Pieterskerk in Leiden

De Pieterskerk bestaat al 900 jaar. De kerk staat in het centrum van Leiden. De twee sleutels van de apostel Petrus zijn het symbool van Leiden en ontsluiten symbolisch de hemelpoort en de wereld. Jezus zei in het Mattheüs Evangelie tegen Petrus: 'Ik zal u de sleutels geven van het Koninkrijk der hemelen'. Hieraan heeft Leiden haar wapen en haar bijnaam Sleutelstad te danken. Deze symboliek komt terug in het gebruik van de Pieterskerk. Vroeger was dit een katholieke kerk en later een protestante kerk. Nu is de kerk in gebruik als multifunctionele ruimte voor evenementen. De bibliotheek van de Pieterskerk is nu een café en museumwinkel.

Ligging
De Pieterskerk ligt in het centrum van Leiden.

Geschiedenis
De huidige vorm kreeg de kerk in de 15e eeuw. De Pieterskerk is laatgotische stijl gebouwd. Al in 1100 stond in het midden van de kerk een kapel van de graven van Holland. Zij hadden hun residentie in Leiden. In 1121 is de kapel verbouwd. Er zijn helaas geen afbeeldingen van deze kapel bewaard gebleven.
De bestemming van de kerk veranderde. De kerk werd een parochiekerk en in 1300 vervangen door een groter gebouw. De toren werd in fasen gebouwd en was 110 meter hoog, inclusief de houten spits van 35 meter. De kerk werd te klein en er werd een nieuwe kerk gebouwd. De bouw van deze kerk duurde maar liefst 180 jaar.
Het grondplan van de nieuwe kerk was een Latijns kruis. Eerst werd het koor gebouwd. Deze werd om het oude koor gebouwd, dit om de kerkdiensten gewoon door te laten gaan. Het koor werd in 1412 gewijd. Het schip was het volgende deel van de kerk dat werd gebouwd. In eerste instantie werd er slechts één zijbeuk gebouwd. De zijbeuken werden in 1450 verdubbeld.
De kerk had vanaf 1500 zijn huidige vorm. De toren van de kerk stortte in 1512 in en deze is nooit herbouwd. De ruimte waar de toren had gestaan werd onderdeel van de kerk. Twee zuilen uit het dwarsschip zijn verwijderd om de bogenreeks naar de westmuur mogelijk te maken. De hoogte van het dwarsschip werd gelijkgetrokken aan het schip van de kerk.
In 1566 vond de beeldenstorm plaats. Er werden veel vernielingen aangericht. Het schilderij 'Het laatste oordeel' van Lucas van Leyden, werd gered. Het origineel is te zien in Museum de Lakenhal. In de Pieterskerk hangt een kopie. De kerk in Leiden kwamen in handen van de protestanten. De eerste protestantse kerkdienst vond in oktober 1572 plaats. Het interieur werd versoberd.
Op 12 januari 1807 werd de kerk tijdens de ramp met het kruitschip zwaar beschadigd. Alle glas-in-loodramen waren kapt en de omliggende huizen waren kapot. Alleen de huizen aan de kant van het koor zijn bewaard gebleven. De andere huizen zijn gesloopt.
De ramen van de kerk dateren uit de 19e eeuw. Er is één uitzondering, het raam achter het koor. Deze dateert uit 1940. Deze is gewijd aan Filips van Marnix van Sint-Aldegonde en Prins Willem van Oranje.
De laatste restauratie van de kerk dateert uit het begin van deze eeuw.

Bezienswaardig
De kerk is 81 meter lang, 40,40 meter breed en 29 meter hoog.

In de kerk zijn verschillende graftomben, grafstenen en gedenktekens, zoals het grafmonument van hoogleraar en medicus Herman Boerhaave, predikant John Robinson, de leider van de Pilgrims tijdens hun verblijf in de stad Leiden, schilder Gerard Dou, Filips van Marnix van Sint-Aldegonde, de secretaris van Willem van Oranje en Carolus Clusius, hij werd in 1594 hoogleraar in de kruidkunde aan de universiteit werd en leidde in die tijd de Hortus Botanicus. Ook het familiegraf van schilder Rembrandt van Rhijn bevindt zich in de Pieterskerk.

