Een verslag van etappe 20 tot en met 24 van de lange-afstandswandeling Westerborkpad. Deze vijf etappes lopen van Station Zwolle naar Station Hoogeveen. Mijn belevenissen en mijn route leest u in dit artikel.
Inhoudsopgave
- Etappe 20 : Station Zwolle – Lichtmis
- Etappe 21 : Lichtmis – Staphorst
- Etappe 22 : Staphorst – Station Meppel
- Etappe 23 : Station Meppel – Koekange
- Etappe 24 : Koekange – Station Hoogeveen
Wat is het Westerborkpad
Het Westerborkpad is een lange-afstandswandeling die loopt vanaf Amsterdam Centraal Station naar Kamp Westerbork in de provincie Drenthe. De hele wandeling is 342 kilometer lang. De hele route is opgedeeld in 30 etappes.
U loopt deze route loopt zoveel mogelijk in de buurt van het spoor. Dit omdat dit de deportatieroute was die veel slachtoffers van de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog moesten volgen. De ondertitel van deze route is: Wandelen in het spoor van de Jodenvervolging.
Jan Dokter is initiatiefnemer van het Westerborkpad. Zijn familieleden legden in 1943 deze route tussen de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam naar voormalig Kamp Westerbork in de Tweede Wereldoorlog per trein af en keerden niet meer terug. Jan Dokter wandelde de route die zijn familie per trein aflegden en dit is basis voor het ontstaan van het Westerborkpad.
De volledige route van deze wandel- en bezinningsroute Westerborkpad is te lezen op de website van Wandelnet.
De route van het Westerborkpad is gemarkeerd met wit-rode stickers, met daarin het logo van Kamp Westerbork. Deze markeringen ziet u onderweg veel, zoals op verkeersborden, -palen, op brugleuningen of op een bankje. De route van het Westerborkpad is slechts รฉรฉn kant op gemarkeerd. De reden is dat mensen na hun deportatie veelal niet meer terugkwamen. Het is een route langs historische sporen en gedenkplaatsen.
Westerborkpad etappe 20 : Station Zwolle - Lichtmis
De twintigste etappe van het Westerborkpad begint bij Station Zwolle. Deze etappe begint op het stationsplein bij het standbeeld van Johan Rudolph Thorbecke. Hij wordt als de grondlegger van het parlementarisme in Nederland beschouwd. Het beeld staat hier in Zwolle omdat hij in 1798 in Zwolle is geboren.
U steekt het plein over en loopt richting Zwolle centrum. In de Stationsweg loopt u voorbij twee hotels: hetย Bilderberg Grand Hotel Wientjes en het Pillows Grand Boutique Hotel Ter Borch Zwolle. Het pand van Grand Hotel Wientjes valt op door de karakteristieke rode markiezen. Het herenhuis werd in 1867 gebouwd in opdracht van de toenmalige burgemeester Van Nahuijs. Het fraaie huis wisselde een paar keer van eigenaar totdat hotelhouder Wientjes het pand in 1929 kocht voor 34.000 gulden. In 1992 verkocht de derde generatie Wientjes het hotel aan de Bilderberg groep.
In de Van Nagellstraat liggen bij nr. 9 en 16 in totaal 5 Stolpersteine. In Zwolle liggen maar liefst 353 Stolpersteine op 121 locaties. Tijdens deze 20e etappe zijn 29 struikelsteen in de route opgenomen. Ik heb alleen de Stolpersteine die in de buurt van de route lagen opgenomen in deze wandeling. Ook zijn er links toegevoegd van twee websites waar u informatie over de betreffende struikelstenen kunt vinden: TracesofWar en Stolpersteine App. Dee plekken van de Stolpersteine zijn ingetekend in de routekaart van deze etappe.
Langs het water van deย Burgemeester van Roijensingel loopt u richting het centrum van Zwolle. U steekt de Sassenpoortenbrug over. Direct na de brug staat de Sassenpoort. De Sassenpoort is de enige overgebleven poort in Zwolle. De poort werd tussen 1406 en 1409 gebouwd. U staat hier voor de Binnenpoort.
De Buitenpoort, bij de Sassenpoorterbrug, is in 1839 afgebroken. De Sassenpoort moest Zwolle verdedigen. De poort bestaat uit meer dan 100.000 stenen. De grootte van de poort staat voor de rijkdom van Zwolle in die tijd. Pas na een grondige inspectie van een bezoeker openden de poortwachters de deuren naar de stad. Onder de bovenvensters aan de veldzijde van de poort zijn ronde gaten aangebracht voor de verdediging met vuurkogels, speren, pijl en boog. Het rijksmonument is geopend voor bezichtiging. Op de vloer kunt u het gedicht ‘In mijn sas’ lezen:
Ik weet het zeker, โt vormt een mijlpaal,
dit kloek besluit tot ommekeer;
de stap terug noem ik vooruitgang
โk verdroeg reeds lang geen autoโs meer.
Rond de Sassenpoort liggen op een paar plekken Stolpersteine:
- Walstraat 11: 5 Stolpersteine voor Clara, Henri en Leonie Blein, Isaac van Stratum en Sigismund Hausmann.
- Sassenstraat 45a : 1 Stolperstein voor Levie de Leeuwe.
Ter hoogte van de Samuel Hirschstraat staat de Joodse synagoge met het monument. De Joodse gemeente in Zwolle ontwikkelde zich na de openstelling van de gilden in 1756. Aanvankelijk deed de Librije dienst als synagoge, in 1899 kon het huidige gebouw worden ingewijd. Tot de ingebruikname van de huidige Joodse begraafplaats aan de Kuyerhuislaan, in 1887, beschikte de gemeenschap over een begraafplaats aan de Willemsvaart. Vlak voor de synagoge staat het monument voor de slachtoffers van de Sjoa. Ongeveer 140 Zwolse Joden overleefden de Sjoa in de onderduik, vier keerden terug uit de kampen. Onder hen was Selma Wijnberg, รฉรฉn van 18 Nederlandse overlevenden van Sobibor. Zij maakte deel uit van de groep gevangenen die op 14 oktober 1943 uit Sobibor ontsnapte.
Net voor de kruising met de Wolweverstraat liggen 3 Stolpersteine voor Jenny, Mirjam en Nathan van Zwaanenburgh voor huisnummer 14 aan de Schoutenstraat.
U loopt rechtdoor via de Vijfhoek en de Ter Pelkwijkstraat. Tegenover de Plantagekerk in het gras staat het oorlogsmonument van Zwolle. Het monument herdenkt de inwoners van Zwolle die zijn omgekomen in de Tweede Wereldoorlog. 55 inwoners zijn gefusilleerd en 655 inwoners zijn omgekomen in concentratiekampen. Het oorlogsmonument verbeeldt een mens die zich weer opricht nadat er veel leed is geweest. Door naar de toekomst te kijken krijgt hij weer levensmoed. Het monument is gedeeltelijk omgeven door een lage muur die symbool staat voor weerstand.
In de straat achter de kerk liggen op 3 adressen Stolpersteine:
- Spoelstraat 14a : 6 Stolpersteine voor Betje, Joseph, Louis, Rebekka, Sophia en Vrouwtje de Leeuwe.
- Kerkstraat 10 : 2 Stolpersteine voor Koos en Mietje Norden.
- Kerkstraat 5 : 4 Stolpersteine voor Duifje, Isaak, Joseph en Mozes Nord.
Via de Kerkbrug loopt u het centrum van Zwolle uit. De route gaat langs de watertoren.
Na de watertoren volgt u de lange Philosofenallee. Na de rotonde heet de weg de Vondelkade. De Roemer Visscherstraat is een zijstraat van de Vondelkade. De P.C. Hooftstraat is hier weer een zijstraat van. Helemaal in het hoekje staat huisnr. 18. Hier woonde de familie Noordhof. Zij boden in de Tweede Wereldoorlog onderdak aan maar liefst veertien onderduikers. Op 14 april 1945 werd Zwolle bevrijd en kwamen de onderduikers naar buiten, tot grote verbazing van de buren, die van niets wisten. Het verhaal is uitgewerkt op een A-4tje die u vindt in het kastje met glazen deur. Op de muur hangt een plaquette. Ongelooflijk dat in deze tussenwoning zoveel onderduikers verborgen hebben kunnen zitten en dat niemand iets gemerkt heeft.
Via de P.C. Hooftstraat en de Tesselschadestraat loopt u terug naar de Vondelkade. Voor huisnr. 45 (2e huis naar links) liggen de laatste drie Stolpersteine. Het zijn Stolpersteine voor Elie, Frederika en Antoinette Denneboom.
De Vondelkade komt uit bij de Oliemolen De Passiebloem. Deze molen dateert uit 1776. De molen is een achtkantige stelling-oliemolen met voorraadschuren. De molen wordt nog gebruikt voor olieslagen. Wilt u de molen bezoeken? Dat kan elke 1e en 3e zaterdag van de maand van 10.00-16.00 uur en elke 3e woensdag van de maand van 13.00-16.00 uur.
De saaie route gaat langs het voetbalstadion van PEC Zwolle langs de Boerendanserdijk. Tegenover het BP benzinestation staat aan de andere kant van de weg een kunstwerk. De naam is De Boerendans en het kunstwerk is gemaakt door kunstenares Marycke Naber, ook bekend als routemaker op Wandelzoekpagina.
Direct na dit kunstwerk verlaat u de drukke weg en loopt verder door het Vegtlusterbos. In het Vegtlusterbos staan op een veldje meerdere bomen gepland voor mijlpalen als het inwonertal van Zwolle een mijlpaal bereikte en ook staan er in het Herinneringsbos bomen op een veldje waar u als inwoner een boom kunt laten planten n.a.v. een bijzondere gelegenheid. De bomen zijn geplant als herinnering aan overleden personen, aan jubilea, maar ook zien we diverse familiebomen.
Na een bruggetje loopt u weer een woonwijk in. Dit is de wijk Berkum. Via de Sparrenlaan en de Campherbeeklaan komt u uit op de Kranenburgweg met een oversteek van de Vecht via de Berkumerbrug en de Nieuwleusenerdijk. Het is een route langs het industrieterrein Hessenpoort. Na een druk kruispunt bevindt zich links hetย ย Van Der Valk Hotel Zwolle en aan de andere kant van de drukke weg is de Ikea gevestigd.
U volgt de richting Nieuwleusen tot na het bruggetje. Hier slaat u linksaf, een zandpad op. Het saaie is er nu af want al zigzaggend loop ik over zandpaden in het boerenland. Het spoor is niet ver weg. Aan het einde van de Grensweg is de Ontsnappingsplek van Sonja Wagenaar. Daar is niets meer van te zien, er staat ook geen herinneringsbord. Op deze plek zijn 8 jonge mensen ontsnapt uit de laatste trein van kamp Westerbork naar Auschwitz op 3 september 1944. Ze vonden allen een veilig onderduikadres. U ziet hier alleen maar spoor, zandwegen, een boerderij en een paar weilanden.ย Niets herinnert aan deze ontsnappingsactie van bijna 75 jaar geleden.
Het landschap is in die 75 jaar wel sterk verandert, want u ziet in de verte de snelweg A28 liggen en in de weilanden staan windmolens. De route zigzagt over de zandpaden en door de weilanden.
In de verte ziet u Lichtmis al liggen met zijn kenmerkende watertoren. Aan het eind van het onverharde pad komt u uit op de Nieuwendijk. Een rechte weg die uitkomt in het buurtschap Lichtmis. Lichtmis is bekend vanwege de watertoren met hotel-restaurant De Koperen Hoogte. De bushalte voor de bussen naar Zwolle en Meppel bevindt zich aan de overkant van de drukke provinciale weg, naast het dichte kiprestaurant de Piri Piri. Wees op tijd bij de bushalte want de bus gaat slechts 1x per uur. De busrit naar Zwolle duurt 35 minuten.
Route
De 20e etappe van het Westerborkpad loopt van Station Zwolle naar Lichtmis.
Afstand
De totale afstand van de 20e etappe van het Westerborkpad tussen Station Zwolle en Lichtmis is 15,2 kilometer.
Bezienswaardigheden onderweg
- De Sassenpoort: de Sassenpoort in Zwolle werd tussen 1406 en 1409 gebouwd. Je staat hier voor de Binnenpoort. De Buitenpoort, bij de Sassenpoorterbrug, is in 1839 afgebroken. De Sassenpoort moest Zwolle verdedigen. De poort bestaat uit meer dan 100.000 stenen. De grootte van de poort staat voor de rijkdom van Zwolle in die tijd. Pas na een grondige inspectie van een bezoeker openden de poortwachters de deuren naar de stad. Onder de bovenvensters aan de veldzijde van de poort zijn ronde gaten aangebracht voor de verdediging met vuurkogels, speren, pijl en boog.
- De Stolpersteine in Zwolle: ik heb 29 Stolpersteine in deze route opgenomen.
- Joodse synagoge met het monument: de Joodse gemeente in Zwolle ontwikkelde zich na de openstelling van de gilden in 1756. Aanvankelijk deed de Librije dienst als synagoge, in 1899 kon het huidige gebouw worden ingewijd. Tot de ingebruikname van de huidige Joodse begraafplaats aan de Kuyerhuislaan, in 1887, beschikte de gemeenschap over een begraafplaats aan de Willemsvaart. Vlak voor de synagoge staat het monument voor de slachtoffers van de Sjoa. Ongeveer 140 Zwolse Joden overleefden de Sjoa in de onderduik, vier keerden terug uit de kampen. Onder hen was Selma Wijnberg, รฉรฉn van 18 Nederlandse overlevenden van Sobibor. Zij maakte deel uit van de groep gevangenen die op 14 oktober 1943 uit Sobibor ontsnapte.
- Het oorlogsmonument van Zwolle: dit monument herdenkt de inwoners van Zwolle die zijn omgekomen in de Tweede Wereldoorlog. 55 inwoners zijn gefusilleerd en 655 inwoners zijn omgekomen in concentratiekampen. Het oorlogsmonument verbeeldt een mens die zich weer opricht nadat er veel leed is geweest. Door naar de toekomst te kijken krijgt hij weer levensmoed. Het monument is gedeeltelijk omgeven door een lage muur die symbool staat voor weerstand.
- Oliemolen De Passiebloem. Deze molen dateert uit 1776. De molen is een achtkantige stelling-oliemolen met voorraadschuren. De molen wordt nog gebruikt voor olieslagen. Wilt u de molen bezoeken? Dat kan elke 1e en 3e zaterdag van de maand van 10.00-16.00 uur en elke 3e woensdag van de maand van 13.00-16.00 uur.
- Het onverharde laatste deel naar Lichtmis.
Bereikbaarheid
Er gaat een rechtstreekse trein tussen Schiphol en Station Zwolle. Ook vanuit de rest van Nederland, zoals Groningen, Leeuwarden en Amersfoort is Station Zwolle goed bereikbaar.
De terugreis gaat met Keolis bus 40 vanaf bushalte Lichtmis naar Station Zwolle, een rit van 35 minuten. Houdt er rekening mee dat de bus slechts 1x per uur rijdt. Vanuit Zwolle kunt u de rest van Nederland bereiken.
Overnachten
In Zwolle zijn genoeg accommodaties te vinden waar u kunt overnachten. In de Stationsweg loopt u langs het Bilderberg Grand Hotel Wientjes en er naast staat het Pillows Grand Boutique Hotel Ter Borch Zwolle en onderweg naar Lichtmis loopt u langs het Van Der Valk Hotel Zwolle.
Op het eindpunt in Lichtmis staat Hotel De Koperen Hoogte.
Onderweg zijn er ook genoeg natuurhuisjes in in Zwolle en omgeving te boeken waar u in de natuur kunt uitrusten van uw wandeling.
Westerborkpad etappe 21 : Lichtmis - Staphorst
De eenentwintigste etappe van het Westerborkpad begint bij Lichtmis. De bushalte voor de bussen vanuit Zwolle en Meppel bevindt zich aan de overkant van de drukke provinciale weg, naast het dichte kiprestaurant de Piri Piri. De bus gaat slechts 1x per uur en duurt vanuit Zwolle ongeveer 35 minuten.
Vanaf de bushalte blijft u aan dezelfde kant van de weg lopen. U loopt langs veevoerhandel De Eendracht. Aan de linkerkant is een Romeinse nederzetting.
U loopt hier in het buitengebied.
Na een paar honderd meter slaat u linksaf. U komt uit op een onverhard pad. Het pad is niet lang.
Aan het eind van het pad staat u op de verharde Oostermenneweg. Deze loopt u uit tot aan de Uithofsweg. U loopt om het bedrijf van de Van Reel Groep heen door op de kruising rechtsaf te slaan en de eerste weg linksaf te slaan. Dit is nog steeds de Uithofsweg. U loopt met een grote boog om het land naast het bedrijf van de Van Reel Groep heen. Aan het eind van de Uithofsweg komt u uit op de Spoordijk en aan het eind van het afgezette pad. De route gaat vervolgens een heel stuk langs de Spoordijk. Dit deel van de route is verhard.
U loopt langs het spoor en volgt de Spoordijk. Bij de eerste spoorwegovergang steekt u het spoor over en loopt aan de andere kant van het spoor via een onverhard pad verder. Mocht u, om wat voor reden ook, niet onverhard willen lopen, moet u elke keer aan de andere kant van het spoor blijven lopen. U deelt deze weg met auto’s en er is geen apart wandelpad.
Via een graspad komt u uit bij de Mr. J.B. Kanlaan.
Hier steekt u over en loopt via het fietspad naar Hondenspeelbos Punthorst.
Een stukje voorbij de ingang naar Hondenspeelbos Punthorst staat het bord ‘Hier was Kamp ’t Wiede Gat’. Dit was in de Tweede Wereldoorlog een werkkamp in het Staatsbos. Dit bos was in de oorlog net aangelegd. De eerste groep mannen kwam op 10 juli 1942 in Kamp ’t Wiede Gat aan. Dit werkvoorzieningskamp bood plaats aan 96 Joodse dwangarbeiders, die vooral werden ingezet bij de ontginning van het heidegebied in de omgeving. Ook hebben ze gewerkt aan de aanleg van het Staatsbos. Net als de andere Joodse werkkampen werd Kamp ’t Wiede Gat op 2 oktober 1942 ontruimd. De mannen die er dwangarbeid hadden verricht, werden overgebracht naar doorgangskamp Westerbork. In het kader van de ‘gezinshereniging’ werden ook hun vrouwen en kinderen naar Kamp Westerbork overgebracht. Het merendeel van deze mensen werd na een kort verblijf in Westerbork gedeporteerd naar vernietigingskamp Auschwitz.
Het enige wat doet denken aan Kamp ’t Wiede Gat is een bord in het bos aan de rand van het hek. Een eindje verderop staat een informatiebord over een eventueel te plaatsen monument voor Kamp ’t Wiede Gat.
U kunt er voor kiezen om een rondje door het bos te lopen of om via het fietspad terug te lopen naar de spoorwegovergang.
De spoorwegovergang steekt u over en loopt via een onverhard pad langs het spoor. Net als eerder deze route geldt hier ook, mocht u, om wat voor reden ook, niet onverhard willen lopen, moet u aan de andere kant van het spoor blijven lopen. U deelt de weg met auto’s en er is geen apart wandelpad.
Aan de rand van Staphorst loopt u via een bedrijventerrein naar een fiets-/voetpad die leidt naar een woonwijk. De wandelroute gaat verder om de woonwijk heen. Het is een op en af pad met aan de ene kant het bedrijventerrein en aan de andere kant de woonwijk.
U komt aan in het centrum van Staphorst met links het Gemeentehuis en er tegenover het plein met in de hoek het Oorlogsmonument van Staphorst. Aan de andere kant van het plein begint het centrum met o.a. een supermarkt en een snackbar. Het oorlogsmonument van Staphorst staat hier sinds 1948. Dit monument herdenkt de inwoners van Staphorst die zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog en Nederlands-Indiรซ. Ik raad u aan om deze etappe niet op zondag te lopen, dit omdat er in het hele dorp niets open is vanwege de zondagsrust en de toeristen hier niet welkom zijn.
Route
Etappe 21 van het Westerborkpad loopt vanaf Lichtmis naar Staphorst.
Afstand
De totale afstand van deze eenentwintigste etappe van het Westerborkpad tussen Lichtmis en Staphorst is 11,1 kilometer.
Bezienswaardigheden onderweg
- Kamp ’t Wiede Gat’: dit was in de Tweede Wereldoorlog een werkkamp in het Staatsbos. Dit bos was in de oorlog net aangelegd. De eerste groep mannen kwam op 10 juli 1942 in Kamp ’t Wiede Gat aan. Dit werkvoorzieningskamp bood plaats aan 96 Joodse dwangarbeiders, die vooral werden ingezet bij de ontginning van het heidegebied in de omgeving. Ook hebben ze gewerkt aan de aanleg van het Staatsbos. Net als de andere Joodse werkkampen werd Kamp ’t Wiede Gat op 2 oktober 1942 ontruimd. De mannen die er dwangarbeid hadden verricht, werden overgebracht naar doorgangskamp Westerbork. In het kader van de ‘gezinshereniging’ werden ook hun vrouwen en kinderen naar Kamp Westerbork overgebracht. Het merendeel van deze mensen werd na een kort verblijf in Westerbork gedeporteerd naar vernietigingskamp Auschwitz. Het enige wat op het moment dat ik hier ben, doet denken aan Kamp ’t Wiede Gat is een bord in het bos aan de rand van het hek.
- Oorlogsmomument van Staphorst: het oorlogsmonument van Staphorst staat hier sinds 1948. Dit monument herdenkt de inwoners van Staphorst die zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog en Nederlands-Indiรซ.
- Ik heb deze etappe geen Stolpersteine gezien.
Bereikbaarheid
Om in Lichtmis en Staphorst te komen moet u of in Zwolle of in Meppel de Keolis bus 40 nemen. Deze rijdt via busstation Lichtmis en het centrum van Staphorst. Eindhalte is of Meppel of Zwolle. Houdt er rekening mee dat de bus slechts 1x per uur rijdt.
De bushalte ‘Gemeentehuis’ bevindt zich aan de Bergslag, aan de rand van het plein, in het centrum van Staphorst.
Overnachten
In Lichtmis staat Hotel De Koperen Hoogte.ย In Staphorst zijn een paar hotels gevestigd.
Onderweg zijn er in de omgeving van Staphorst natuurhuisjes te boeken waar u in de natuur kunt uitrusten van uw wandeling.
Onderweg kunt u natuurlijk ook in B&B’s overnachten.
Meer lezen: Westerborkpad etappe 21 : Lichtmis – Staphorst
Westerborkpad etappe 22 : Staphorst - Station Meppel
De tweeรซntwintigste etappe van het Westerborkpad begint bij de bushalte ‘Gemeentehuis’ aan de Bergslag, aan de rand van het plein in het centrum van Staphorst. Aan de andere kant van het plein ziet u het oorlogsmonument van Staphorst. Dit monument staat hier al sinds 1948. Dit monument herdenkt de inwoners van Staphorst die zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog en Nederlands-Indiรซ.ย Ik raad je aan om deze etappe niet op zondag te lopen, dit omdat er in het hele dorp niets open is vanwege de zondagsrust en de toeristen hier niet welkom zijn.
Vanaf het oorlogsmonument loopt u om het plein en achter de winkels tot aan de Gemeenteweg. Aan de linkerkant staat de Dorpskerk Hersteld Hervormde Gemeente (HHK) Staphorst. Dit is รฉรฉn van de grootste kerken van Nederland, gemeten naar het aantal zitplaatsen. De Dorpskerk telt 2.300 zitplaatsen en wordt tweemaal per zondag bezocht. Het is de grootste bevindelijk-gereformeerde gemeente van Nederland. Een gedeelte van de vrouwen draagt nog de traditionele klederdracht. Ik raad u aan om deze etappe niet op zondag te lopen, dit omdat er in het hele dorp niets open is vanwege de zondagsrust en de toeristen hier niet welkom zijn.ย Aan en rond de Gemeenteweg staan een paar traditionele boerderijen met de voor Staphorst kenmerkende kleur groen op de deuren, luiken en kozijnen.
U steekt de Gemeenteweg over en loop langs Museum Staphorst. Museum Staphorst is gevestigd in een traditioneel gebouwde boerderij, die op een typisch Staphorster manier is ingericht. Het woongedeelte bevindt zich nog in oude staat en in het gedeelte dat vroeger de stal was, is nu de plek waar een (wisselende) expositie met streekdracht, sieraden en volkskunst gehouden wordt. Het museum is april t/m december geopend.
Via de Ebbinge Wubbenlaan loopt u Staphorst uit. Het deel na de Ebbinge Wubbenlaan is niet het meest prettige stuk. Dit omdat u over de Viaductweg loopt en hier geen rekening wordt gehouden met voetgangers en fietsers. Er zit een scherpe bocht in de weg waardoor het overzicht er niet is. Via de Viaductweg kruist u snelweg A28.
U loopt via het fiets-/voetpad van de Rijksparallelweg ongeveer 1,8 kilometer tot aan de rand van Meppel.
Op de hoek met de Rechterenseweg staat een bord met de richting naar een Oorlogsmonument. Via de Kanaaldijk, die deels langs de Omgelegde Hoogeveense Vaart loopt en weer onder de snelweg A32 doorloopt naar de Zuidweg komt u uit bij het Executiemonument Staphorst. Dit monument bij Knooppunt Lankhorst ligt aan het eind van de Zuidweg, een doodlopende weg. Het Executiemonument Staphorst is opgericht ter nagedachtenis aan vijf verzetsstrijders die hier op 4 april 1945 door de bezetter werden gefusilleerd.De namen van de slachtoffers luiden: J. de Boer, H.A. Hartholt, C.J. Meijer, B.H.G. Nijenhuis en J. Stomp. Ook dit monument is onthuld in 1948.
De tekst op het monument luidt:
J. DE BOER
H.A. HARTHOLT
C.J. MEIJER
B.H.G. NIJENHUIS
J. STOMP
4 APRIL 1945
Op het horizontale vlak staat de tekst:
AAN DEN DAGERAAD DER VRIJHEID OP DEZE PLAATS
Na een eventueel bezoek aan het Executiemonument Staphorst loopt u terug via de Zuidweg naar de Kanaaldijk. Net na het viaduct van snelweg A32 is een trap naar boven om weer op de Rijksparallelwegย te komen. Heeft u het monument niet bezocht dan loopt u op de Rijksparallelweg rechtdoor.
Aan het eindย is een houten brug over de Omgelegde Hoogeveense Vaart. Via deze brug loopt u Meppel binnen.
U loopt langs de Intratuin via de Slingenberg en aan het eind slaat u rechtsaf en al snel nog een keer rechtsaf. Dit is de Werkhorst. Bij de rotonde steekt u over en loopt langs de Reestlaan, later de Leonard Springerlaan naar Station Meppel.
Op het plein voor het station staat Liberation Route Marker 610. De Liberation Route volgt het pad dat de geallieerden bewandelden tijdens de bevrijding van Europa. De route begint bij Normandiรซ en loopt via Nijmegen en Arnhem richting Berlijn. Dit is een luistersteen van de Liberation Route, met als onderwerp Anniliese Lehrmann. Zij was een Duitse die werd gedood bij een aanval door Engelse jachtbommenwerpers op de stilstaande trein in station Meppel.
In het voorportaal/ingang van het NS- station te Meppel hangt een bronzen plaquette. Het is een uniforme plaquette die in 110 stationsgebouwen in Nederland is aangebracht. Op de plaquette staat de tekst: “Ter gedachtenis aan hen die vielen 1940 โ 1945”. De namen van de gevallenen zijn: H.Braamskamp, L.Eshuis en B.van der Veen.
Route
De tweeรซntwintigste etappe van het Westerborkpad loopt van Staphorst naar Station Meppel.
Afstand
De totale afstand van de tweeรซntwintigste etappe van het Westerborkpad van Staphorst naar Station Meppel is 6,5 kilometer.
Bezienswaardigheden onderweg
- Oorlogsmomument van Staphorst: het oorlogsmonument van Staphorst staat hier sinds 1948. Dit monument herdenkt de inwoners van Staphorst die zijn omgekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog en Nederlands-Indiรซ.
- Museum Staphorst: Museum Staphorst is gevestigd in een traditioneel gebouwde boerderij, die op een typisch Staphorster manier is ingericht. Het woongedeelte bevindt zich nog in oude staat en in het gedeelte dat vroeger de stal was, is nu de plek waar een (wisselende) expositie met streekdracht, sieraden en volkskunst gehouden wordt. Het museum is april t/m december geopend.
- Het Executiemonument Staphorst is opgericht ter nagedachtenis aan vijf verzetsstrijders die hier op 4 april 1945 door de bezetter werden gefusilleerd.De namen van de slachtoffers luiden: J. de Boer, H.A. Hartholt, C.J. Meijer, B.H.G. Nijenhuis en J. Stomp. Ook dit monument is onthuld in 1948.
- Liberation Route Marker 610: De Liberation Route volgt het pad dat de geallieerden bewandelden tijdens de bevrijding van Europa. De route begint bij Normandiรซ en loopt via Nijmegen en Arnhem richting Berlijn. Dit is een luistersteen van de Liberation Route, met als onderwerp Anniliese Lehrmann. Zij was een Duitse die werd gedood bij een aanval door Engelse jachtbommenwerpers op de stilstaande trein in station Meppel.
- Een bronzen plaquette in het voorportaal/ingang van het NS- station in Meppel: Het is een uniforme plaquette die in 110 stationsgebouwen in Nederland is aangebracht. Op de plaquette staat de tekst: “Ter gedachtenis aan hen die vielen 1940 โ 1945”.ย De namen van de gevallenen zijn: H.Braamskamp, L.Eshuis en B.van der Veen.
- Ik heb deze etappe geen Stolpersteine gezien.
Bereikbaarheid
Om in Staphorst te komen reist u met de trein naar Meppel. In Meppel neemt u de Keolis bus 40. Deze bus rijdt via het centrum van Staphorst naar Zwolle v.v. Houdt er rekening mee dat de bus slechts 1x per uur rijdt. Vanaf Station Meppel rijden er treinen naar Zwolle en verder.
Overnachten
Westerborkpad etappe 23 : Station Meppel - Koekange
Station Meppel is het begin van de 23e etappe van het Westerborkpad. In het voorportaal/ingang van het NS- station te Meppel hangt een bronzen plaquette. Het is een uniforme plaquette die in 110 stationsgebouwen in Nederland is aangebracht. Op de plaquette staat de tekst: “Ter gedachtenis aan hen die vielen 1940 โ 1945”. De namen van de gevallenen zijn: H.Braamskamp, L.Eshuis en B.van der Veen.
Op het plein voor het station staat Liberation Route Marker 610. De Liberation Route volgt het pad dat de geallieerden bewandelden tijdens de bevrijding van Europa. De route begint bij Normandiรซ en loopt via Nijmegen en Arnhem richting Berlijn. Dit is een luistersteen van de Liberation Route, met als onderwerp Anniliese Lehrmann. Zij was een Duitse die werd gedood bij een aanval door Engelse jachtbommenwerpers op de stilstaande trein in station Meppel.
U steekt de weg over en loopt tot aan de Parklaan door de Stationsweg. Hier kunt u afwijken van de route om in het Wilhelminapark het oorlogsmonument van Meppel en het Canadamonument in de Rozenhof te bezoeken.ย Het oorlogsmonument in het Wilhelminapark herdenkt alle 38 medeburgers uit Meppel die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen. De tekst van het monument is:
ZIJ STREDEN TEGEN HET KWAAD
OM ONZE TOEKOMST TE REDDEN
1940 1945
Het Canadamonument staat tegenover het oorlogsmonument. Dit monument herdenkt de bevrijding van Meppel door het Canadese Toronto Scottish Regiment. Het monument heeft twee zijden. Op het monument staat de tekst:
Op 13 april 1945 marcheerde Het Toronto Scottish Regiment (Mitrailleurs) uit het Canadese Toronto onder luid applaus Meppel binnen. Na vijf jaren van bezetting waren de inwoners weer vrij. Gekleed in hun Hodden Grey Kilts lieten de officieren en manschappen van het Toronto Scottish vrijwillig hunย geliefden achter om, uit naam van de wereldvrede, te strijden tegen onderdrukking.
Getrouw dienden zij Canada en het Nederlandse volk.
Ter nagedachtenis van allen die zich waar ook ter wereld inzetten voor vrijheid.
Op de achterkant staat deze tekst:
Nederland – Canada
Voor altijd verbonden door daden en dromen
Vanuitย het Wilminapark loopt u via Zuideinde naar de Hoofdstraat. In Meppel liggen maar liefst 84 Stolpersteine op 23 plekken. Tijdens deze etappe loopt u langs 14 plekken met 43 Stolpersteine. Ze liggen met uitzondering van de eerste twee aan Zuideinde 65 en 63 op de route.
- Zuideinde 65: 2 Stolpersteine voor Alexander en Martha Stibbe
- Zuideinde 63: 3 Stolpersteine voor Philip, Sara en Vera Frank
U loopt via de Zuideinde tot aan de brug. Hier begint het centrum van Meppel met alle winkels.ย In de Hoofdstraat liggen op 7 adressen Stolpersteine:
- Hoofdstraat 115: 3 Stolpersteine voor Hartog, Reziena en Frits Goldsteen.
- Hoofdstraat 94: 4 Stolpersteine voor Naftali en Rebekka Keizer en Izak en Susanna Sanders.
- Hoofdstraat 92: 4 Stolepersteine voor Izaak en Hendrina Wolf en Joรซl en Bertha van de Rhoer.
- Hoofdstraat 82: 3 Stolpersteine voor Samuel en Betje Goldsteen en Saartje van Zuiden.
- Hoofdstraat 81: 4 Stolpersteine voor Mozes, Bloeme, Grietje en Nathan Levie (voor de Bruna).
- Hoofdstraat 49: 5 Stolpersteine voor Salomon, Evelina, Hendrika, Hindrejette en Miena Zaligman (bij TUI reisbureau).
- Hoofdstraat 43: 2 Stolpersteine voor Marcus en Leopold Polak (bij Lederwarenhuis Pasveer Meppel).
Bij de Wolstraat slaat u rechtsaf. Ook in deze straat liggen weer een aantal Stolpersteine:
- Woldstraat 1: 2 Stolpersteine voor Simon en Carolina van de Rhoer. Dit is punt 56 in de gids.
- Woldstraat 6: 1 Stolperstein voor Abraham Wolf.
- Woldstraat 10: 5 Stolpersteine voor Salamon, Anna, Amalia, Eddij en Rudi Roos.
Net voor Woldstraat 10 slaat u linksaf de Synagogestraat in. In de Touwstraat hangt een plaat aan de muur met uitleg over de voormalige synagoge.
In Slotplantsoen staat het Joods Monument. Dit monument herdenkt 232 Joodse inwoners van Meppel die tijdens de bezettingsjaren 1940 โ 1945 uit hun huizen zijn gehaald en via kamp Westerbork zijn gedeporteerd naar concentratiekampen in Oost-Europa en daar zijn omgebracht. Op de stenen achterwand van het monument zijn de namen en geboortedata van alle slachtoffers aangebracht.
Op de grote zuil staat in het Nederlands en het Hebreeuws de tekst: Ter nagedachtenis aan onze Joodse Stadsgenoten die in de bezettingsjaren 1940 โ 1945 weggevoerd en nimmer teruggekeerd zijn. Aan de onderzijde van het derde paneel, vanaf links, staat een tekst uit de Bijbel: ‘Ik geef hun een eeuwige naam, die niet uitgeroeid zal worden’ Jesaja 56:5.
De Joodse gemeente van Meppel werd in 1767 opgericht. In 1941 telde de Meppelse Joodse gemeenschap 267 leden. Het grootste deel van deze gemeenschap werd slachtoffer van de Jodenvervolging. Slechts รฉรฉn persoon keerde uit de vernietigingskampen terug. Enkele tientallen Joodse inwoners van Meppel overleefden de oorlog dankzij de onderduik. Het monument in het Slotplantsoen werd in 1970 opgericht. De kapel is in 1999 toegevoegd. Hierop staan de namen van de Joodse slachtoffers uit Meppel.
U komt nog langs twee plekken met Stolpersteine:
- Noteboomstraat 1 : 1 Stolperstein voor Mozes Goldsteen.
- Woldstraat 48: 4 Stolpersteine voor Benjamin, Roosje, Clara en Betty Levie. Deze Stolpersteine liggen op de hoek naast Kledingreparatie Meppel.
Het vervolg van deze etappe gaat door een nieuwbouwwijk, langs een paar supermarkten en onder het spoor door en kruist de A32. Dit is het Rumptingerpad. Bijna aan het eind van het Rumptingerpad staat in het grasveld een monument voor de gesneuvelde soldaat Anne Willem Swart. Op deze plek, zaten hij en zijn mede-soldaten in een aarden bunker. Op 10 mei 1940, de dag dat de Duitsers Nederland binnenvielen, werd de bunker geraakt door een granaat en sergeant Anne Willem Swart kwam om het leven. Hij was slechts 23 jaar oud. Hij is de enige militair die die dag bij Meppel omkwam.
U volgt het pad langs de vaart De Wetering.ย Na het bruggetje staat Tolhuis de Knijpe, een huisje dat rond 1870 is gebouwd. Op de gevel hangt een bord met de kosten van de tol ‘op den straatweg naar de Wijk en naar Koekange’. Zo betaalde u 1,5 cent voor ‘elken bok, geit of hond, gespannen voor rij- of voertuig’. Een ezel of rund kostte ook 1,5 cent en een kudde schapen of varkens ‘sterker dan 50 stuks in รฉรฉns’ kostte 50 cent. De tol werd geheven omdat de aanleg van de straatweg moest worden terugbetaald worden door de gebruikers van de weg.
U wandelt een stuk langs de Hoogeveensche Vaart en langs de Rogatsluis.
Bij de Broekhuizerweg slaat u linksaf naar Koekange. Deze boerenweg blijft u een aantal kilometer volgen. De Broekhuizerweg loopt een stukje parallel aan het spoor.
U loopt via de Kerklaan naar de Dorpsstraat. Hier staat het oorlogsmonument van Koekange. De tekst op het oorlogsmonument ter nagedachtenis aan de Tweede Wereldoorlog luidt:
DIT MONUMENT IS EEN EERBETOON AAN DIE INWONERS DIE MET GEVAAR VOOR EIGEN LEVENย ANDEREN OP VELERLEI TERREIN GEHOLPEN HEBBEN IN DE PERIODE 1940 – 1945.
Het tweede monument herdenkt alle medeburgers die in oorlogstijd het leven lieten in het voormalige Nederlands-Indiรซ. Daarnaast is het een herdenkingsplaats voor oorlogen in het algemeen.
Op de gedenksteen staat de volgende tekst:
VOOR ORDE EN VREDE
JAN VAN KAMPEN
GEB. 29 SEPT. 1925
GESNEUVELD 6 SEP. 1947
TEN ZUIDEN VAN SEMARANG JAVA
Het monument is een herdenkingsplaats voor Jan van Kampen en voor slachtoffers en nabestaanden in het algemeen.
Aan de Langedijk, een zijstraat van de Dorpsstraat staan de bushaltes. De Langedijk ligt voorbij de supermarkt.
Route
De drieรซntwintigste etappe van het Westerborkpad loopt van Station Meppel naar Koekange.
Afstand
De totale afstand van de drieรซntwintigste etappe van het Westerborkpad loopt van Station Meppel naar Koekange is 12.3 kilometer.
Bezienswaardigheden onderweg
- Liberation Route Marker 610: De Liberation Route volgt het pad dat de geallieerden bewandelden tijdens de bevrijding van Europa. De route begint bij Normandiรซ en loopt via Nijmegen en Arnhem richting Berlijn. Dit is een luistersteen van de Liberation Route, met als onderwerp Anniliese Lehrmann. Zij was een Duitse die werd gedood bij een aanval door Engelse jachtbommenwerpers op de stilstaande trein in station Meppel.
- Een bronzen plaquette in het voorportaal/ingang van het NS- station in Meppel: Het is een uniforme plaquette die in 110 stationsgebouwen in Nederland is aangebracht. Op de plaquette staat de tekst: “Ter gedachtenis aan hen die vielen 1940 โ 1945”.ย De namen van de gevallenen zijn: H.Braamskamp, L.Eshuis en B.van der Veen.
- Het oorlogsmonument van Meppel en het Canadamonument in het Wilhelminapark: het oorlogsmonument herdenkt alle 38 medeburgers uit Meppel die tijdens de bezettingsjaren door oorlogshandelingen zijn omgekomen.
- Het Canadamonument staat tegenover het oorlogsmonument. Dit monument herdenkt de bevrijding van Meppel door het Canadese Toronto Scottish Regiment. Het monument heeft twee zijden.
- De Stolpersteine in Meppel: ik heb 43 Stolpersteine in deze route opgenomen.
- Joods Monument in het Slotplantsoen: het monument herdenkt 232 Joodse inwoners van Meppel die tijdens de bezettingsjaren 1940 โ 1945 uit hun huizen zijn gehaald en via kamp Westerbork zijn gedeporteerd naar concentratiekampen in Oost-Europa en daar zijn omgebracht. Op de stenen achterwand van het monument zijn de namen en geboortedata van alle slachtoffers aangebracht.ย Op de grote zuil staat in het Nederlands en het Hebreeuws een tekst.
- Monument voor de gesneuvelde soldaat Anne Willem Swart.
- Het oorlogsmonument van Koekange en een tweede monument die alle medeburgers herdenkt die in oorlogstijd het leven lieten in het voormalige Nederlands-Indiรซ. Daarnaast is het een herdenkingsplaats voor oorlogen in het algemeen.
Bereikbaarheid
Het beginpunt Station Meppel van etappe 23 van het Westerborkpad is via Station Zwolle vanuit het hele land goed bereikbaar. Station Meppel ligt aan de spoorlijn naar Leeuwarden en naar Groningen. Het kan zijn dat u geen rechtstreekse trein naar Meppel heeft en dat u moet overstappen op Station Zwolle.
De terugreis gaat met Qbuzz lijn 34 vanaf bushalte Dorpsstraat in Koekange naar Station Meppel, een rit van 20 minuten. Houdt er rekening mee dat de bus slechts 1x per uur rijdt. Vanaf Station Meppel reist u per trein naar Station Zwolle naar uw eindbestemming.
Overnachten
Westerborkpad etappe 24 : Koekange - Station Hoogeveen
Deze 24e etappe begint bij de bushalte Dorpsstraat aan de Langedijk in Koekange. U loopt naar de Dorpsstraat en slaat linksaf richting de Coop supermarkt. Na de supermarkt slaat u rechtsaf, de Mr. Harm Smeengeweg in en loopt deze weg een eind uit. Het begin loopt door Koekange, daarna loopt u in het buitengebied. De weg deelt u met andere weggebruikers. Bij een splitsing slaat u rechtsaf, de Panjerdweg in. Het spoor is niet ver weg. De Panjerdweg gaat over in de Koekangerweg.
U loopt Echten binnen. De binnenkomst zijn een paar mooie boerderijen. Op de hoek met de Zuidwolderweg staat een plaggenhut. Deze kunt u van binnen bekijken. Het is een ingericht woon- en slaapvertrek.
U loopt om ’t HUUS met de BELLE, een plattelandswinkel en toeristisch informatiepunt tegenover Huize Echten en steekt de straat over. Voor u ligt de oprijlaan van Huize Echten op. Huize Echten is een statige Havezate uit de 15e eeuw, dat nu gebruikt wordt als werkplaats van de Stichting Visio voor visueel en verstandelijk gehandicapten. Voor het huis staat een duiventil in het veld. Het hek van het huis is gesloten.
