Tulpomania wandeling

Ik vind het heerlijk om te struinen door de leuke straatjes en om hofjes te bekijken. Thuis had ik een wandeling samengesteld dat een combinatie is van de Tulpomania route en een hofjesroute. Daarnaast heb ik een paar maanden geleden een artikel gelezen in het blad Kampioen van de ANWB over de Warmoesstraat en de Schagchelstraat, de zogenoemde 'Gouden Straatjes'. Deze twee straatjes heb ik geïntegreerd in mijn eigen gemaakte route. Met deze route en uitleg in de hand ben ik mijn eigen tempo langs de bezienswaardigheden gelopen. Ik heb de St. Bavokerk, het Frans Hals Museum en verschillende hofjes bezocht. Dat zijn de hoofdredenen voor een bezoek aan Haarlem. Onderweg kom ik in gesprek met een bewoonster van de stad en zij vertelt me dat er nog een paar hofjes zijn in de Witte Herenstraat, die ik niet op mijn route had staan. Ook deze hofjes heb ik bezocht. Ik heb genoten van de historie van de stad met zijn schitterende huizen, het Frans Hals Museum en de St. Bavokerk die ik heb bezocht en de leuke hofjes, elk met zijn eigen uitstraling. Ik wil absoluut nog een keer terug naar Haarlem, dit keer om meer van de in totaal 22 hofjes die de stad kent te bezoeken. Ik heb tijdens deze route 8 van de 22 hofjes bezocht.

Dit is de Tulpomania wandeling:
Het begin van mijn wandelroute van deze dag is de Grote Markt in het centrum van Haarlem.

Op de Grote Markt zijn een paar panden die direct opvallen:
• De St. Bavokerk. Zie voor meer informatie en foto’s de artikelen St. Bavokerk en Foto’s St. Bavokerk. Een blikvanger zijn de winkeltjes gevestigd in de huisjes die tegen de kerk zijn aangebouwd. Aan de noordzijde van de kerk ligt de voormalige vishal. Nu bevinden zich hier vooral expositieruimtes en kleine winkeltjes.

• Aan de Grote Markt is op nr. 17 de Hoofdwacht. Dit is tussen de Lepelstraat en de Grote Houtstraat vanaf de St. Bavo Kerk. De Hoofdwacht stamt uit 1245. Het is een van de oudste stenen monumenten in Haarlem en fungeerde tot 1350 als stadhuis van de stad. Vanaf 1350 is de Hoofdwacht onderdak geweest voor verschillende belangrijke Haarlemse families, drukkerijen, winkels en bierkelders. In 1755 kocht de gemeente het oude raadhuis als wachtgebouw voor de schutterij en de naam Hoofdwacht was geboren.
• Tegenover de Hoofdwacht staat het standbeeld van Laurens Janszoon Coster. Het standbeeld van Laurens Janszoon Coster houdt sinds 1856 het reilen en zeilen van de Grote Markt goed in de gaten. Loutje is, volgens de Haarlemmers, de uitvinder van de boekdrukkunst. Wetenschappers hebben dat inmiddels weerlegd. Maar dat feit zal Haarlem nooit doordringen.
• Het Stadhuis stamt uit 1370. De vleugel met de vijf schoorstenen werd in 1630 door Lieven de Key toegevoegd. De toren van het stadhuis is een verhaal apart. Die werd tussen 1465 en 1468 gebouwd en in 1772 wegens algehele bouwvalligheid weer afgebroken. Blijkbaar werd het ontbreken van de toren ten langen leste toch als een gemis ervaren, want pas in 1913 is hij, aan de hand van oude afbeeldingen weer herbouwd. De trap leidt naar de Gravenzaal. Dit is de duurste trouwlocatie van Haarlem.
• De Jansstraat 64 ten noorden van de St. Bavo Kerk was vroeger een herberg. De herberg was eigendom van Teunis Dirksz Mes, zelf een bloemist. In de herberg hoorde men bijvoorbeeld waar een specifieke bol ter verkoop werd aangeboden en werd informatie gegeven over de laatste prijzen. De herbergiers waren veelal zelf ook betrokken bij de tulpenhandel als koper en verkoper. In Haarlem waren 11 eigenaren van herbergen die zichzelf als bloemist omschreven. Het wapen van de Toelast is nog altijd zichtbaar op de gevel.
• De Lepelstraat is een klein straatje naast de Vleeshal dat is vernoemd naar de familie Lepel die hier een huis bezat. Aangrenzend aan deze straat bevond zich in de Middeleeuwen de Groentemarkt.
• De Vleeshal (= nu Museum de Hallen) bevindt zich op nr. 18. Het gebouw uit 1602 is een goed voorbeeld van de renaissance architectuur van de stadsbouwmeester Lieven de Key. Het gebouw is rijk versierd met natuurstenen ornamenten, zoals ossenkoppen en schapenkoppen. Nu is het gebouw een expositieruimte.

Vervolg uw weg door de Warmoesstraat.
De Warmoesstraat en de Schagchelstraat zijn de 'Gouden Straatjes'. De naam verwijst naar de Gouden Eeuw waarin Haarlem een belangrijke handelstad was. Veel ambachtslieden hadden hun winkels in de smalle straten rondom de Grote Kerk. Eén van de mooiste en oudste straten is de Warmoesstraat met in het verlengde de Schagchelstraat. Vanuit de Lepelstraat loopt u zo de Warmoesstraat in. Als u de straat inloopt, vergeet dan niet om ook naar de grond te kijken. De Warmoesstraat heeft prachtige bestrating van klinkers en kinderkopjes. In de stoepen bij de entree van de winkels zijn afbeeldingen in de bestrating te zien die verwijzen naar de winkels die er vroeger zaten. Zo duidt een schaar op een kleermaker, de weegschaal staat symbool voor een kruidenier en het anker halverwege de straat verwijst naar de touwslagerij die hier ooit zat. De Warmoesstraat wordt ook wel het modestraatje genoemd vanwege de mooie boetieks die er zijn gevestigd.
Wat de Sagchelstraat zo leuk maakt, zijn de ambachtelijke, ouderwetse winkels.

Loop via de Schagchelstraat terug tot hoek met Warmoesstraat en ga daar naar rechts de Anegang op.
Op de hoek met de Kleine Houtstraat ziet u een chocolaterie. Het pand van chocolaterie Pierre, was in de 17e eeuw het woonhuis van de schilder Salomon van Ruysdael. Hij is vooral bekend geworden om zijn landschappen en een aantal van zijn schilderijen zijn te bewonderen in het Frans Hals Museum.

Sla rechtsaf de Kleine Houtstraat in. Hier woonde de beroemde schilder Frans Hals. Uit archiefstukken blijkt dat hij hier in ieder geval in het jaar 1642 woonde, maar het is niet met zekerheid te zeggen in welk huis. Frans Hals is vooral bekend geworden door zijn levendige schuttersstukken en de vele portretten die hij van tijdgenoten maakte. Veel van zijn werk is te zien in het Frans Hals Museum.

Sla linksaf de Helmbrekersteeg in. Dit is een zijsteeg van de Kleine Houtstraat. Hier was schilderes Judith Leyster vaak te vinden. In deze steeg had zij haar atelier. Leyster is vooral bekend geworden doordat zij als vrouwelijke schilder succes had met haar genrestukken en als enige vrouw lid was van de Haarlemse schildersgilde. In de 17e eeuw was het afbeelden van tulpen mateloos populair. Tulpen werden geschilderd om aan te kunnen tonen hoe de kleuren eruit zagen. Veel schilders uit die tijd, waaronder ook Judith Leyster, schilderde tulpen. In 1643 zijn een aantal van die afbeeldingen gebundeld in het Tulpenboek van Judith Leyster. Dit boek wordt nu door het Frans Hals Museum tentoongesteld. De tulpen werden in de meeste gevallen op vellum geschilderd. Dit materiaal was zeer kostbaar en hierdoor werden tulpportretten ook echt als kunstwerken gezien.

Loop de Helmbrekersteeg door tot aan het Spaarne en vervolgens rechtsaf langs Spaarne de Turfmarkt volgen tot aan Kampervest. En volg de Kampervest langs de Gasthuisvest naar Groot Heiligland.

Op Groot Heiligland 62 is het Frans Hals Museum gevestigd. U kunt eventueel een bezoek brengen aan het Frans Hals Museum. Zie voor meer informatie en foto's de artikelen Frans Hals Museum en Foto's Frans Hals Museum. Toen ik hier in mei 2017 was, werd hier een speciale bloemententoonstelling gehouden. Voor deze tentoonstelling waren de zalen en gangen van het museum versierd met verse bloemstukken en boeketten in bijzondere vazen en potten. Speciaal voor deze tentoonstelling zijn enkele vazen gemaakt door studenten van de Rietveld Academie.

Voorbij het Frans Hals Museum is het Groot Heiligland zijn oude panden met gevels te zien. Het Groot Heiligland heet zo naar de vele kloosters, die hier vroeger stonden. In deze straat is ook het voormalige St. Elisabeth Gasthuis te vinden. Boven de toegangspoort ziet u een reliëf, dat een zieke in de lappenmand uitbeeld. Tegenover het Frans Hals Museum staan de provenierswoningen. Dit zijn twaalf identieke huisjes waar zogenaamde proveniers woonden. Proveniers ontvingen, tegen betaling, onderdak en verzorging van het gasthuis, nu aanleunwoningen genoemd.

Loop via de Reavelingsteeg en heel klein stukje Klein Heiligland door de Cornelisssteeg naar de Grote Houtstraat.

Op de Grote Houtstraat nr. 140 kunt u het Proveniershof bekijken. De beschrijvingen en foto's van de verschillende door mij bezochte hofjes vindt u in de artikelen Hofjes en Foto's Hofjes.

Na uw bezoek aan het Proveniershof loopt u door tot aan de Kerkstraat en via de Kerkstraat loopt u naar de Nieuwe Kerk.
De Nieuwe Kerk bevindt zich op het Nieuwe Kerksplein. Deze kerk dateert uit 1645. De architect was Jacob van Campen. Het was de eerste hervormde kerk van de stad. Daarvoor stond hier één van de 20 kloosters die Haarlem destijds telde. De toren voor de kerk is van Lieven de Key. Deze kerk wordt ook nog steeds gebruikt. In de wintermaanden is deze kerk een uitvalsbasis voor de gemeenteleden van de protestante kerk van de centrumwijk Haarlem. Zij kerken in de zomer in de St. Bavokerk, maar omdat deze kerk in de winter niet warm is te krijgen, wordt er gedurende de wintermaanden uitgeweken naar de Nieuwe Kerk.

Vanuit het Nieuwe Kerksplein loopt door de Lange Annastraat tot aan het Hofje van Guurtje. Deze is ongeveer op de hoek met de Korte Gierstraat gevestigd.

Als u dit hofje hebt bezichtigd, loopt u verder de Lange Annastraat uit tot aan de Breestraat en gaat vervolgens rechtsaf de Breestraat in. Op de kruising Lange Boogaardstraat, Lange Raamstraat, Drapeniersstraat en Korte Wolstraat is de Vijfhoek. In de wijk 'De Vijfhoek' herinneren alle straatnamen aan de bloeiende lakenindustrie uit de Gouden Eeuw. Wanneer u midden op de kruising staat ziet u dat er vijf straten op dit punt uitkomen. Hieraan ontleent de wijk zijn naam. Loop na uw bezoek terug door de Breestraat en vervolgens naar de Tuchthuisstraat, hier is het Brouwershofje. Dit hofje heb ik niet bezocht, dit omdat ik de toegangsdeur niet open kreeg.

U loopt verder door de Tuchthuisstraat tot aan de hoek Botermarkt en gaat daar naar rechts. Op de Botermarkt nr. 9 is het Bruiningshofje gevestigd. Dit is als u de Tuchthuisstraat uitkomt aan de overkant halverwege de Botermarkt. U moet hier misschien even zoeken, want u loopt de ingang zo voorbij. De ingang is verborgen achter een hek. Ik heb hier in elk geval heel erg gezocht en was bijna verder gelopen, toen ik alsnog het hek zag. Ik had in mijn beschrijving nl. geen huisnummer staan.

Na een bezoek aan dit hofje loopt u terug naar de Tuchthuisstraat en slaat dan rechtsaf de Barrevoetstraat in voor het Hofje van Loo.

Als u dit hofje hebt bezocht loopt u door naar de Gedempte Voldersgracht en sla daar rechtsaf naar de Jopenkerk.

Op de Gedempte Voldersgracht 2 is de Jopenkerk gevestigd. Dit is een Grand Café/Restaurant die in de voormalige Jacobskerk is gevestigd. Deze kerk werd in 1910 als Vrijzinnig Hervormde Kerk gebouwd. Sinds 2010 wordt in de Jopenkerk bier gebrouwen. De naam Jopen is afgeleid van vaten met een inhoud van 112 liter. In deze vaten werd vroeger het bier uit Haarlem over het Spaarne vervoerd en door de hoge kwaliteit werd het zelfs in het buitenland gedronken.

Vanaf de Jopenkerk loopt u de Zuiderstraat in. Hier is op nr. 12 het Zuiderhofje gevestigd. Alleen op Monumentendagen is dit hofje geopend. Ik heb even snel naar binnen kunnen kijken, omdat ik dit hofje aan het zoeken was en er toevallig net een bewoonster naar buitenkwam. Met haar toestemming heb ik even naar de tuin mogen kijken. Maar helaas mocht ik niet verder de tuin in lopen.

Vanaf het Zuiderhofje loopt u een stukje naar rechts, tot aan de Achterlangs. Via de Achterlangs loopt u naar de Raaks, waar u linksaf slaat tot aan de Korte Zijlstraat. Hier loopt u onder een paar huizen door (dit is een 1-richtingsverkeerstraat). U steekt schuin de Zijlstraat over en dan arriveert u in de Witte Herenstraat. Hier zijn het Coomanshofje (die niet toegankelijk is, maar wel een mooie poort heeft), het Frans Loenenhofje en aan de andere kant van de Lutherse Kerk is het Luthershofje gevestigd.
De hofjes zijn, mits toegankelijk, te bezichtigen van 10.00 – 17.00 uur.

Ik ben daarna teruggelopen naar de Zijlstraat en zo naar de bushaltes op de Gedempte Oude Gracht om de bus naar huis te nemen. Dit was een heerlijke dag en zeker de moeite van nog een bezoek waard, want zoals gezegd Haarlem telt 22 hofjes en ik heb er maar 8 van gezien.

 

 

Volg JTravel op Facebook, Instagram, Twitter, Pinterest en Bloglovin’.

 

Bewaar op Pinterest