De rouwborden in de kerk waren een alternatief voor een monument. Het zijn zwartgeverfde houten borden met naam, titel en wapenschild van de overledene en de geboorte- en sterfdatum. De rouwborden werden op de gevel van het sterhuis opgehangen en later in de kerk waar de overledene werd begraven opgehangen. Er hangen in de Pieterskerk verschillende van deze rouwborden.

Het koorhek dateert uit 1410 en is het oudste koorhek van Nederland. De eiken balkenconstructie rond de koperen spijlen dateert uit dateren uit ongeveer 1410. De andere onderdelen van het hek en de decoraties zijn later toegevoegd. Op het koorhek hangt het Tien Geboden bord.

De kansel dateert uit 1532. De preekstoel is laatgotisch. Het brede, achtkantige klankbord is gebouwd in renaissancestijl en in 1604 toegevoegd.

In de doopkapel hangt een laat 16e eeuwse koperen kroonluchter. Deze kroonluchter is zesarmig. U ziet hier drie voluten met soldatenkopjes en op elke arm een bloemmotief met bladeren. Bovenop zit een duif, deze verbeeldt de Heilige Geest.

Het schilderij 'Het laatste oordeel' van Lucas van Leyden. Dit is een reproductie. Het origineel hangt in Museum de Lakenhal. Het schilderij laat scènes uit het Bijbelboek Openbaringen zien. Aan de linkerzijde worden de gelukzaligen de hemel binnengeleid en rechts wacht de hel der verdoemden. Aan de buitenkant van de luiken zijn Sint-Pieter en Sint Paulus afgebeeld. Deze apostelen hebben in hun brieven naar de komst van het Laatste Oordeel verwezen.

Het prinsessenraam werd in 2011 gemaakt om de prinsessen Amalia, Alexia en Ariane te eren.

De Pieterskerk heeft twee bijzondere orgels: het Van Hagerbeer Orgel en Engels Thomas Hill orgel.
Het Van Hagerbeer orgel is in 1446 gebouwd. Dit orgel bestaat uit 100 pijpen. Het orgel behoort tot de oudste nog klinkende orgelpijpen in de wereld. Het orgel is genoemd naar vader en zoon Galtus en Germer van Hagerbeer. Dit waren in de 17e eeuw de beroemdste Hollandse orgelbouwers die in 1638 de renovatie van het orgel ter hand namen.

Het Engelse Thomas Hill orgel is in 1990 gekocht. Dit orgel is afkomstig uit de St. John the Evangelist kerk in Brownswood Park/Londen. Het orgel werd in 1883 gebouwd en is nog in originele staat.

De kerkmeesterkamer is in 1648 gebouwd. Het interieur dateert uit de 17e en 18 eeuw. In de kamer is een grote schouw voorzien van houtsnijwerk en bladgoud en een houten plafondgewelf bezaaid met familiewapens van kerkmeesters.

Overige informatie
• In de Pieterskerk worden regelmatig concerten, congressen, diners, feesten, ontvangsten, symposia en tentoonstellingen gehouden. Voor een kleine vergadering is de monumentale Kerkmeesterskamer beschikbaar.
• In de kerk is een Mayflower Escaperoom ingericht. Deze spannende uitdaging met puzzels en raadsels duurt 60 minuten.
• Er worden regelmatig rondleidingen gegeven.
• De ingang van de kerk is via het Pieterscafé.
• In de kerk worden per jaar nog een aantal kerkdiensten gehouden, zoals de Dankdienst voor Leidens Ontzet op 3 oktober.

Entree
Volwassenen: € 4,-- per persoon.
Bij twee personen krijgt u er een gratis informatieboekje bij. Deze kost los € 2,--.

Openingstijden
De Pieterskerk is van maandag t/m zondag van 11.00-18.00 uur geopend.

Adres
Pieterskerk
Kloksteeg 16
2311 SL Leiden
Telefoon: 071 – 512 43 19
E-mail:
Website:

Voor meer foto's van de Pieterskerk in Leiden, zie: Foto's Pieterskerk.

 

Volg JTravel op Facebook, Instagram, Twitter, Pinterest en Bloglovin’.

 

Bewaar op Pinterest