Net voor het hek loopt u een bospad in. Dit bospad loopt parallel aan de drukke weg. U loopt door tot aan het bruggetje die u oversteekt.
Via het fietspad langs de Zuidwolderweg loopt u langs horecagelegenheid De Molenhoeve aan de Hoogeveensche Vaart.
Net voor Hoogeveen staat in de heg langs het fietspad de gedenksteen voor de familie Flokstra, die onderduikers in huis namen. In augustus 1942 nam Cornelis Flokstra drie onderduikers in huis. Na de razzia van 2 oktober 1942 werden in de schuilplaats, een ruimte van vier bij vijf meter, diep weggestopt onder het hooi, nog eens zes mensen ondergebracht. Gevaarlijk werd het in maart 1944, toen de Grรผne Polizei met zeventien man een inval deed. Hoewel de invallers over nauwkeurige informatie bleken te beschikken, lukte het tijdens de vijf uur durende huiszoeking niet om de onderduikers te vinden. Dit voorval schrikte Flokstra niet af: korte tijd later arriveerden nog eens vier onderduikers. Alle hebben ze in de schuilplaats van Cornelis Flokstra de bevrijding meegemaakt. Flokstra, overleden in 1960, en zijn vrouw zijn in 1967 door Yad Vashem onderscheiden. De gedenksteen voor de familie Flokstra dateert uit 2007. De gedenksteen ligt voor de boerderij uit 1850 met de naam Trasselt.
U blijft de Hoogeveensche Vaart volgen. Het is een gravelpaadje aan de achterkant van huizen en tuinen. Bij de kruising heeft de mogelijkheid of om verhard of via de grasdijk te lopen. U kruist de snelweg A28 en direct daarna loopt u via een schelpenpad parallel aan de snelweg onder hoogspanningskabels richting het centrum van Hoogeveen. Aan de Zuiderweg ligt de Joodse begraafplaats die sinds 1831 in gebruik is maar nu helaas gesloten is.
Voor de Joodse begraafplaats staat een indrukwekkend monument. Het monument is een voorstelling van een hand met hakenkruis, die probeert een opstijgende vrouwenfiguur vast te houden. De vrouw houdt een kind boven haar hoofd, zodat het onbereikbaar is voor de hand. De bestrating is aangelegd in de vorm van een davidster.
De tekst op de middelste plaquette:ย DE NAMEN VAN ONZE MEDEBURGERS DIE WERDEN OMGEBRACHT OMDAT ZIJ JOOD WAREN. VELEN KREGEN GEEN GRAF, ALLEEN HIER EEN GEDENKSTEEN. DE HERINNERING AAN HEN EN HUN LOT BLIJFT BIJ ONS LEVEN.ย Op de rechter- en linkerplaat zijn de namen van 165 joodse oorlogsslachtoffers uit Hoogeveen te lezen.
In Hoogeveen liggen maar liefst 115 Stolpersteine op 41 plekken. Tijdens deze etappe loop ik langs 12 plekken met 44 Stolpersteine. Ze liggen allemaal op de route.
Op de Zuiderweg liggen op 3 adressen Stolpersteine:
- Zuiderweg 71: 2 Stolpersteine voor Marcus en Betsy Johanna van Gelderen.
- Zuiderweg 42: 1 Stolperstein voor Theodorus Carper.
- Zuiderweg 5: 2 Stolpersteine voor Samuel en Fredrika Wijnberg.
Aan het eind van Zuiderweg slaat u linksaf om links de Synagoge en Joods monument aan de Schutstraat te bezoeken. De voormalige synagoge van Hoogeveen werd ingewijd in 1799 als onderkomen van de in 1755 opgerichte Joodse gemeente. De hoogtijdagen van de gemeente lagen in de 19e eeuw, toen de gemeenschap 500 leden telde en na Meppel de grootste van Drenthe was. Ten tijde van de Duitse inval in Nederland had de gemeente nog ongeveer 250 leden, waarvan slechts 22 de Tweede Wereldoorlog zouden overleven. Eรฉn persoon keerde terug uit de kampen, 21 vonden een veilige schuilplaats. Na de verkoop van de synagoge in 1948 deed het gebouw jarenlang dienst als gereformeerde kerk. Sinds 1996 is het gebouw in gebruik als baptistenkerk. Ter nagedachtenis aan de verdwenen Joodse gemeente staat sinds 1990 een monument naast de voormalige synagoge. Ondanks dat het nu een baptistenkerk is, is het gebouw herkenbaar als een vroeger synagogegebouw.
U loopt terug naar de rotonde met de Zuiderweg en steekt rechtover, de Schutstraat in. Ook hier liggen op een paar plekken Stolpersteine.
- Schutstraat 133: 5 Stolpersteine voor Benjamin, Meijer, Mozes, Reintje en Roosje van Zuiden.
- Schutstraat 35: 1 Stolperstein voor Jozef Blein.
- Schutstraat 33: 4 Stolpersteine voor Isaac, Rika, Sarah en Selina Philipson.
- Schutstraat 33: 1 Stolperstein voor Sophia de Leeuw-Brandes.
- Schutstraat 3: 4 Stolpersteine voor Alida en Roelof van Zuiden, Michael en Feitje van Rhijn.
- Schutstraat 2: 1 Stolperstein voor Leentje Stern.
De straatnaam verandert in Het Haagje en loopt dwars door het centrum van Hoogeveen. Aan Het Haagje liggen op een paar plekken Stolpersteine.
Aan Het Haagje liggen op een paar plekken Stolpersteine.
- Het Haagje 8: 2 Stolpersteine voor Branka Bargeboer-de Leeuw en Klara de Leeuw.
- Het Haagje 12: 2 Stolpersteine voor David en Hendriรซtta van der Horst.
- Het Haagje 28: 5 Stolpersteine voor Curt Lazarus, Margarete, Irmgard en Simon Lazarus en Salomon de Taube.
- Het Haagje 38: 4 Stolpersteine voor Abraham Hijman, Abraham, Alice en Eva Muller.
- Het Haagje 56: 7 Stolpersteine voor Frouwkje, Helena, Hendrika, Levie, Klaartje, Simon en Simon Simons.
Indrukwekkend dat er gewoon 5 of 7 van deze struikelstenen voor een adres liggen.
U steekt de straat over en loopt de Notaris Mulderstraat in. Op de hoek met de Bentinckstraat, officieel bij nr. 20a, liggen de 4 Stolpersteine voor Betti en Hartog, Braaf, Hendrika Blein en Mietje van Zuiden. U loopt naar de hoek van de Wilhelminastraat en de Van Echtenstraat. Links is de Joodse begraafplaats met รฉรฉn grafsteen. Al voor de oprichting van de Joodse gemeente werd een Joodse begraafplaats in gebruik genomen die, in de huidige situatie, gelegen is op de hoek van de Wilhelminastraat en de Van Echtenstraat. Nadat begin 19e eeuw de doden werden begraven aan het Krakeelse Opgaande, nam men in 1831 de huidige begraafplaats aan de Zuiderweg in gebruik.
U loopt verder richting de Markt. Hier ziet u de vroegere verzamelplaats waar op 2 oktober 1942 de Joden verzameld die opgepakt waren tijdens een grote razzia in Hoogeveen. In totaal werden 165 Joden uit hun huizen gehaald en verzameld in marktcafรฉ Het Centrum, gelegen bij de toenmalige veemarkt. Vervolgens werden de Hoogeveense Joden naar een op dat moment overvol doorgangskamp Westerbork vervoerd. Na een gedwongen verblijf, variรซrend van enkele dagen tot een paar weken, werd de groep in verschillende transporten gedeporteerd naar Auschwitz.
