Het e-vignet is een digitaal parkeerbewijs en betalingsbewijs. U krijgt geen sticker, pas of kaart. De handhavers scannen op kenteken en zien voor welke periode u een Texel e-vignet hebt aangeschaft.

Texel is bij uitstek een fietseiland. Texel heeft 140 kilometer fietspad, die u langs de mooiste plekjes voert. Aan fietsverhuurders geen gebrek. Bij de boot, in alle dorpen en op diverse vakantieparken kunt u (elektrische) fietsen huren.

Texel heeft een eigen luchthaven, Texel International Airport. Er vinden rechtstreekse vluchten van en naar het buitenland plaats. Dit zijn geen (geregelde) lijndiensten. Het vliegveld wordt nu vooral gebruikt door de recreatieve luchtvaart, waaronder ook parachutespringen, rondvluchten en zakenluchtvaart. Het vliegveld wordt ook gebruikt voor les-, politie-, kustwacht- en inspectievluchten. Bij de inspectievluchten worden vanuit de lucht de bruinvissen, zeehonden, vogels en eenden geteld.

 

Volg JTravel op Facebook, Instagram, Twitter, Pinterest en Bloglovin’.

 

Bewaar op Pinterest