Logo van JTravel.nl
Search
Close this search box.

Oudeschild

Tijdens mijn 10-daagse vakantie in 2017 op Texel verbleef ik in Hotel Beatrix in De Koog. Ik huurde een fiets, waarmee ik vanuit De Koog het hele eiland verkende. In dit artikel vertel ik u alles over Oudeschild.

Inhoudsopgave

Oudeschild

Het vissersdorp Oudeschild (Tessels: ‘Skil’) heeft ongeveer 1.400 inwoners. De naam is een afleiding van het Friese schil ‘kleine schelp’. Oudeschild is dé Texelse havenplaats. Het vissersdorp is de thuishaven van de Texelse vissersvloten, de opstapplek voor rondvaart- zeehonden- en garnalentochten en pleisterplaats voor pleziervaarders. Oudeschild is ook de plek om gebakken of gerookte vis of zoute haring te eten. Oudeschild heeft een gezellige haven, knusse straatjes met fraaie trapgeveltjes en een museum. Het dorp ademt VOC- en handelsgeschiedenis. Buiten Oudeschild, aan het Skillepaadje, liggen, de voet van de Hoge Berg, de Wezenputten.

Ligging

Oudeschild ligt achter de hoge deltadijk aan de oostkant aan de Waddenzeekant van Texel.

Geschiedenis

Oudeschild heeft een spannende geschiedenis. Op de Rede van Texel, voor de kust van Oudeschild, werden in de 17e eeuw door de kapiteins van de koopvaardijvloot en de commandeurs van de zeilende marine grote zeilschepen voor anker gelegd. Er werd hier gewacht op een gunstige wind om vaak lange reizen te beginnen, om oorlog te voeren, handel te drijven of op ontdekkingsreis te gaan. Er gebeurden weleens ongelukken met de schepen die hier voor anker lagen. Dit gebeurde vooral tijdens stormen. Een voorbeeld hiervan is de ramp op Kerstavond 1593. Toen sloegen tijdens een hevige storm enkele schepen van hun ankers en sleepten daarbij vele andere schepen mee. Bijna 200 schepen gingen toen ten onder.

Oudeschild ontstond aan het begin van de 17e eeuw. Voor de Rede van Texel lagen de VOC-schepen voor anker. Deze schepen zorgden voor handel en welvaart. Vaten met drinkwater werden met kleine bootjes door de Skilsloot vanaf de waterputten bij buitenplaats Brakestein naar de wachtende schepen op de Rede van Texel getransporteerd. Het water uit de waterputten was vanwege zijn lange houdbaarheid erg gewild. In 1780 kreeg Oudeschild een eigen haven. De grote schepen gingen voor die tijd op de rede voor anker en de kleine schepen meerden aan de dijk af. Later werd iets noordelijker langs de waddendijk een tweede dorp gebouwd. Dit vanwege de drukte. Nieuweschild is later weer afgebroken. Het oorspronkelijke dorp heet sinds die tijd Oudeschild.

In de 19e eeuw werd het Noordzeekanaal aangelegd en werd een Rijksloodsdienst ingesteld. Deze twee zaken veroorzaakten een achteruitgang van Oudeschild en leidden tot het totale verval van Nieuweschild. De huizen in Nieuweschild werden afgebroken. In 1890 kwam de visserij op, Oudeschild had toen al 170 blazers (houten vissersschepen) geregistreerd. De N.V. TESO (Texels Eigen Stoomboot Onderneming) maakten een vergroting van de haven noodzakelijk. De Noorderhaven werd aangelegd. Oudeschild de thuishaven van de Texelse vloot Noordzeekotters. Deze liggen in de weekenden in de vissershaven afgemeerd.

Bezienswaardigheden in Oudeschild

Oudeschild telt 29 rijksmonumenten en 5 gemeentelijke monumenten.

Kaart van Oudeschild op Texel

Museum Kaap Skil

Museum Kaap Skil heeft een schitterend entreegebouw. Het gebouw valt op door het bijzondere design. Hier vinden regelmatig exposities plaats. Het museum laat u het maritieme heden en verleden van Texel zien. Thema’s zijn de Rede van Texel, onderwaterarcheologie, VOC, de TESO, de jutterij, visserij en het reddingswezen. Op het museumterrein staan twee monumentale 19e eeuwse graanpakhuizen, een wierschuur, een reddingsbotenhuis, een aantal karakteristieke panden, zoals timmermanshuizen, een smederij, een vissershuis en een bakkerij. De monumentale molen De Traanroeier is van ver buiten Oudeschild te zien. Binnen in het entreegebouw ziet u het pronkstuk van het museum: een 18 meter lange en 4 meter brede maquette van de Rede van Texel. Deze Rede is tot in detail nagebouwd en laat het schouwspel van tientallen schepen voor de kust van Texel zien. In het museum komt u alles te weten komen over de Verenigde Oost-Indische Compagnie. In de huisjes, winkeltjes en werkplaatsen zijn regelmatig demonstraties, zoals visroken, smeden en touwslaan.