De route eindigt bij het Station van Hoogeveen. Aan de gevel van het NS-station hangt een plaquette ter herinnering aan omgekomen Personeelsleden van de Nederlandse Spoorwegen, Militairen en Burgerslachtoffers. Voor het station staat een monument dat herinnert aan de crash van piloot Albert A. Albino. Hij stortte met zijn vliegtuig neer op het station van Hoogeveen op 29 november 1943. De tekst op de bijbehorende plaquette luidt: Op deze plaats stortte in de middag van 29 november 1943 een Lockheed P-38 Lightning van de 55ste Fighter Group van de Amerikaanse Luchtmacht neer, waarbij de 24-jarige Tweede Luitenant-vlieger Albert A. Albino om het leven kwam. Albino begeleide op die bewuste dag geallieerde bommenwerpers tijdens een bombardementsvlucht naar Bremen toen hij op de terugweg naar de thuisbasis in Engeland door een Duitse jager werd neergeschoten. Met tomeloze vaart stortte de stuurloos geworden Lightning vlak naast het stationsgebouw tussen de rail en verdween diep in de grond. De vlieger kreeg daarbij niet de kans om zijn vliegtuig nog bijtijds te verlaten. Tijdens de constructie van de voetgangerstunnel in maart 1978 is deze propeller geborgen. De toen ook gevonden stoffelijke resten van Albert Albino zijn overgebracht naar zijn geboorteplaats Portland in Oregon, USA en daar begraven.
Route
De vierentwintigste etappe van het Westerborkpad loopt van Koekange naar Station Hoogeveen.
Afstand
De totale afstand van de vierentwintigste etappe van het Westerborkpad loopt van Koekange naar Station Hoogeveen is 15 kilometer.
Bezienswaardigheden onderweg
- Echten: plaggenhut en Huize Echten, een statige Havezate uit de 15e eeuw.
- De gedenksteen voor de familie Flokstra: de familie Flokstra nam in augustus 1942 drie onderduikers in huis. Na de razzia van 2 oktober 1942 werden in de schuilplaats, een ruimte van vier bij vijf meter, diep weggestopt onder het hooi, nog eens zes mensen ondergebracht. Gevaarlijk werd het in maart 1944, toen de Grรผne Polizei met zeventien man een inval deed. Hoewel de invallers over nauwkeurige informatie bleken te beschikken, lukte het tijdens de vijf uur durende huiszoeking niet om de onderduikers te vinden. Dit voorval schrikte Flokstra niet af: korte tijd later arriveerden nog eens vier onderduikers. Alle hebben ze in de schuilplaats van Cornelis Flokstra de bevrijding meegemaakt. Flokstra, overleden in 1960, en zijn vrouw zijn in 1967 door Yad Vashem onderscheiden. De gedenksteen ligt voor de boerderij uit 1850 met de naam Trasselt.
- Oorlogsmonument van Hoogeveen: het monument is een voorstelling van een hand met hakenkruis, die probeert een opstijgende vrouwenfiguur vast te houden. De vrouw houdt een kind boven haar hoofd, zodat het onbereikbaar is voor de hand. De bestrating is aangelegd in de vorm van een davidster. De tekst op de middelste plaquette: DE NAMEN VAN ONZE MEDEBURGERS DIE WERDEN OMGEBRACHT OMDAT ZIJ JOOD WAREN. VELEN KREGEN GEEN GRAF, ALLEEN HIER EEN GEDENKSTEEN. DE HERINNERING AAN HEN EN HUN LOT BLIJFT BIJ ONS LEVEN. Op de rechter- en linkerplaat zijn de namen van 165 joodse oorlogsslachtoffers uit Hoogeveen te lezen.
- De Stolpersteine in Hoogeveen: ik heb 44 Stolpersteine in deze route opgenomen.
- Synagoge en Joods monument in Hoogeveen: de voormalige synagoge van Hoogeveen werd ingewijd in 1799 als onderkomen van de in 1755 opgerichte Joodse gemeente. De hoogtijdagen van de gemeente lagen in de 19e eeuw, toen de gemeenschap 500 leden telde en na Meppel de grootste van Drenthe was. Ten tijde van de Duitse inval in Nederland had de gemeente nog ongeveer 250 leden, waarvan slechts 22 de Tweede Wereldoorlog zouden overleven. Eรฉn persoon keerde terug uit de kampen, 21 vonden een veilige schuilplaats. Na de verkoop van de synagoge in 1948 deed het gebouw jarenlang dienst als gereformeerde kerk. Sinds 1996 is het gebouw in gebruik als baptistenkerk. Ter nagedachtenis aan de verdwenen Joodse gemeente staat sinds 1990 een monument naast de voormalige synagoge.
- Station van Hoogeveen: aan de gevel van het NS-station hangt een plaquette ter herinnering aan omgekomen Personeelsleden van de Nederlandse Spoorwegen, Militairen en Burgerslachtoffers en voor het station staat een monument dat herinnert aan de crash van piloot Albert A. Albino. Hij stortte met zijn vliegtuig neer op het station van Hoogeveen op 29 november 1943.
Bereikbaarheid
Om het beginpunt van deze vierentwintigste etappe te bereiken reist u naar Station Meppel. Station Meppel ligt aan de spoorlijn naar Leeuwarden en naar Groningen. In Meppel neemt u buslijn Qbuzz lijn 34 naar Koekange. Deze busrit duurt ongeveer 20 minuten. Houdt er rekening mee dat de bus slechts 1x per uur rijdt.
De terugreis gaat vanaf Station Hoogeveen naar Station Zwolle. Station Hoogeveen ligt aan de spoorlijn naar Groningen. Vanuit Zwolle kunt u de rest van Nederland bereiken.
Overnachten
Volledige route en routeboekje
De volledige route van het Westerborkpad staat ook op Wandelnet.
Ik maak tijdens het wandelen van het Westerborkpad gebruik van het boekje Westerborkpad, in het spoor van de jodenvervolging.
Op de kaarten in dit artikel staan per etappe de plekken met Stolpersteine/struikelstenen op de route tussen Station Zwolle en Station Hoogeveen ingetekend. Ook zijn er links toegevoegd van twee websites waar u informatie over de betreffende struikelstenen en herdenkingsstenen kunt vinden: TracesofWar en Stolpersteine App.
Meer lezen en meer foto's
- Westerborkpad etappe 0 t/m 4 : Amsterdam Centraal Station – Station Naarden-Bussum en Foto’s van de etappes 0 t/m 4 van het Westerborkpad : Amsterdam Centraal Station – Station Naarden-Bussum
- Westerborkpad etappe 5 t/m 9 : Station Naarden-Bussum – Station Amersfoort Schothorst en Foto’s van de etappes 5 t/m 9 van het Westerborkpad : Station Naarden-Bussum – Station Amersfoort Schothorst
- Westerborkpad etappe 10 t/m 14 : Station Amersfoort Schothorst – Station Nunspeet en Foto’s van de etappes 10 t/m 14 van het Westerborkpad : Station Amersfoort Schothorst – Station Nunspeet
- Westerborkpad etappe 15 t/m 19 : Station Nunspeet – Station Zwolle en Foto’s van de etappes 15 t/m 19 van het Westerborkpad : Station Nunspeet – Station Zwolle
Bewaar op Pinterest