De smederij in het Kaap Skil Museum in Oudeschild

Lees meer: Museum Kaap Skil

Haven

Oudeschild is de thuishaven van de vloot Texelse Noordzeekotters. De boten liggen in de weekenden in de vissershaven afgemeerd. De Texelse vissersvloot telt nog ongeveer 30 kotters. De vissers zijn als ze in het weekend aan wal zijn, vaak bezig met het boeten van netten en het plegen van onderhoud. Oudeschild heeft ook een haven voor de pleziervaart. Deze haven heeft 250 ligplaatsen en heeft alle faciliteiten, zoals walstroom, sanitair en wasmachines. Ook is er een winkel voor de eerste levensbehoeften, schapenkaas en Texels bier. U kunt vanuit de haven Oudeschild een boottocht of zeehondentocht maken op de Waddenzee. In de haven kunt u bij meerdere restaurant heerlijke vis eten.

De haven van Oudeschild

Martinuskerk

De Martinuskerk is de Rooms-Katholieke kerk aan de Ruyterstraat. U kunt deze kerk in de zomermaanden bezoeken. De kerk werd in 1712 gebouwd. De kerk was een achterdeel van een huis. In 1799 is de kerk verlengd en zijn de muren verhoogd. In 1833 woedde er een storm die de kerk beschadigde. De kerk werd gerestaureerd. De in 1917 gegoten luidklok verdween in tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1943 en werd in 1945 in Amstelveen teruggevonden. De patroonheilige van deze kerk is St. Martinus. In deze kerk vindt nog elke 2e zondag van de maand om 09.30 uur een eucharistieviering plaats.

De Ruyterstraat

De Ruyterstraat is een karakteristieke straat in Oudeschild met mooie huizen die uitkijken op de dijk.

Een huis aan de Ruyterstraat in Oudeschild

Zeemanskerk

De Zeemanskerk is de hervormde kerk. De kerk ligt aan Trompstraat 60. Deze kerk staat bekend als ‘het witte kerkje’. Deze kerk is gebouwd tussen 1648 en 1650. De kerk dankt zijn naam aan het grote aantal zeelieden dat de kerk bezocht. De zeelieden waren opvarenden van de schepen die op de Rede van Texel wachtten tot ze konden uitvaren. De kerk bezit drie mooie kroonluchters, waarvan de eerste, volgens overlevering geschonken is, door admiraal Cornelis Tromp. Michiel de Ruyter schonk de tweede kroon, een nog mooiere en grotere kroonluchter. De derde kroonluchter is zeer waarschijnlijk geschonken door de weduwe van Tromp. In de kerk is een Tien Gebodenbord uit 1651 te bewonderen. De kansel in de kerk is de originele kansel en dateert uit 1650. De toren van het kerkje is in het begin van deze eeuw gerestaureerd. Binnen trekken twee grafstenen de aandacht. Deze grafstenen herinneren aan de ondergang van het oorlogsschip de Oranjewoud, die in 1758 verging op zijn eerste reis op de Zuiderzee. 106 opvarenden kwamen toen om het leven, twee van hen liggen in de kerk begraven.

De Zeemanskerk in Oudeschild

Fort De Schans

Fort de Schans dateert uit 1574. Het fort is in de 16e eeuw door Willem van Oranje gebouwd en nadien door Napoleon uitgebreid. Fort de Schans is eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten. Het fort is gratis te bezoeken.  

Fort de Schans in Oudeschild

Lees ook: Fort de Schans

Buitenplaats Brakestein

Buitenplaats Brakestein dateert uit de 17e eeuw. Sinds 1668 was de buitenplaats eigendom van de familie Braak. Huize Brakestein heette oorspronkelijk ‘het Huis aan den Put’. Vanaf 1745 is de buitenplaats vernoemd naar de familie Braak. Zij woonden er lange tijd. De laatste nazaat van de familie Braak verkocht in 1775 buitenplaats Brakestein aan Leendert den Berger. Hij was opzichter van ’s Lands Werken op Texel. Hij liet het pand verbouwen. Het huis raakte in de tweede helft van de 19e eeuw in verval. Daarna werd het gedeeltelijk gesloopt en de rest werd verbouwd. De beschilderde kamerscheidingswanden werden verwijderd, één hiervan kunt u nog in Hotel de Lindeboom in Den Burg zien. De toenmalige eigenaar, Leendert den Berger, liet aan het eind van de 18e eeuw een tuin in Franse stijl aanleggen. In deze tuin stonden o.a. beelden van Ceres en Neptunus. Deze beelden staan nu in de tuin van Atelier De Vermaning in Den Hoorn.

Huis Brakestein buiten Oudeschild

Skilsloot en Skillepaadje

Het Skillepaadje is een pad dat loopt van de Hoge Berg naar Oudeschild. De oorspronkelijke naam van het pad was het Schiltpad, maar ging in de volksmond Skillepaadje heten. Dat is nu de officiële naam. Aan het Skillepaadje liggen de Wezenputten en Huis Brakestein. Aan het eind van het Skillepaadje, bij Het Buurtje op nr. 6, zijn grote hoeveelheden scherven gevonden. Deze scherven dateren uit het begin van de 18e eeuw. De Skilsloot werd gebruikt voor het vervoeren van drinkwater vanuit de Wezenputten naar de haven voor de schepen van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Deze schepen namen ongeveer 100.000 liter water mee aan boord voor de 250 koppige bemanning. Werklieden takelden de vaten over de dijk en vervoerden ze de vaten in in kleine scheepjes naar de VOC-schepen. In 1795 is de dijk doorbroken en is de Skilsloot verlengd tot aan de haven van Oudeschild.

De Wezenputten

Tegenover Brakestein bevinden zich de Wezenputten. Oorspronkelijk waren dit vijf waterputten. Hiervan zijn nog twee over. De waterputten bevonden zich net buiten Oudeschild en werden de ‘Wezenputten’ genoemd. De waterputten waren eigendom van het weeshuis in Den Burg. Het weeshuis in Den Burg had inkomsten van de putten uit de verkoop van water. Het water werd in de 17e eeuw vooral aan scheepskapiteins verkocht door de regenten. Deze kapiteins vertrokken vanaf de Rede van Texel voor een lange reis naar de Oost. Het water uit deze putten was ijzerhoudend. Hierdoor was het water zeer geschikt om tijdens een lange zeereis te bewaren. Het volgende innamepunt voor veel schepen was Kaap de Goede Hoop in Zuid-Afrika. De tonnen met water werden per praam vervoerd over de Skilsloot. De geldkist waarin de regenten van het weeshuis de opbrengst van de waterverkoop bewaarden, kunt u zien in het Kaap Skil Museum. De Wezenputten zijn nu een gemeentelijk monument.

Meer lezen over Texel

Wilt u nog meer voorpret of u nog meer verdiepen in Texel? Dan kan ik u onderstaande reisgidsen aanraden:

Bewaar op Pinterest

Oudeschild op Texel is een plaats dat veel te bieden heeft, zoals het Kaap Skil Museum, de haven, het Skillepaadje, Fort de Schans en een paar mooie kerken. Meer informatie over Oudeschild lees je op mijn website. Lees je mee? #oudeschild #texel #kaapskilmuseum #waddeneiland #nederland #texel #jtravel #jtravelblog Oudeschild op Texel is een plaats dat veel te bieden heeft, zoals het Kaap Skil Museum, de haven, het Skillepaadje, Fort de Schans en een paar mooie kerken. Meer informatie over Oudeschild lees je op mijn website. Lees je mee? #oudeschild #texel #kaapskilmuseum #waddeneiland #nederland #texel #jtravel #jtravelblog

Over JTravel

Author picture

Welkom op de website van JTravel. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de website JTravel en ook achter JTravelBlog. Ik neem u mee mee op reis naar verre oorden en dichtbij met reisverslagen en informatie over bestemmingen en geef u reisinspiratie en handige reistips. Gaat u mee op pad?

Deel dit artikel

Handige links

voor het plannen van uw reis

Om u mijn reistips gratis te kunnen blijven geven, kunt u mij helpen. Ik werk samen met verschillende organisaties. Als u via één van de onderstaande links iets boekt of koopt, ontvang ik een klein percentage van uw aankoopbedrag. Ik kan deze website op deze manier in de lucht houden en de kosten die ik maak voor het maken van deze website dekken en u van de gratis informatie voorzien. Het boeken via één van deze links kost u niets extra’s. Het helpt mij om met dit kleine beetje geld u te voorzien van informatie. Voor ons beiden is het een win-win situatie: ik verwijs u door naar leuke en handige reisproducten en u helpt mij, JTravel, met uw aankoop. Bij voorbaat dank. Meer handige links vindt u in het artikel Links naar andere websites.

Dit artikel bevat affiliate links. Wat een affiliate link inhoudt, vertel ik u in het artikel Disclaimer. 

Vindt u mijn blogs leuk? Koop dan een kop koffie voor me door op de button hieronder te klikken en ik zorg ervoor dat u kunt blijven genieten van de reisverhalen en reistips op mijn websites. Buy me a coffee

Deel dit artikel

Jaquelien

Jaquelien

Welkom op de website van JTravel. Mijn naam is Jaquelien, het gezicht achter de website JTravel en ook achter JTravelBlog. Geboren en getogen in het hoge noorden van Nederland, voor mijn studie Toerisme verhuisd naar Breda en daarna vanwege werk verhuisd naar het westen van Nederland. Een plek waar ik tot op heden nog altijd woon.
Ik neem u mee mee op reis naar verre oorden en dichtbij met reisverslagen en informatie over bestemmingen en geef u reisinspiratie en handige reistips. Gaat u mee op pad?

Ook leuk om te lezen

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven